Tổ Sư Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác là đệ tử là người tiếp nối dòng thiền thời Trần sau gần 300 năm bị thất truyền...
23/9/2024
Mục lục [Ẩn]
Đức Tổ Sư Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác là đệ tử của Thiền Phái Trúc Lâm Yên Tử và là người tiếp nối dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử sau gần 300 năm bị thất truyền. Bên cạnh đó, Ngài cũng có công lao rất lớn trong công cuộc trùng tu ngôi Bảo Quang Tự được Phật hoàng Trần Nhân Tông xây dựng vào thế kỷ XIII (nay là chùa Ba Vàng - ngôi chùa có tòa chính điện trên núi lớn nhất Đông Dương).
Hướng tới kỷ niệm ngày giỗ của Tổ Sư, ngày 23/8/âm lịch hàng năm, kính mời quý vị cùng tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của Ngài qua lời giảng của Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh.
Thời niên thiếu của Sư Tổ
Tổ Sư Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác có pháp danh là Trúc Lâm Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác. Ngài sinh ngày 06 tháng 01 năm Mậu Tuất (1658) vào thời vua Lê Hiển Tông. Ngài xuất gia tu hành từ khi còn ít tuổi và sau đó trở thành hậu duệ của Tam Tổ Trúc Lâm.

Tôn tượng Đức Tổ Sư Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác
Sinh ra và lớn lên trong thời kỳ Lê Mạt, nhà Lê là đỉnh cao của chế độ phong kiến tập quyền, vì vậy để củng cố địa vị của mình, nhà cầm quyền phong kiến đã coi trọng Khổng giáo và coi nhẹ Phật giáo (đưa Phật giáo xuống hàng thứ hai sau Khổng giáo).
Trong thời kỳ đó, Sư Tổ đã chứng kiến biết bao thăng trầm của lịch sử: Nội chiến Nam Bắc triều, Trịnh Nguyễn phân tranh,... đã đẩy lịch sử Việt Nam vào con đường tăm tối. Chính trong bối cảnh lịch sử ấy cùng với dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử đang bị thất truyền sau gần 300 năm thì sự xuất hiện của Sư Tổ như ngọn đèn thắp sáng những ngày đêm u tối. Bởi Ngài mong nguyện làm sống lại dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử đã bị lu mờ sau ba thế kỷ để đạo Pháp được sáng tỏ, đất nước bình yên.
Vậy nên, Ngài đã quyết định ly gia cắt ái, xả thân cầu đạo để thành tựu được sở nguyện tiếp nối mạng mạch Phật Pháp do chư Tổ truyền trao.

Tại ngôi chùa Ba Vàng ngày xưa từng có một thảo am thờ Phật
Sự nghiệp hoằng Pháp độ sinh của Sư Tổ
Dân gian truyền rằng, vào một đêm trong lúc tọa thiền, Ngài hướng tâm quán chiếu nhân duyên độ chúng sinh và biết rằng Thành Đẳng sơn là nơi hội tụ tinh hoa trời đất, rất thích hợp cho việc tu hành và cứu độ chúng sinh. Vì vậy, Ngài đã không màng khó khăn, gian khổ, một mình băng rừng, lội suối vượt đèo, quyết chí đến nơi đây thực hiện chí nguyện cầu đạo giải thoát. Tại đây, khi đã ngoài 40 tuổi, Ngài sống lặng lẽ một mình, dựng am để tu tập, uống nước suối, lấy rau quả làm thức ăn,... Song thân tướng và sức vóc Ngài vẫn cường tráng, đôi mắt ngời ngời sáng.
Trong suốt hơn nửa thế kỷ hành đạo, Sư Tổ luôn hướng đến sự nghiệp tiếp Tăng độ chúng. Ngài đã cứu giúp rất nhiều người, nhất là những người không nơi nương tựa và có hoàn cảnh khó khăn. Vì thế, để tỏ lòng tri ân cũng như hiểu giá trị Phật Pháp, nhiều người đã theo Ngài học đạo. Từ đó, số lượng học chúng ngày càng tăng, Ngài đã cho thành lập các đạo tràng để Phật tử cùng nhau tu tập.
Không những vậy, Ngài tùy thuận gieo duyên cho chúng sinh bằng việc kết hợp Tam giáo đồng nguyên là Phật giáo, Nho giáo và Đạo giáo, hình thành nên giáo lý gần gũi, dễ hiểu, phù hợp trong việc truyền tải Phật Pháp tới nhiều đối tượng. Vì thế mà dễ dàng cảm hóa chúng sinh, vì biết ơn Ngài mà rất nhiều Phật tử, nhân dân đã phát tâm cùng với Ngài trùng tu ngôi Bảo Quang Tự vào thời Vua Lê Dụ Tông (1705) khi Ngài 48 tuổi.
60 năm nhất tâm tu tập tại non thiêng Thành Đẳng, Ngài đã kiến lập, phát triển Tăng đoàn và trong số đó có gần 100 vị Thiền tăng đã thành tựu và mang giáo Pháp truyền tải khắp muôn nơi.
Mặc dù tu hành nơi núi rừng thanh vắng nhưng những người thiết tha cầu đạo thì không ai là không biết đến Ngài. Chính nhờ công đức tu hành của Ngài mà dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử ngày càng phát triển rực rỡ tại Thành Đẳng sơn.
Đến năm 1757, vào một đêm trước mưa to gió lớn, bầu trời u ám, sấm chớp rền vang, cây cối ngổn ngang, đất đá chắn đường,... Lúc ấy, ai ai cũng lo lắng và cầu mong thảo am của Sư Tổ được an toàn. Ngay sáng hôm sau, từng đoàn người di chuyển lên chùa thăm Sư Tổ, khi đến nơi rất nhiều điều lạ kỳ hiện ra: ánh sáng phát ra như ánh hào quang, khói hương nghi ngút như làn mây bay lượn trên không trung,.. điều đó càng tô thêm vẻ uy nghi tráng lệ cho ngôi Bảo Quang Tự.
Tại giữa chính điện, một khung cảnh trầm lắng, da diết bao trùm tại nơi đây, hình ảnh Sư Tổ đang tọa thiền, không khí và những âm thanh tụng niệm xa gần như khác với mọi lần, một âm thanh tha thiết mang đậm một nỗi thâm trầm, sâu thẳm. Lúc sau, khi đã đông người dân lên chùa, một Sư Thầy bước ra báo tin: Sư Tổ đã an nhiên về cõi Niết bàn vào giờ Tý khi sao Khuê bừng sáng ngày 23 tháng 8 năm Đinh Sửu (1757), đời vua Lê Hiển Tông; Ngài trụ thế 100 tuổi.
Di sản Sư Tổ để lại cho hậu thế
Những ngày cuối đời, Sư Tổ lặng lẽ ra đi, an nhiên thị tịch không một lời di chúc, nhưng cuộc đời Ngài là một tấm gương sáng, để lại muôn vàn ân đức cho thế gian, đặc biệt là những di sản vật thể và phi vật thể vô cùng quý giá.
Những di sản vật thể mà Ngài để lại tiêu biểu như: bia đá, rùa đá, cây hương,... đến nay vẫn còn được lưu giữ tại chùa Ba Vàng.

Những hiện vật mà Sư Tổ để lại được chùa Ba Vàng trưng bày ngay ngắn trong bảo tàng

Một số cổ vật được tìm thấy và hiện đang được lưu giữ tại bảo tàng chùa Ba Vàng

Một góc lưu giữ những cổ vật trong bảo tàng chùa Ba Vàng
Một trong số đó, tấm bia đá mà Ngài để lại thể hiện tinh thần và hồn cốt của Ngài. Bởi chính nhờ tấm bia đá này mà chùa Ba Vàng được công nhận là di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh. Nhờ đó chùa mới có thể mở rộng quỹ đất, từ 150 mét vuông lên tới 123 hecta - tăng gấp trăm nghìn lần so với diện tích đất ban đầu. Từ đó đến nay, trải qua nhiều lần trùng tu, chùa Ba Vàng trở thành trung tâm Phật giáo, thu hút hàng nghìn Phật tử và nhân dân thập phương.
Bên cạnh đó, câu chuyện của Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh với tấm bia đá, với Sư Tổ cũng có mối nhân duyên thật đặc biệt, lạ kỳ. Khi Sư Phụ về chùa Ba Vàng, sau khi thắp hương lễ Phật tại ban thờ và ra trước tấm bia đá Tổ Sư, Sư Phụ bỗng nhiên nghe thấy tiếng trong hư không rằng: “Phải về và chịu trách nhiệm ở nơi đây”. Sư Phụ cảm nhận đó như là lời mong nguyện và giao phó trách nhiệm của Tổ Sư dành cho Sư Phụ. Cho nên, tấm bia đá là một di chứng, không có tấm bia đá này thì không có chùa Ba Vàng. Sư Phụ cũng cảm nhận rằng trong các việc phật sự của chùa đều có sự gia hộ rất lớn của Ngài.

Tấm bia đá trên lưng rùa khắc tên Ngài Tuệ Bích
Thế nên, bổn phận của hàng hậu học là phải tri ân, giữ gìn, thừa tự tài sản mà Sư Tổ truyền trao. Đặc biệt nhất là những tài sản phi vật thể (tài sản tinh thần, đạo đức); bởi nhờ ân đức của Ngài mà hơn 300 năm về sau, chư Tăng Ni, Phật tử chùa Ba Vàng, với tinh thần tri ân và đền ân đã gìn giữ, tiếp nối mạng mạch Phật Pháp mà Sư Tổ để lại.
Nhìn lại tấm gương tu hành của Ngài mà ngày nay, chúng ta phải luôn bền bỉ, kiên cố, vững tâm trên con đường cầu đạo giải thoát. Đó chính là việc làm chân thật để đền ơn Tam Bảo, đền ơn Sư Tổ, hơn cả là bảo vệ Phật Pháp vững mạnh, trụ lâu dài ở thế gian.
Cuộc đời và sự nghiệp của Sư Tổ Trúc Lâm Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác mãi là tấm gương đạo đức sáng ngời cho hàng hậu thế sau này noi theo. Đã hơn 200 năm kể từ ngày Tổ Sư Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác - vị Sư Tổ khai sơn chùa Ba Vàng nhập Niết bàn, nhưng những giá trị Ngài để lại cho nhân thế vẫn còn mãi.
Hoạt động Phật sự🞄 16/5/2025
Không chỉ phục vụ đồ ăn, nước uống, các Phật tử cũng phối hợp cùng Ban Tổ chức sự kiện chùa Quán Sứ trong công tác điều phối, sắp xếp hàng lối nhằm tránh tình trạng ùn tắc...
Hoạt động Phật sự 🞄 16/5/2025
Không chỉ phục vụ đồ ăn, nước uống, các Phật tử cũng phối hợp cùng Ban Tổ chức sự kiện chùa Quán Sứ trong công tác điều phối, sắp xếp hàng lối nhằm tránh tình trạng ùn tắc...
Hoạt động Phật sự🞄 12/5/2025
Trong buổi lễ, quý vị đại biểu, quan khách cùng Nhân dân, Phật tử đã được tham dự nhiều hoạt động ý nghĩa như: tụng kinh Khánh đản, dâng nước cúng dường tắm Phật, văn nghệ ca mừng,... trong niềm hoan hỷ đón mừng ngày Đấng Cha Lành thị hiện.
Hoạt động Phật sự 🞄 12/5/2025
Trong buổi lễ, quý vị đại biểu, quan khách cùng Nhân dân, Phật tử đã được tham dự nhiều hoạt động ý nghĩa như: tụng kinh Khánh đản, dâng nước cúng dường tắm Phật, văn nghệ ca mừng,... trong niềm hoan hỷ đón mừng ngày Đấng Cha Lành thị hiện.
Hoạt động Phật sự🞄 11/5/2025
Với mong muốn báo đáp tứ trọng ân, các Phật tử chùa Ba Vàng đã chuẩn bị và gửi tặng các món ăn chay miễn phí tại gian hàng ẩm thực nằm trong Lễ hội Vesak 2025
Hoạt động Phật sự 🞄 11/5/2025
Với mong muốn báo đáp tứ trọng ân, các Phật tử chùa Ba Vàng đã chuẩn bị và gửi tặng các món ăn chay miễn phí tại gian hàng ẩm thực nằm trong Lễ hội Vesak 2025
Hoạt động Phật sự🞄 10/5/2025
Thầy Thích Trúc Thái Minh, chư Tăng chùa Ba Vàng được BTC đại lễ Vesak LHQ 2025 phân công tham gia cùng ban lễ Tân đón tiếp chư Tôn đức Tăng Ni và các đại biểu
Hoạt động Phật sự 🞄 10/5/2025
Thầy Thích Trúc Thái Minh, chư Tăng chùa Ba Vàng được BTC đại lễ Vesak LHQ 2025 phân công tham gia cùng ban lễ Tân đón tiếp chư Tôn đức Tăng Ni và các đại biểu
Hoạt động Phật sự🞄 10/5/2025
Hướng về sự kiện Đại lễ Phật đản Vesak, chư Tôn đức Tăng Ni cùng các Phật tử chùa Ba Vàng với lòng thành kính, dâng đăng cúng dường tôn tượng Đức Phật đản sinh
Hoạt động Phật sự 🞄 10/5/2025
Hướng về sự kiện Đại lễ Phật đản Vesak, chư Tôn đức Tăng Ni cùng các Phật tử chùa Ba Vàng với lòng thành kính, dâng đăng cúng dường tôn tượng Đức Phật đản sinh
An sinh xã hội🞄 10/5/2025
Với mong muốn sẻ chia những khó khăn, giúp người dân dễ dàng hơn trong sinh hoạt đời sống hằng ngày, chùa Ba Vàng đã trao tặng 61 chiếc xe lăn
An sinh xã hội 🞄 10/5/2025
Với mong muốn sẻ chia những khó khăn, giúp người dân dễ dàng hơn trong sinh hoạt đời sống hằng ngày, chùa Ba Vàng đã trao tặng 61 chiếc xe lăn
Hoạt động Phật sự🞄 09/5/2025
Một không gian ngập tràn màu sắc, nổi bật giữa rừng xanh Thành Đằng với những bộ trang phục muôn kiểu dáng, muôn sắc màu và rực rỡ đến từ các quốc gia trên thế giới.
Hoạt động Phật sự 🞄 09/5/2025
Một không gian ngập tràn màu sắc, nổi bật giữa rừng xanh Thành Đằng với những bộ trang phục muôn kiểu dáng, muôn sắc màu và rực rỡ đến từ các quốc gia trên thế giới.
Hoạt động Phật sự🞄 09/5/2025
Đêm văn nghệ diễn ra trong bầu không khí vô cùng hân hoan, ngập tràn niềm vui. Những màn trình diễn nghệ thuật công phu đầy ấn tượng hòa cùng sự cổ vũ nhiệt tình của Nhân dân, Phật tử với cờ Phật giáo, cờ Tổ quốc, hoa và ánh đèn lung linh.
Hoạt động Phật sự 🞄 09/5/2025
Đêm văn nghệ diễn ra trong bầu không khí vô cùng hân hoan, ngập tràn niềm vui. Những màn trình diễn nghệ thuật công phu đầy ấn tượng hòa cùng sự cổ vũ nhiệt tình của Nhân dân, Phật tử với cờ Phật giáo, cờ Tổ quốc, hoa và ánh đèn lung linh.
Tin tức khác🞄 09/5/2025
Hòa trong dòng chảy linh thiêng của mùa Phật đản Vesak 2025, chùa Ba Vàng tổ chức Đại lễ Phật đản (PL.2569 - DL.2025) vào ngày 6-7/4/AT (tức 3-4/5/2025) theo tinh thần chỉ đạo từ Giáo hội Phật giáo Việt Nam
Tin tức khác 🞄 09/5/2025
Hòa trong dòng chảy linh thiêng của mùa Phật đản Vesak 2025, chùa Ba Vàng tổ chức Đại lễ Phật đản (PL.2569 - DL.2025) vào ngày 6-7/4/AT (tức 3-4/5/2025) theo tinh thần chỉ đạo từ Giáo hội Phật giáo Việt Nam
Tin tức khác🞄 05/5/2025
Đây là sự kiện hòa trong niềm hân hoan của hàng triệu người con Phật trên khắp hành tinh chào mừng ngày đản sinh của Đức Từ Phụ Thích Ca Mâu Ni, cùng nhịp đập thiêng liêng nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước...
Tin tức khác 🞄 05/5/2025
Đây là sự kiện hòa trong niềm hân hoan của hàng triệu người con Phật trên khắp hành tinh chào mừng ngày đản sinh của Đức Từ Phụ Thích Ca Mâu Ni, cùng nhịp đập thiêng liêng nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước...
Tin tức khác🞄 02/5/2025
Phật tử và Nhân dân cả nước sẽ có duyên lành hy hữu được tận mắt chiêm bái Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni – quốc bảo Ấn Độ
Tin tức khác 🞄 02/5/2025
Phật tử và Nhân dân cả nước sẽ có duyên lành hy hữu được tận mắt chiêm bái Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni – quốc bảo Ấn Độ
Tin tức khác🞄 01/5/2025
Hướng về mùa Vesak thiêng liêng, chùa Ba Vàng xin khuyến thỉnh quý Nhân dân, Phật tử phát tâm tu tập tụng kinh, thiền quán, thực hành các thiện phận sự...
Tin tức khác 🞄 01/5/2025
Hướng về mùa Vesak thiêng liêng, chùa Ba Vàng xin khuyến thỉnh quý Nhân dân, Phật tử phát tâm tu tập tụng kinh, thiền quán, thực hành các thiện phận sự...
Tin tức khác🞄 01/5/2025
Đại lễ Phật đản năm nay diễn ra trong không khí hân hoan, kỷ niệm những ngày lễ lớn của đất nước và cũng là lần thứ 4, Đại lễ Vesak Liên Hiệp Quốc được tổ chức tại Việt Nam.
Tin tức khác 🞄 01/5/2025
Đại lễ Phật đản năm nay diễn ra trong không khí hân hoan, kỷ niệm những ngày lễ lớn của đất nước và cũng là lần thứ 4, Đại lễ Vesak Liên Hiệp Quốc được tổ chức tại Việt Nam.
Tin tức khác🞄 01/5/2025
Thực hiện hướng dẫn, chùa Ba Vàng long trọng tổ chức Đại lễ Phật đản trong hai ngày 6/4 - 7/4/Ất Tỵ (tức 3/5 - 4/5/2025).
Tin tức khác 🞄 01/5/2025
Thực hiện hướng dẫn, chùa Ba Vàng long trọng tổ chức Đại lễ Phật đản trong hai ngày 6/4 - 7/4/Ất Tỵ (tức 3/5 - 4/5/2025).
Tin tức🞄 01/5/2025
Lễ Phật đản là ngày kỷ niệm Đức Phật Thích Ca Mâu Ni ra đời. Đây là sự kiện trọng đại đối với hàng vạn tín đồ Phật tử trong nước cũng như trên thế giới.
Tin tức 🞄 01/5/2025
Lễ Phật đản là ngày kỷ niệm Đức Phật Thích Ca Mâu Ni ra đời. Đây là sự kiện trọng đại đối với hàng vạn tín đồ Phật tử trong nước cũng như trên thế giới.
Hoạt động Phật sự🞄 30/4/2025
Đồng thời chư Tôn đức Tăng Ni và các Phật tử tham gia tụng kinh cầu nguyện quốc thái dân an, hồi hướng cầu siêu Anh hùng liệt sĩ và những người đã hy sinh...
Hoạt động Phật sự 🞄 30/4/2025
Đồng thời chư Tôn đức Tăng Ni và các Phật tử tham gia tụng kinh cầu nguyện quốc thái dân an, hồi hướng cầu siêu Anh hùng liệt sĩ và những người đã hy sinh...
Tin tức khác🞄 09/4/2025
Ngày 14 âm lịch hàng tháng là ngày tu học thường kỳ của chùa Ba Vàng. Ban Quản trị trang xin trân trọng thông báo chương trình tu học ngày 14/3/Ất Tỵ như sau:
Tin tức khác 🞄 09/4/2025
Ngày 14 âm lịch hàng tháng là ngày tu học thường kỳ của chùa Ba Vàng. Ban Quản trị trang xin trân trọng thông báo chương trình tu học ngày 14/3/Ất Tỵ như sau:
An sinh xã hội🞄 02/4/2025
Vâng theo lời Phật dạy và trên tinh thần “phụng sự chúng sinh là cúng dường chư Phật”, các Phật tử chùa Ba Vàng luôn tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện
An sinh xã hội 🞄 02/4/2025
Vâng theo lời Phật dạy và trên tinh thần “phụng sự chúng sinh là cúng dường chư Phật”, các Phật tử chùa Ba Vàng luôn tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện