Thiên chủ Đế Thích là vị vua thống lãnh cõi trời. Ngài ngự trị tầng trời thứ 2 thuộc cõi Dục giới. Theo lời dạy trong kinh điển, địa vị tối thắng ấy được kết thành từ những thiện nghiệp Ngài đã tạo trong nhiều đời nhiều kiếp. 

Thuở còn là phàm nhân, Ngài từng là một ông hoàng giàu lòng nhân ái, siêng năng tạo các công đức, phụng sự số đông và mang niềm vui đến cho dân chúng. Không chỉ vậy, Ngài còn phát nguyện giữ trọn 7 điều thiện suốt đời. Và trong nhiều kiếp, Ngài đã vun bồi những hạnh lành ấy một cách tinh tấn và bền bỉ. Nhờ những nhân duyên thiện lành sâu dày ấy, khi mạng chung Ngài được sinh lên cõi trời, thành tựu địa vị vua trời Đế Thích và hưởng thọ những lạc thú vi diệu, sống trong cảnh giới an vui, thù thắng bậc nhất.

Vua trời Đế Thích là ai?

Vua trời Đế Thích là vị thiên chủ trong cõi trời Lục Dục Thiên. Ngài cai quản cõi trời 33 (thuộc tầng thứ 2) và trời Tứ Thiên Vương. Nhờ được Đức Phật hóa độ, Ngài đã chứng Thánh quả.

Xem thêm: Tìm hiểu 10 cõi giới - Cách tu tập để không bị đọa, được sinh cõi lành

Vua trời Đế Thích có rất nhiều tên gọi khác nhau. Như trong Nho giáo, ông được tôn xưng là Ngọc Hoàng Thượng Đế; trong Lão giáo gọi là Ngọc Đế hoặc Ngọc Hoàng Đại Thiên Tôn. Còn trong kinh điển Phật giáo, ông thường được gọi là: Đế Thích, Thích Đề Hoàn Nhân, Sakka Thiên Chủ hay vua cõi trời 33,... Bởi vậy, nhiều người lầm tưởng rằng Đế Thích và Ngọc Hoàng Thượng Đế là hai vị khác nhau, nhưng thực chất đều chỉ cùng một vị thiên chủ.

Nhiều quan niệm cho rằng, Ngọc Hoàng Thượng Đế là bậc tối cao. Nhưng dưới lăng kính của Phật giáo, điều này chưa chính xác, bởi vị này chỉ là vua của một cõi trời trong cõi Dục giới thuộc tầng trời thứ 2, và phía trên còn có 26 tầng trời khác cao hơn nữa, chứ chưa phải bậc lãnh đạo tối cao của cõi trời.

Trong kinh 10 Niệm Đưa Đến Giác Ngộ Giải Thoát, có ghi ghép về Niệm Thiên, tức là chúng ta hãy nhớ nghĩ về các vị được sinh thiên cũng như phúc báu, công hạnh của họ để học tập những hạnh tốt đẹp. Bởi trong tiền kiếp, Ngọc Hoàng Thượng Đế là người đã từng tạo lập các công đức thiện rất lớn nên được sinh thiên và làm vua cõi trời.

Nhân duyên tiền thân thần diệu của vua trời Đế Thích

Trong một tiền kiếp, Ngài Đế Thích từng là ông hoàng tên Magha sống ở làng Macala, thuộc vương quốc Ma Kiệt Đà.

Một lần nọ, ông đến chỗ buôn bán của thị tứ và lấy chân gạt sạch bụi đất để có một chỗ đứng thoải mái, nhưng liên tục bị người khác đến chiếm chỗ. Thay vì nổi giận, ông chỉ lặng lẽ tìm kiếm một chỗ khác dọn sạch để đứng.

Ông Magha nghĩ rằng, việc làm của mình mang đến niềm vui cho người khác và đó là điều đáng làm. Hôm sau, ông mang cuốc ra dọn dẹp, san phẳng hẳn một khoảng đất rộng như sân phơi lúa, tức thì mọi người đến chiếm chỗ. Đến mùa lạnh, ông đốt lò sưởi ấm cho dân chúng, khiến nơi này càng được nhiều người qua lại ưa thích. Sau đó, ông thấy bản thân có bổn phận làm một con đường bằng phẳng dễ đi, nên Magha bắt đầu làm đường, chặt bỏ hết những cành cây vướng víu. Ông đã dành thì giờ để làm những việc như vậy.

Nhiều người nhìn thấy Magha làm việc thiện, liền phát tâm xin cùng góp sức. Tổng cộng có 33 chàng trai hợp thành một nhóm, dùng cuốc và rìu làm một con đường dễ đi, bằng phẳng dài chừng 1-2 dặm.

Thôn trưởng nghe tin đến xem, nhưng vì không thu được lợi gì cho riêng mình nên tỏ ra bực bội. Ông tìm cách thuyết phục, khuyên can họ dừng lại, viện cớ đó không phải việc của người tại gia, rồi xúi họ đi câu cá, săn thú hay chè chén vui chơi. Tuy nhiên, họ không nghe theo, vẫn một mực làm con đường theo hướng dẫn của Magha.

Thôn trưởng tức giận bèn tâu dối vua rằng họ là một bọn cướp. Nhà vua tin lời, lập tức truyền lệnh bắt cả nhóm và chuẩn bị cho voi chà đạp, hãm hại các chàng trai. Trước cơn nguy khốn, Magha nói với những người bạn của mình rằng:

- Các bạn, chúng ta không còn chỗ nào để ẩn náu ngoài lòng từ bi. Hãy để tâm an tĩnh. Hãy yêu thương, đừng sân giận bất cứ ai. Nên rải tâm từ đến nhà vua, thôn trưởng và đến cả con voi sắp giẫm chân lên chúng ta.

Các chàng trai đồng lòng, vâng lời thủ lĩnh Magha. Và rồi, sức mạnh của tình thương đã khiến con voi không dám đến gần họ. Vua tưởng rằng do đông người nên voi không dám đến gần, liền ra lệnh phủ lên họ một tấm thảm dày để voi giẫm, nhưng con voi đã thối lui. Nhận thấy có điều khác thường, nhà vua cho gọi họ đến và biết được sự thật: họ bị thôn trưởng vu oan. Đức vua lập tức bắt thôn trưởng cùng vợ con làm nô lệ cho họ, rồi ban tặng một con voi và cả ngôi làng để họ tùy nghi sử dụng.

Các chàng trai thấy rõ công đức mang lại lợi ích ngay trong đời này nên càng thêm phấn khởi. Khi cưỡi voi trở về làng, họ bàn tính sẽ làm thêm nhiều công đức nữa. Sau cùng, họ nhất trí đồng lòng xây dựng một nhà khách kiên cố tại ngã tư đường lớn để phục vụ dân chúng. Họ giao công việc cho chủ thầu và quy ước rằng không để phụ nữ tham gia, vì họ đã dứt trừ được lòng tham dục với người nữ.

Magha và các chàng trai đồng lòng xây dựng một nhà khách kiên cố tại ngã tư đường lớn để phục vụ dân chúng (ảnh minh họa)

Sau này, khi nhà khách hoàn thành, họ tiếp tục xây thêm 33 chỗ ngồi rồi dặn voi hướng dẫn khách đến đúng chỗ, để người chủ làm bổn phận với khách như: xoa bóp chân, đấm lưng, dâng thức ăn cứng mềm, dọn chỗ ở. Thêm nữa, Magha còn trồng một cây mun gần tòa nhà và xây một ghế đá dưới gốc cây nhằm phục vụ khách chu đáo.

Ngoài những công đức đã tạo lập trên, ông Magha còn là người phát nguyện giữ trọn đời 7 điều thiện nghiệp nên được sinh lên làm vua trời cõi 33 sau khi qua đời, đó là:

1) Phụng dưỡng cha mẹ

2) Lễ kính bậc trưởng thượng

3) Nói những lời hòa nhã

4) Không bao giờ nói xấu ai sau lưng

5) Làm gia chủ với tâm không tham lam keo kiệt, tay rộng mở buông xả những gì thuộc về mình, hoan hỷ rộng lượng, ân cần với người cầu xin, hoan hỷ trong sự bố thí

6) Nói sự thật

7) Dứt bỏ sân hận, nếu sân hận nổi lên xin mau buông bỏ

Các bạn đồng hành cũng đều sanh thiên nơi đó. Người chủ thầu thì sinh làm trời Vissakamma. Còn con voi thì được tái sinh làm một vị trời tên là Eràvana.

Phước báu tại cõi trời 33

Trên cung trời 33 xuất hiện 1000 con công tô điểm với vườn cảnh và hồ nước. Do quả báo từ việc xây cất nhà khách mà nổi lên ngay các cung điện tên là Chiến Thắng. Các cung ấy cao trên 700 dặm, cờ phướn dài 300 dặm treo la liệt. Trên cột vàng treo cờ ngọc, trên cột ngọc treo cờ vàng, trên cột san hô treo cờ hổ phách, trên cột hổ phách treo cờ san hô.

Quả báo việc trồng cây mun khiến mọc lên cây san hô ôm 100 dặm. Quả báo của việc xây chỗ ngồi dưới gốc cây khiến hiện ra dưới gốc san hô một ngai bằng đá vàng, màu vàng ửng đỏ dài 60 dặm. Khi Ðế Thích ngồi lên ngai thì ngai bị lún xuống một nửa, nếu đứng dậy thì ngai trồi lên hết.

Vì ở trên cõi trời không có các loài vật nên muốn đến vườn giải trí thì vị trời tên là Eràvana phải bỏ thân trời hiện tướng voi trở lại, cao lớn cỡ 150 dặm. Voi Eràvana làm ra 33 vại nước cho các chàng trai được tái sinh lên cõi trời, mỗi vại chu vi ba phần tư dặm. Ðúng ngay trung tâm, voi tạo một bồn nước tên là Mỹ Lệ dành cho trời Ðế Thích, chu vi 30 dặm, bên trên có che một vòm làm toàn bằng ngọc quý rộng 12 dặm. Quanh vòm cách khoảng đều treo những lá cờ dài một dặm bằng bảy báu. Một hàng chuông leng keng dính vào biên dưới lá cờ, mỗi khi gió thổi rung lên một điệu nhạc êm dịu như âm thanh phát ra từ năm loại nhạc cụ hay tiếng hòa của chư Thiên. Giữa lầu các đặt sẵn một giường bằng ngọc dài một dặm cho Ðế Thích tựa mình trang trọng. Vua Ðế Thích đã thụ hưởng lạc thú sung mãn như vậy.

Cách tạo lập công đức để trở thành vua Đế Thích

Trong kinh Tích Truyện Pháp Cú (7. Magha Trở Thành Trời Sakka (Ðế Thích)) có ghi lại rằng, vị Thiên chủ Đế Thích trong nhiều đời quá khứ đã từng thọ sinh làm người với nhiều tên gọi khác nhau. Trong một kiếp, Ngài từng là ông hoàng Magha nên được gọi là Đức Magha; có kiếp là vị thí chủ Purindada; có kiếp là người ưa bố thí tên Sakka. Lại có đời Ngài là người có khả năng suy nghĩ cùng lúc đến ngàn việc nên mang tên Sahassakkha; từng có kiếp có vợ thuộc loài A-tu-la nên gọi là Sujampati; và cũng đã từng thống lãnh các vị trời thuộc cõi 33 nên được tôn xưng là Thiên vương Đế Thích.

Ngoài những công đức trên, Đế Thích cũng đã làm tròn bảy điều thiện nghiệp suốt đời.

Trong kinh, Đức Phật có khen ngợi về công đức của vua trời Đế Thích rằng, tiền thân Đế Thích là ông hoàng Magha đã tinh cần tu tập Phật Pháp, thực hành chánh niệm, làm các việc thiện, sau này cai quản hai thiên giới, đạt quả vị cao tột và xuất thế gian. 

Trên đây là phần giảng giải của Thầy Thích Trúc Thái Minh về Ngài Đế Thích. Từ câu chuyện tiền thân và công hạnh của Ngài, mỗi chúng ta hãy nên soi chiếu những điều bản thân đang tạo lập để thấy rằng mọi quả lành đều bắt nguồn từ những hạt mầm thiện được gieo trồng trong hiện tại. 

Noi theo tấm gương của Thiên chủ Đế Thích - một vị vua trời đã thành tựu địa vị tối thắng nhờ tâm bố thí, phụng sự và sự tinh tấn bền bỉ; chúng ta hãy vun bồi cho mình nguồn phước đức chân thật ấy để thành tựu được phúc báu thù thắng như Ngài Đế Thích.

Hy vọng quý vị sẽ biết ứng dụng lời Phật dạy vào đời sống, kiên trì tích tập các thiện nghiệp, nuôi dưỡng tâm trong sạch, để hướng tới giác ngộ, giải thoát khỏi ràng buộc khổ đau và được sinh về những cảnh giới an lành, tốt đẹp.