Vì sao sinh ra có kẻ giàu, người nghèo; có kẻ “ngồi mát ăn bát vàng” lại có người cả đời đầu tắt mặt tối cũng chẳng khá lên được? Liệu con người có số phận được an bài từ trước hay chính chúng ta đang nắm giữ chìa khóa giàu - nghèo cho cuộc đời mình?

Điều này đã được Đức Phật giải đáp tại bài kinh “Nhân duyên của giàu và nghèo” trong Đại Tạng kinh Việt Nam, Trung Bộ III, kinh Tiểu nghiệp phân biệt. Bài kinh không chỉ giải thích nguyên nhân của giàu - nghèo mà còn mang đến thông điệp sâu sắc về cách thức chuyển hóa hoàn cảnh sống cho mỗi chúng ta.

Nghèo khổ, ít tài sản do đâu?

Đức Phật dạy nghèo khổ, ít tài sản là do nhân keo kiệt, bỏn xẻn, tham lam, không mảy may nghĩ đến chuyện làm phước, bố thí (giúp người nghèo khổ, khó khăn, hoạn nạn, cơ nhỡ,...), cúng dường (lên Tam Bảo, chúng Tăng và cha mẹ,...).

Những người như vậy, sau khi từ trần, sẽ đọa vào đường ác, lúc tái sinh trở lại làm người thì sinh vào gia đình nghèo khổ, bần hàn, có rất ít tài sản.

Giàu có, nhiều tài sản do đâu?

Những người sinh ra trong gia đình giàu có, được thừa kế tài sản lớn hoặc những người dù không sinh ra ở gia đình giàu có nhưng khi họ làm việc, với bàn tay khối óc của mình, họ gây dựng được nhiều tài sản là do trong quá khứ, họ đã từng biết bố thí, cúng dường rất nhiều.

Muốn thoát nghèo, cần làm gì?

Hiểu được lời Phật dạy về nhân duyên của giàu và nghèo, chúng ta cần bắt đầu thực tập từ bỏ tâm keo rít sao cho phù hợp với hoàn cảnh của mình, tập san sẻ, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh bằng công bằng của, cúng dường cha mẹ, cúng dường lên Tam Bảo,... để gieo trồng phước báu có được tài sản lớn trong tương lai.

Tuy nhiên, cần lưu ý, phước báu này phải đến từ sự tu tập, rèn sửa, thay đổi thân tâm, làm phước, bố thí, cúng dường chứ không phải do đi chùa cầu xin mà được. Bởi Đức Phật không ban phước, giáng họa cho ai mà Ngài chỉ đường dẫn lối cho chúng ta tự tu tập, gieo nhân thiện để gặt hái quả lành, nếu chúng ta đến chùa lễ Phật thì tự tăng phước, đến chùa cung kính chư Tăng - đệ tử Phật thì tự tăng phước nhờ tâm lễ kính của chính chúng ta.

Bài kinh “Nhân duyên của giàu và nghèo”

Kính mời quý Phật tử và các bạn cùng đón đọc nguyên văn bài kinh tại đây!

“Một thời, Thế Tôn ở Sàvatthi, tại tinh xá ông Anàthapindika. Có thanh niên Subha Todeyyaputta đi đến đảnh lễ, bạch Thế Tôn:

Thưa Thế Tôn, do nhân gì, duyên gì giữa loài người với nhau, chúng tôi thấy có người tài sản nhỏ, có người tài sản lớn?

Này Thanh niên, hãy nghe và suy nghĩ kỹ, Ta sẽ nói:

Ở đây, này Thanh niên, có người đàn bà hay người đàn ông không bố thí, cúng dường cho Sa môn hay Bà la môn các đồ ăn uống, y phục, xe cộ, ngọa cụ, y dược, đèn đuốc, nhà cửa... Do nghiệp ấy, sau khi thân hoại mạng chung, bị sanh vào cõi dữ, ác thú và đọa xứ. Nếu được sanh vào loài người, người ấy phải chịu nghèo hèn, có tài sản nhỏ.

Nhưng ở đây, này Thanh niên, có người đàn bà hay đàn ông có bố thí và cúng dường cho Sa môn hay Bà la môn các đồ ăn uống, y phục, xe cộ, ngọa cụ, y dược, đèn đuốc, nhà cửa... Do nghiệp ấy, sau khi thân hoại mạng chung, người ấy được sanh vào thiện thú, thiên giới. Nếu sanh vào loài người, người ấy được giàu sang, có tài sản lớn”.

(ĐTKVN, Trung Bộ III, kinh Tiểu nghiệp phân biệt [trích], VNCPHVN ấn hành, 1992, tr.478)