Thuở xưa, đức Phật trú tại tinh xá trên núi Kỳ- xà-quật thành La-duyệt-kỳ, vì trời người quỷ thần chuyển Đại pháp luân. Lúc ấy, có một người bỏ nhà cửa, vợ con đến chỗ Phật đỉnh lễ xin làm Sa-môn. Đức Phật hứa khả. Xuất gia xong, Phật dạy ông ngồi dưới một cội cây, thiền quán chính pháp. Tỳ-kheo vâng lời vào trong rừng sâu cách tinh xá hơn trăm dặm, ngồi một mình dưới một gốc cây thiền tư suốt ba năm. Song tâm ông không kiên cố, ý muốn trở về. Ông tự nghĩ: “Mình bỏ nhà học đạo thật cực khổ quá, chi bằng sớm trở về nhà ở với vợ con”.
Nghĩ xong, ông bèn đi ra khỏi núi. Đức Phật với thiên nhãn trông thấy việc này. Ngài xét thấy ông này đáng lẽ đắc đạo, mà ngu si không biết lại muốn trở về nhà. Ngài liền hóa thành một vị Sa-môn, đi ngược lại gặp mặt vị đó. Ngài hỏi:
- Ông từ đâu ra đây? Chỗ này có đất bằng phẳng, chúng ta nên nghỉ ngơi cùng nhau trò chuyện.
Bấy giờ, hai người cùng ngồi nghỉ ngơi trò chuyện. Vị Tỳ-kheo bảo với hóa nhân:
- Tôi bỏ nhà cửa vợ con, xuất gia tu học trong núi sâu này nhưng không đắc đạo. Xa cách vợ con mà không đạt thành chí nguyện, luống mất tuổi xanh, cực khổ vô ích. Nay tôi hối hận muốn trở về với vợ con, hưởng nhàn vui trước đã, rồi sau mới tính.
Một lát sau, họ thấy một con khỉ già từ lâu đã lánh xa rừng cây ra sống giữa khoảng đất trống. Hóa Sa-môn hỏi Tỳ-kheo:
- Con khỉ này vì sao sống một mình nơi khoảng đất rừng. Sao nó lại thích nơi không có cây cối?
Tỳ-kheo đáp:
- Tôi đã lâu để ý thấy nó vì hai việc nên đến chỗ này. Nó vì vợ con bầy đàn đông đúc không thể ăn uống đầy đủ, thỏa ý. Ngày đêm nó phải leo trèo, gót chân thường xuyên bị thương khó chịu. Do hai việc này nên nó bỏ rừng cây, ra đất trống sống.
Hai người nói chuyện, một lát sau lại thấy con khỉ này trở lại rừng cây, leo lên ngọn.
Hóa Sa-môn hỏi:
- Ông có thấy con khỉ trở lại rừng cây không?
Đáp:
- Có thấy, con khỉ này ngu si, đã xa lìa được rừng cây, bầy đàn quấy nhiễu, vậy mà nó không biết nhàm chán phiền nhọc còn trở lại nơi đó lần nữa!
Sa-môn nói:
- Ông cũng như vậy, cùng nó khác gì? Ông vốn vì hai việc mà vào núi tu học. Vì thấy vợ con nhà cửa là lao ngục. Vì thấy bà con quyến thuộc là gông cùm ràng buộc. Ông vì việc đó mà cầu đạo dứt khổ sinh tử, thế mà nay lại muốn về nhà chịu ràng buộc trong gông cùm phiền não, vào ngục tù ân ái dẫn đến địa ngục.
Hóa Sa-môn hiện lại thân Phật trượng sáu tướng hảo quang minh tỏa sáng làm cảm động tất cả các loài trong núi. Các loài phi cầm tẩu thú đều tìm theo ánh sáng mà đến, biết được túc mạng, trong lòng hối lỗi.
Bấy giờ, đức Thế Tôn liền nói kệ:
Như cây rễ sâu chắc
Dầu chặt vẫn đâm cành
Tâm ái chưa dứt tuyệt
Khổ não lại phát sinh.
Như khỉ xa rừng cây
Ra rồi trở lại đây
Người thoát tù ân ái
Còn quay lại chỗ này.
Tham ý luôn hưng khởi
Đầy tập nhiễm kiêu căng
Tưởng nhớ điều tham dục
Mê tối tự che ngăn.
Mọi ý tưởng miên man
Ái kết cỏ bò lan
Chỉ trí tuệ thấy rõ
Dứt nguồn ý mới an.
Người đắm chìm trong ái
Vọng tưởng miên man hoài
Già chết mãi vần xoay
Do ái sâu không đáy.
Tỳ-kheo thấy quang tướng rực rỡ của Phật, lại nghe lời kệ nên hết sức kinh sợ, vội quỳ mọp sát đất sám hối lỗi lầm. Ông lại tư duy chỉ quán chứng quả A-la-hán ngay trước Phật. Chư thiên đến nghe đều hoan hỉ, rải hoa cúng dường hết lời tán thán.
Văn kinh🞄 17/3/2024
Như bị giặc cướp làm hại, chỉ khổ một đời này thôi, nhưng bị giặc năm căn gây hại, khổ nạn kéo dài nhiều kiếp, lại rất nặng nề, không thể không thận trọng.
Văn kinh 🞄 17/3/2024
Như bị giặc cướp làm hại, chỉ khổ một đời này thôi, nhưng bị giặc năm căn gây hại, khổ nạn kéo dài nhiều kiếp, lại rất nặng nề, không thể không thận trọng.
Văn kinh🞄 17/3/2024
Tỳ-kheo các ông! Sau khi ta nhập diệt, nên tôn trọng, cung kính đối với giới luật, như ở chỗ tối tăm được thấy ánh sáng; như người nghèo được của báu. Nên biết rằng giới luật là thầy của các ông, cũng như ta đây còn trụ thế, không hề khác biệt.
Văn kinh 🞄 17/3/2024
Tỳ-kheo các ông! Sau khi ta nhập diệt, nên tôn trọng, cung kính đối với giới luật, như ở chỗ tối tăm được thấy ánh sáng; như người nghèo được của báu. Nên biết rằng giới luật là thầy của các ông, cũng như ta đây còn trụ thế, không hề khác biệt.
Văn kinh🞄 09/3/2024
Tại gia nhiều trần nhiễm, xuất gia tốt đẹp. Tại gia đủ sự trói buộc, xuất gia vô ngại. Tại gia nhiều cấu uế, xuất gia xả ly. Tại gia thâu nhập cái ác, xuất gia được thâu nhập cái thiện. Tại gia ngập sâu trong sình lầy ái dục, xuất gia viễn ly ái dục. Tại gia chung cùng phàm tình, xuất gia chung cùng trí tuệ.
Văn kinh 🞄 09/3/2024
Tại gia nhiều trần nhiễm, xuất gia tốt đẹp. Tại gia đủ sự trói buộc, xuất gia vô ngại. Tại gia nhiều cấu uế, xuất gia xả ly. Tại gia thâu nhập cái ác, xuất gia được thâu nhập cái thiện. Tại gia ngập sâu trong sình lầy ái dục, xuất gia viễn ly ái dục. Tại gia chung cùng phàm tình, xuất gia chung cùng trí tuệ.
Văn kinh🞄 09/3/2024
Người tại gia ở chỗ náo nhiệt, người xuất gia ở chỗ thanh tịnh. Người tại gia ở chỗ thấp hèn, người xuất gia ở chỗ cao thượng, người tại gia bị phiền não nung nấu, người xuất gia tiêu diệt phiền não. Người tại gia thường lo toan cho kẻ khác, người xuất gia thì lo tu sửa bản thân. Người tại gia lấy khổ làm vui, người xuất gia lấy giải thoát làm vui. Người tại gia nuôi dưỡng gai góc, người xuất gia diệt trừ gai góc.
Văn kinh 🞄 09/3/2024
Người tại gia ở chỗ náo nhiệt, người xuất gia ở chỗ thanh tịnh. Người tại gia ở chỗ thấp hèn, người xuất gia ở chỗ cao thượng, người tại gia bị phiền não nung nấu, người xuất gia tiêu diệt phiền não. Người tại gia thường lo toan cho kẻ khác, người xuất gia thì lo tu sửa bản thân. Người tại gia lấy khổ làm vui, người xuất gia lấy giải thoát làm vui. Người tại gia nuôi dưỡng gai góc, người xuất gia diệt trừ gai góc.
Văn kinh 🞄 15/02/2024
Một thời, Thế Tôn trú ở thành Ma Kiệt Đà, tại tịnh xá Trúc Lâm...
Văn kinh🞄 28/01/2024
Cao thượng, biết cao thượng, cho đem lại cao thượng, bậc Vô thượng thuyết giảng, pháp cao thượng thù thắng, như vậy, nơi đức Phật, là châu báu thù diệu, mong với sự thật này, được sống chân hạnh phúc.
Văn kinh 🞄 28/01/2024
Cao thượng, biết cao thượng, cho đem lại cao thượng, bậc Vô thượng thuyết giảng, pháp cao thượng thù thắng, như vậy, nơi đức Phật, là châu báu thù diệu, mong với sự thật này, được sống chân hạnh phúc.
Văn kinh🞄 12/01/2024
Có một người, này các Tỷ-kheo, khi xuất hiện ở đời, sự xuất hiện đưa đến hạnh phúc cho đa số, lợi ích cho đa số, đưa đến hạnh phúc, an lạc cho chư thiên và loài người.
Văn kinh 🞄 12/01/2024
Có một người, này các Tỷ-kheo, khi xuất hiện ở đời, sự xuất hiện đưa đến hạnh phúc cho đa số, lợi ích cho đa số, đưa đến hạnh phúc, an lạc cho chư thiên và loài người.
Văn kinh🞄 12/01/2024
Này các Tỷ kheo, có năm lợi ích này cho người thiện hành. Thế nào là năm? Tự mình không chỉ trích mình; sau khi suy xét, các bậc trí tán thán...
Văn kinh 🞄 12/01/2024
Này các Tỷ kheo, có năm lợi ích này cho người thiện hành. Thế nào là năm? Tự mình không chỉ trích mình; sau khi suy xét, các bậc trí tán thán...
Văn kinh🞄 12/01/2024
Ở đây, này gia chủ, vị Thánh đệ tử hộ trì chúng Tỷ kheo; hộ trì chúng Tỷ kheo với y, với đồ ăn khất thực, với sàng tọa, với dược phẩm trị bệnh.
Văn kinh 🞄 12/01/2024
Ở đây, này gia chủ, vị Thánh đệ tử hộ trì chúng Tỷ kheo; hộ trì chúng Tỷ kheo với y, với đồ ăn khất thực, với sàng tọa, với dược phẩm trị bệnh.