Mục Lục [Ẩn]
- Nỗi lòng của người mẹ có con trai nghiện game
- Nghiện game: Nguyên nhân theo góc nhìn của Phật giáo
- Nghiện game: Hệ quả nguy hiểm cho thế hệ tương lai
- Giải pháp cho người chưa tiếp xúc và người đã nghiện game
- 1. Trường hợp các bạn chưa tiếp xúc với game
- 2. Trường hợp các bạn trẻ nghiện game
- Cha mẹ cần làm gì khi con mình nghiện game?
Nghiện game đã và đang là vấn nạn đáng lo ngại trong xã hội hiện nay. Thực trạng người chơi game ngồi trong nhiều giờ, nhiều ngày liền; thậm chí nhiều bạn trẻ không ăn, không ngủ hoặc bỏ học khiến cho các bậc phụ huynh, nhà trường và cả xã hội lo lắng. Bởi khi các bạn trẻ nghiện game không những ảnh hưởng đến sức khỏe, kết quả học tập mà còn ảnh hưởng đến cả tương lai của các bạn trẻ.
Để giải quyết thực trạng nghiện game, mời quý độc giả cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách giải quyết qua lời chia sẻ của Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh trong bài viết dưới đây!
Nỗi lòng của người mẹ có con trai nghiện game
Trong buổi vấn đáp Phật Pháp, một bậc phụ huynh đã gửi câu hỏi thỉnh Sư Phụ trả lời như sau: “Kính bạch Thầy. Con có một đứa con trai năm nay 17 tuổi. Trước kia nó học rất giỏi, nhưng từ khi dính vào game, con trai con bắt đầu bỏ bê học hành, hay nói chuyện một mình và thường xuyên nói dối để đi chơi điện tử, có những lúc nó mải chơi đến quên ăn, quên ngủ khiến sức khỏe sa sút. Nhiều lần cháu đã trốn gia đình đi chơi game suốt mấy ngày liền. Con đã dùng nhiều biện pháp răn đe, nặng có, nhẹ có nhưng không thể khuyên giải được. Bất đắc dĩ, con mới phải dùng đến biện pháp nhốt cháu vào phòng để không trốn đi chơi game được nữa. Con thật sự rất bất lực và khổ tâm. Mong Thầy giúp gia đình con, con phải làm sao để con trai con thoát ra khỏi tình trạng này ạ? Con xin thành kính tri ân Thầy!”.
Nghiện game đang là vấn nạn đáng lo ngại trong xã hội hiện nay
Trước vấn đề nghiện game hiện nay, Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh chia sẻ: “Thầy cũng nghe thông tin là bây giờ các cháu nghiện game rất trầm trọng, rất nhiều gia đình khổ vì con mình nghiện game, chơi game. Việc chơi game này đến người lớn cũng nghiện. Nhiều vị đi làm về là chơi game, mặc vợ, mặc con. Tình trạng bỏ học, bỏ hành, bỏ cả ăn, bỏ ngủ, rất nguy hiểm. Đây cũng là sự quan ngại của xã hội bây giờ. Các cô chú có con, có cháu lo lắm, bây giờ bỏ học, chơi game, không thiết tha gì về học hành mà còn sa sút về thể chất nữa. Vô cùng nguy hiểm! Bây giờ rất lo! Cho nên Phật tử hỏi câu hỏi này cũng là cái chung. Đứa con 17 tuổi học giỏi, bây giờ tự nhiên bỏ học đi chơi, ai mà không lo”.
Quả thật, thực trạng giới trẻ nghiện game đang là mối lo chung không chỉ của gia đình, nhà trường mà còn là mối lo chung của toàn xã hội. Bởi các bạn đang ở giai đoạn tuổi mới lớn, các bạn chưa nhận thức rõ ràng hậu quả của việc nghiện game.
>>> Cha mẹ phải làm gì khi con cái hư hỏng?
Nghiện game: Nguyên nhân theo góc nhìn của Phật giáo
Dưới lăng kính Phật giáo, Sư Phụ cũng chia sẻ về nguyên nhân gây ra tình trạng nghiện game: “Nghiện game là việc dễ thường mắc, giống như chúng ta nghiện những gì mình thích. Game là một trò chơi khiến chúng ta thích, đặc biệt là các cháu nhỏ. Sáu căn của chúng ta: mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý đều phải có thức ăn. Mắt có thức ăn của mắt là hình sắc; tai nghe tiếng là thức ăn của tai; mũi, miệng, thân, ý đều cần có thức ăn để nuôi dưỡng. Chúng ta ra đời sáu căn tiếp xúc sáu trần, lấy sáu trần làm thức ăn để nuôi dưỡng. Đối với trẻ nhỏ thì đặc biệt hai căn mắt, tai rất linh hoạt, mạnh mẽ cho nên thức ăn của hai căn mắt, tai dễ xâm nhập lắm”.
Hình ảnh, âm thanh trong các chương trình chơi game là một trong những lý do thu hút người nghiện game
Để đại chúng hiểu rõ ràng, tường tận về nguyên nhân nghiện game, Sư Phụ phân tích về các chương trình chơi game hiện nay. Những nhà phát hành game thiết kế nhiều chương trình rất hấp dẫn với các hình ảnh, âm thanh đẹp mắt và thu hút người dùng. Và điều này khiến cho người chơi rất thích thú, khao khát muốn chinh phục các cấp độ thử thách trong game để trở thành người chiến thắng. Sư Phụ chia sẻ: “Chính vì thế mà các cháu nghiện. Căn nguyên của nghiện game là gì? Là những điều đó đem lại khoái lạc. Tất nhiên lúc đầu chưa đem lại khoái lạc nhưng mà cứ dùng dần thành quen và cũng nghiện”.
Sư Phụ cũng lấy ví dụ về rượu và ớt để giảng giải cho đại chúng hiểu về vấn đề nghiện game. Rượu, ớt đều cay và không đem lại khoái lạc nhưng sử dụng nhiều lại tạo cảm giác ngon, và nghiện cho người dùng. Game cũng vậy, tuy nhiên, game còn tạo cảm giác thích thú và đây cũng là một lý do khiến nhiều người chơi nghiện game.
Nghiện game: Hệ quả nguy hiểm cho thế hệ tương lai
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã liệt kê chứng nghiện game vào danh sách bệnh mới được cập nhật. Cụ thể, đây là một bệnh tâm thần cần được điều trị. Thực tế, chúng ta cũng thấy rằng, tình trạng nghiện game khiến nhiều bạn trẻ bỏ bê học tập, suy giảm sức khỏe, trộm cắp, lao vào những tệ nạn xã hội,... Trong câu trả lời về hậu quả nghiện game, Sư Phụ đưa ra lời khuyên: “Nếu chúng ta không cẩn thận thì chúng ta sẽ hỏng cả nhiều thế hệ. Rất nguy hiểm! Thế giới ảo ảnh, không thật nhưng con cháu mình còn bé chưa ý thức được, chìm đắm trong đó”.
Nghiện game khiến nhiều bạn trẻ bỏ bê học tập, suy giảm sức khỏe làm ảnh hưởng đến cả tương lai phía trước
Bên cạnh đó, Sư Phụ cũng chia sẻ thêm: “Các cháu bây giờ chơi game cũng thế, sống trong thế giới ảo, quên không liên hệ với thế giới thực. Các bậc cha mẹ phải ý thức được chuyện này, thế giới ảo rất nguy hiểm cho con cái mình. Vì các cháu chưa ý thức được, dễ sa đà, quên mất thực tại và sau này sẽ trở thành bệnh hoạn, hỏng mất cuộc đời, sống trong thế giới của ảo ảnh, ảo giác”. Qua lời chia sẻ của Sư Phụ, chúng ta thấy rằng nghiện game rất nguy hiểm và để lại nhiều hậu quả khó lường. Cho nên, chúng ta ý thức được tác hại của game và phải có biện pháp hợp lý, kịp thời để tránh cho con em mình tham gia vào những trò chơi tiêu khiển.
Giải pháp cho người chưa tiếp xúc và người đã nghiện game
Trước những lo lắng của xã hội cũng như những bậc phụ huynh, Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh đã đưa ra những giải pháp thực tế cho người chưa tiếp xúc với game và người đã nghiện game.
1. Trường hợp các bạn chưa tiếp xúc với game
Với những bạn trẻ chưa tiếp xúc với game, Sư Phụ chia sẻ: “Thứ nhất, nếu ai mà con còn nhỏ thì phải dừng ngay việc cho các cháu tiếp xúc với các phương tiện máy tính, điện thoại, ipad, đừng cho trẻ nhỏ chơi những cái này. Nhiều ông bố, bà mẹ rất là vô tư, cho trẻ con chơi điện thoại, mà trẻ con nó bắt cái này rất nhanh. Cho các cháu tiếp xúc với game từ nhỏ không tốt. Hãy dừng đi, tránh đi. Phấn đấu vươn lên. Nhưng bây giờ có trò chơi game xuất hiện khiến cho các cháu sa đà vào game. Cho nên, nếu con mình còn nhỏ chưa tiếp xúc với game thì đừng cho các cháu chơi game, phải dứt khoát. Đừng chiều các con, phải có quan điểm rõ”.
Trẻ chơi game là do được cha mẹ cho dùng điện thoại từ khi còn nhỏ
Ngoài việc tránh cho con em mình sử dụng các thiết bị điện tử có kết nối internet thì Sư Phụ cũng đưa ra lời khuyên thứ hai: “Tránh cho các cháu tiền bạc để các cháu có thể đi chơi. Bây giờ có tiền mang đi học lại theo bạn vào quán net chơi game; cho nên phải hạn chế, kiểm soát. Nên cho con ăn uống ở nhà đầy đủ, không nên cho tiền ăn quà, nhiều khi nó bỏ tiền ăn quà mang đi chơi game. Các bố mẹ phải biết điều này, cho nên tốt nhất là ăn uống ở nhà đầy đủ, chỉ mang nước đi thôi, không cho tiền nữa, không có tiền là không dám vào chơi game. Phải hạn chế những việc đó để các cháu tránh phạm vào”.
Từ lời Sư Phụ chia sẻ, chúng ta thấy rằng, các bậc phụ huynh nên quan tâm, để ý con cái của mình. Nếu con mình chưa từng chơi game hay tiếp xúc game thì các bậc phụ huynh nên ngay từ đầu chú ý hạn chế cho con em mình tiếp xúc với thiết bị điện tử để ngăn chặn tình trạng nghiện game có thể xảy ra.
2. Trường hợp các bạn trẻ nghiện game
Đây là nỗi trăn trở của nhiều bậc phụ huynh vì tuy chỉ là trò chơi điện tử nhưng khi đã nghiện thì các bạn rất khó dứt ra khỏi game. Hiểu được tâm tư của các bậc cha mẹ, Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh chia sẻ: “Cho các cháu đi chơi thể thao, tham gia những trò chơi tập thể để các cháu tách được game ra. Vì nó cũng là một thứ nghiện giống như ma túy vậy. Nhớ lắm, quên cả ăn, quên cả ngủ, nghiện đến như vậy, không khác gì ma túy. Cho nên, mình phải có thời gian cách ly, cho các cháu đi tham gia những trò chơi lành mạnh. Đặc biệt như cho về chùa Ba Vàng tham dự Khóa tu mùa hè để các cháu cách ly với trò chơi game. Các cháu rời điện thoại, iphone, ipad, các cháu vẫn vui vẻ. Cho nên những khóa tu này, Thầy nghĩ rất lợi ích cho các cháu”.
>>> Những đánh giá sâu sắc của Nguyên Đại sứ Nguyễn Thanh Sơn về Khóa tu mùa hè chùa Ba Vàng
Khóa tu mùa hè là khoảng thời gian các bạn trẻ nhìn lại chính mình, xa rời việc chơi game
Quả thật, việc tạo môi trường tốt để giải quyết thực trạng nghiện game là điều hết sức quan trọng và cần thiết. Đúng như lời chia sẻ của Sư Phụ, Khóa tu mùa hè chùa Ba Vàng là môi trường lành mạnh có thể giúp các bạn cai nghiện game. Bởi trong 7 ngày diễn ra khóa tu, với sự quan tâm, dìu dắt của quý Thầy chùa Ba Vàng, các anh chị tình nguyện viên, các bạn trẻ sẽ dễ dàng hòa nhập tham gia các hoạt động bổ ích của khóa tu. Đặc biệt, những bài giảng của quý Thầy với các chủ đề gần gũi trong cuộc sống, về chữ hiếu, về đạo đức sẽ giúp các bạn tư duy về những việc làm của mình trong cuộc sống. Khi các bạn hiểu được tại sao mình nên làm người tốt, làm việc thiện, biết tránh xa những điều vô bổ, xấu ác thì các bạn có thể xa rời việc chơi game.
Cha mẹ cần làm gì khi con mình nghiện game?
Tiếp đó, Sư Phụ cũng phân tích về vai trò của các bậc phụ huynh trong việc giúp đỡ con cái mình cai nghiện game: “Chính bố mẹ phải đồng hành với các con. Vì con cái là tương lai của chúng ta, nếu chúng ta bỏ bê nó là hỏng luôn, hỏng đời nó là chúng ta khổ". Từ lời Sư Phụ, chúng ta thấy việc các bậc phụ huynh có vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của con cái. Các bậc làm cha, làm mẹ nên dành thời gian quan tâm đến con em mình để các bạn được phát triển tốt nhất về thể chất lẫn tinh thần.
Đồng thời, Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh cũng nhấn mạnh sự quan tâm con cái, cũng cần có biện pháp: “Nếu con chưa nghiện game hãy nghiêm khắc với con cái, không cho con cái tiếp xúc sớm với những cái này. Còn con mình đã nghiện rồi thì phải có biện pháp nghiêm khắc, răn đe. Nếu đồng ý cho chơi game thì phải có giờ giấc, và bố mẹ phải đồng hành với con. Bố mẹ phải hết sức lưu tâm, không hỏng mất con mình, phải đồng hành với con, phải giúp đỡ con. Chứ còn bỏ bê các cháu là hỏng luôn, chìm trong thế giới ảo này là hỏng luôn một thế hệ”.
Cha mẹ nên dành thời gian quan tâm chăm sóc và có biện pháp nghiêm khắc để các con không rơi vào tình trạng nghiện game
Sau cùng, Sư Phụ căn dặn: “Nên dứt khoát và nghiêm khắc với con cái, không nên dễ dãi chiều chuộng các cháu. Tất cả các Phật tử chùa mình cũng thế, phải nghiêm khắc với con cháu. Những trò chơi này phải dứt luôn không cho chơi, các cháu không dính mùi vì bén mùi là nghiện ngay giống như ma túy dùng một cái là nghiện ngay, tránh xa luôn thì tốt. Khi các cháu vững vàng, lập trường kiên định rồi thì lúc đó không sao; mình lớn mình biết lúc nào chơi, lúc nào nghỉ. Còn các cháu không biết mà say luôn thì rất nguy hiểm, chúng ta phải tránh”.
Từ những lời Sư Phụ chỉ dạy, chúng ta thấy rằng, bên cạnh việc mềm dẻo khéo léo thì các bậc phụ huynh cũng nên nghiêm khắc, có những biện pháp cứng rắn trong việc giáo dục con nên người. Ngoài ra việc cha mẹ nên đồng hành với các con, trở thành một người bạn mà các con luôn tin tưởng cũng là điều vô cùng cần thiết.
Qua những lời giảng giải của Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh, chúng ta đã hiểu thêm về nguyên nhân, cũng như những hệ lụy của vấn nạn nghiện game đối với thế hệ trẻ. Mong rằng thế hệ trẻ sẽ tránh khỏi các tệ nạn của xã hội và trở thành những người con ngoan, trò giỏi, người công dân tốt góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh.
Đức Nguyên
Bài viết🞄 22/3/2024
Trùng tang hay trùng tang liên táng gây ra nỗi ám ảnh cho nhiều gia đình, dòng họ khi có người mất. Có nhà đưa tang cha xong thì lần lượt đến tang con
Bài viết 🞄 22/3/2024
Trùng tang hay trùng tang liên táng gây ra nỗi ám ảnh cho nhiều gia đình, dòng họ khi có người mất. Có nhà đưa tang cha xong thì lần lượt đến tang con
Bài viết🞄 20/3/2024
Dân gian quan niệm, “hạn làm nhà” là hiện tượng sau khi xây cất nhà mới thì xảy ra những vấn đề như: sức khỏe đi xuống, kinh tế khó khăn...
Bài viết 🞄 20/3/2024
Dân gian quan niệm, “hạn làm nhà” là hiện tượng sau khi xây cất nhà mới thì xảy ra những vấn đề như: sức khỏe đi xuống, kinh tế khó khăn...
Bài viết🞄 13/3/2024
Mộ kết là hiện tượng tâm linh khiến nhiều người lo sợ. Vậy thực hư hiện tượng này thế nào? Cách xử lý ngôi mộ kết ra sao để gia đình được an ổn, tốt đẹp?
Bài viết 🞄 13/3/2024
Mộ kết là hiện tượng tâm linh khiến nhiều người lo sợ. Vậy thực hư hiện tượng này thế nào? Cách xử lý ngôi mộ kết ra sao để gia đình được an ổn, tốt đẹp?
Bài viết🞄 11/3/2024
Tết Thanh minh đã đi sâu vào tiềm thức người dân Việt, thường bắt đầu vào khoảng đầu tháng Ba (Âm lịch), là ngày tưởng nhớ đến người thân đã mất
Bài viết 🞄 11/3/2024
Tết Thanh minh đã đi sâu vào tiềm thức người dân Việt, thường bắt đầu vào khoảng đầu tháng Ba (Âm lịch), là ngày tưởng nhớ đến người thân đã mất
Bài viết🞄 23/02/2024
Cúng rằm tháng Giêng là một trong các nghi lễ được người Việt chú trọng thực hiện vào dịp đầu xuân, là dịp để nhà nhà sắm sửa mâm cúng dâng tổ tiên…
Bài viết 🞄 23/02/2024
Cúng rằm tháng Giêng là một trong các nghi lễ được người Việt chú trọng thực hiện vào dịp đầu xuân, là dịp để nhà nhà sắm sửa mâm cúng dâng tổ tiên…
Bài viết🞄 27/01/2024
Hái lộc đầu xuân là một trong những truyền thống dịp Tết đến, xuân về của người Việt. Tuy nhiên, có nhiều người hiểu sai về truyền thống tốt đẹp này...
Bài viết 🞄 27/01/2024
Hái lộc đầu xuân là một trong những truyền thống dịp Tết đến, xuân về của người Việt. Tuy nhiên, có nhiều người hiểu sai về truyền thống tốt đẹp này...
Bài viết🞄 21/01/2024
Chọn hướng tốt, ngày giờ xuất hành để thuận buồm xuôi gió, bình an cả năm là nỗi băn khoăn của nhiều người dân Việt Nam trong dịp Tết đến.
Bài viết 🞄 21/01/2024
Chọn hướng tốt, ngày giờ xuất hành để thuận buồm xuôi gió, bình an cả năm là nỗi băn khoăn của nhiều người dân Việt Nam trong dịp Tết đến.
Bài viết🞄 16/01/2024
Lễ tạ đất mang ý nghĩa đền ơn những người có ân với mình. Ông cha ta có câu: “Đất có thổ công, sông có hà bá”. Cho nên, nhiều người tin là có các vị thần...
Bài viết 🞄 16/01/2024
Lễ tạ đất mang ý nghĩa đền ơn những người có ân với mình. Ông cha ta có câu: “Đất có thổ công, sông có hà bá”. Cho nên, nhiều người tin là có các vị thần...
Bài viết🞄 12/01/2024
Để lễ mừng thọ trở nên nhiều ý nghĩa, đồng thời biết cách tạo phước giúp ông bà, cha mẹ được khỏe mạnh, sống thọ; kính mời quý vị đọc bài viết dưới đây.
Bài viết 🞄 12/01/2024
Để lễ mừng thọ trở nên nhiều ý nghĩa, đồng thời biết cách tạo phước giúp ông bà, cha mẹ được khỏe mạnh, sống thọ; kính mời quý vị đọc bài viết dưới đây.
Bài viết🞄 08/01/2024
“Tết Nguyên Đán” có nghĩa là tiết khởi đầu, ngày mới đầu tiên của một năm. “Tết” là nghĩa của chữ “Tiết”, “Nguyên” là khởi nguồn, là bắt đầu, là nguyên...
Bài viết 🞄 08/01/2024
“Tết Nguyên Đán” có nghĩa là tiết khởi đầu, ngày mới đầu tiên của một năm. “Tết” là nghĩa của chữ “Tiết”, “Nguyên” là khởi nguồn, là bắt đầu, là nguyên...
Bài viết🞄 07/01/2024
Có một nơi mà tôi nghĩ, nếu bạn là người thích trải nghiệm văn hóa thì không nên bỏ lỡ. Đó là không gian văn hóa thời Trần, diễn ra hàng năm tại chùa Ba Vàng.
Bài viết 🞄 07/01/2024
Có một nơi mà tôi nghĩ, nếu bạn là người thích trải nghiệm văn hóa thì không nên bỏ lỡ. Đó là không gian văn hóa thời Trần, diễn ra hàng năm tại chùa Ba Vàng.
Bài viết🞄 07/01/2024
Lễ cúng ông Công ông Táo là phong tục truyền thống của Việt Nam vào ngày 23 tháng Chạp. Hướng dẫn chi tiết cách cúng ông Công ông Táo 2024: đồ lễ cúng, bài cúng..
Bài viết 🞄 07/01/2024
Lễ cúng ông Công ông Táo là phong tục truyền thống của Việt Nam vào ngày 23 tháng Chạp. Hướng dẫn chi tiết cách cúng ông Công ông Táo 2024: đồ lễ cúng, bài cúng..
Bài viết🞄 02/01/2024
Ca sĩ Hà Myo - tên thật là Nguyễn Thị Ngọc Hà, là một trong những gương mặt trẻ nổi lên nhờ sự phá cách trong âm nhạc, kết hợp dòng nhạc xẩm dân gian...
Bài viết 🞄 02/01/2024
Ca sĩ Hà Myo - tên thật là Nguyễn Thị Ngọc Hà, là một trong những gương mặt trẻ nổi lên nhờ sự phá cách trong âm nhạc, kết hợp dòng nhạc xẩm dân gian...
Bài viết🞄 09/12/2023
Một con người vừa lên ngôi vua đã đánh bại được đội quân Nguyên Mông hùng mạnh nhất thời bấy giờ; một con người đã đưa thời Trần trở thành thời kỳ hưng thịnh bậc nhất trong lịch sử;...
Bài viết 🞄 09/12/2023
Một con người vừa lên ngôi vua đã đánh bại được đội quân Nguyên Mông hùng mạnh nhất thời bấy giờ; một con người đã đưa thời Trần trở thành thời kỳ hưng thịnh bậc nhất trong lịch sử;...
Bài viết🞄 05/12/2023
Khi gặp bế tắc, khổ đau trong cuộc sống mà không biết cách giải quyết, nhiều người đã đi xem bói với mong muốn được thoát khỏi tai ương. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều bị “tiền mất tật mang” sau khi đi xem bói.
Bài viết 🞄 05/12/2023
Khi gặp bế tắc, khổ đau trong cuộc sống mà không biết cách giải quyết, nhiều người đã đi xem bói với mong muốn được thoát khỏi tai ương. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều bị “tiền mất tật mang” sau khi đi xem bói.
Bài viết🞄 04/12/2023
Đức vua Trần Nhân Tông tên húy là Khâm, sinh ngày 11/11/Mậu Ngọ (tức 07/12/1258), là con trưởng của vua Trần Thánh Tông và Nguyên Thánh Thiên Cảm Hoàng hậu...
Bài viết 🞄 04/12/2023
Đức vua Trần Nhân Tông tên húy là Khâm, sinh ngày 11/11/Mậu Ngọ (tức 07/12/1258), là con trưởng của vua Trần Thánh Tông và Nguyên Thánh Thiên Cảm Hoàng hậu...
Bài viết🞄 04/12/2023
Khoảnh khắc leo lên những dãy núi gồ ghề, băng qua nhiều con đường đầy sỏi đá bằng chân trần, tôi thắc mắc sao thời nay lại có nhiều người vào rừng để sống một cách thiếu tiện nghi, không nhà không cửa như vậy?
Bài viết 🞄 04/12/2023
Khoảnh khắc leo lên những dãy núi gồ ghề, băng qua nhiều con đường đầy sỏi đá bằng chân trần, tôi thắc mắc sao thời nay lại có nhiều người vào rừng để sống một cách thiếu tiện nghi, không nhà không cửa như vậy?
