Chùa Ba Vàng là điểm du lịch tâm linh, thu hút đông đảo du khách thập phương trong và ngoài nước. Đến chùa Ba Vàng tham quan, lễ Phật nhiều du khách, Phật tử được thưởng thức những bữa cơm chay miễn phí tại chùa. Sau bữa ăn, nhiều du khách rất tâm đắc với món bánh chưng chay do nhà chùa tự tay làm. Vậy công thức để làm nên những chiếc bánh chưng chay ngon như vậy là gì?
Bài viết dưới đây chùa Ba Vàng xin hướng dẫn quý Phật tử cách gói bánh chưng chay đơn giản nhưng vẫn giữ được những hương vị cổ truyền!

Nguyên liệu gói bánh chưng chay gồm có:

- Gạo nếp
- Đậu xanh
- Lá dong
- Lá riềng tươi
- Lạt buộc
- Hạt tiêu bắc, hạt nêm chay, muối tinh, dầu ăn thực vật...

Để có những chiếc bánh chưng ngon thì việc chọn nguyên liệu rất quan trọng. Chúng ta nên chọn những chiếc lá dong tươi có màu sắc xanh đậm, có độ dai tốt, lá không bị giòn.
Gạo nếp nên lưu ý chọn loại hạt mẩy, ngon nhất là nếp cái hoa vàng, vừa thơm, vừa dẻo.
Dây lạt khi gói bánh chưng cần chọn loại dây lạt giang, mỏng, mềm và dẻo dai. Còn lá riềng thì sử dụng những lá tươi, không quá già. Với đỗ xanh nên chọn loại đỗ mới, ruột vàng, hạt mẩy.

Bánh chưng chay chùa Ba Vàng ngon phần lớn phụ thuộc vào công đoạn sơ chế nguyên liệu

Khâu sơ chế cũng là nhân tố góp phần tạo nên một chiếc bánh chưng thơm ngon. Sau đây chùa Ba Vàng sẽ hướng dẫn các bạn cách để sơ chế các nguyên liệu trước khi vào gói.

Lá riềng: Lá riềng sẽ giúp bánh được xanh và thơm. Chúng ta tiến hành nhặt bỏ phần lá héo, rửa sạch rồi đem xay nhuyễn và chắt lấy phần nước cốt.

Gạo nếp: Để bánh chưng xanh, ngon có vị đặc trưng, chúng ta sẽ có ba bước sơ chế gạo nếp sau đây:

Bước 1: Gạo nếp vo sạch và ngâm với nước từ 5-6 tiếng, vớt ra để ráo nước. (Lưu ý: Chúng ta vo gạo thật sạch rồi mang đi ngâm thì bánh sẽ ngon hơn là làm ngược lại).

Bước 2: Sau khi gạo đã ráo nước, đem gạo trộn với nước cốt lá riềng và ngâm từ 5-10 phút để nước riềng ngấm vào gạo. Sau đó vớt gạo ra cho ráo nước.

Bước 3: Sau cùng trộn gạo với một lượng vừa đủ muối tinh, hạt nêm chay và tiêu bắc.

Đỗ xanh: Nhiều người rất sợ ăn phần đậu xanh của bánh chưng vì nó rất khô và ngấy. Nhưng nếu biết cách sơ chế trước khi gói, đậu xanh sẽ rất thơm và ngon:

Bước 1: Bạn có thể mua đậu xanh đã tách vỏ hoặc chưa tách vỏ. Nếu mua đậu xanh đã tách vỏ thì bạn nên ngâm trong nước từ 5-6 tiếng, còn với loại đậu chưa tách vỏ thì sau khi ngâm xong, bạn cần đãi sạch vỏ.

Bước 2: Cho đỗ xanh vào nồi hấp cách thủy. Chú ý: Chúng ta không đun đỗ trực tiếp với nước để đảm bảo bánh không bị chua.

Bước 3: Sau khi đã hấp chín đỗ trộn với hạt tiêu bắc, hạt nêm chay, muối tinh với lượng vừa đủ và cho vào máy xay nhuyễn. Khi cho vào xay chúng ta sẽ cho một chút dầu ăn thực vật để bánh được ngon và ngậy hơn.

Bước 4: Sau đó nắm đỗ thành các nắm tròn theo đúng tỷ lệ của bánh muốn gói (khoảng 130 gram/1,3 lạng).

Lá dong: Đầu tiên dùng khăn mềm rửa nhẹ hai bên mặt lá thật sạch rồi dựng cuống lá lên, đem phơi chỗ mát, thoáng gió cho ráo nước. Chú ý: Không nên phơi lá quá lâu, lá sẽ bị khô ảnh hưởng đến chất lượng bánh. Tiếp đó, dọc bớt phần cứng ở sống lá và dùng khăn khô, sạch lau lại lá một lần nữa để lá không còn nước.

Cách gói bánh chưng chay Ba Vàng đơn giản

Khi đã chuẩn bị và sơ chế nguyên liệu chúng ta bắt tay vào gói bánh với sáu bước như sau:

Bước 1: Làm khuôn:
- Xếp bốn lá dong vuông góc với nhau, hai lá bên ngoài úp mặt phải xuống, hai lá bên trong ngửa mặt phải lên. Úp ngược khuôn trong vào chính giữa lá.
- Lần lượt gói lá dong sát theo mép khuôn, từ trái qua phải, sau đó lồng khuôn trong vào khuôn ngoài và nhấc khuôn trong ra.

Bước 2: Làm nhân:
Nhân một chiếc bánh chưng của chùa Ba Vàng thường gói với tỷ lệ: 400 gram gạo nếp, 130 gram đậu xanh. Sau đây chùa Ba Vàng sẽ hướng dẫn các bạn cách làm nhân bánh:
- Cho một bát gạo (khoảng 200 gram gạo đã sơ chế) vào khuôn lá vừa xếp, dàn đều để gạo lấp đầy khắp đáy khuôn.
- Cho một nắm đỗ xanh lên trên phần gạo vừa đổ, lưu ý khi rải đỗ nên chừa lại, không nên rải hết đến cạnh khuôn.
- Tiếp đó lấy một bát gạo khác rải đều xung quanh và phủ kín mặt đỗ. Dùng tay ấn nhẹ gạo ở các góc và mặt bánh để gạo nén đều xuống.

Bước 3: Gói bánh:
- Gập các cạnh lá lại cho gọn, tay trái giữ cho lá, tay phải lấy khuôn ra đeo vào cổ tay trái. Đổi tay phải giữ lá rồi bỏ khuôn ra khỏi tay.
- Kéo hai đầu của mỗi sợi lạt và buộc chặt bánh bằng cách xoắn tạo thành hình chữ thập. Buộc lạt bánh chúng ta nên chú ý nhẹ tay để bánh không bị bục khi luộc. Sau đó cắt bỏ những phần lạt buộc thừa.

Bước 4: Luộc bánh:
- Chúng ta xếp bánh chưng theo từng cặp, úp mặt buộc lạt vào nhau để tránh lạt buộc thừa làm rách lá của chiếc bánh khác.
- Xếp bánh vào nồi theo chiều thẳng đứng, đổ nước ngập quá mặt bánh từ 5-10 cm. Khi luộc bánh luôn phải ngập nước nên chúng ta cần phải chuẩn bị sẵn nước đã đun sôi cho nồi bánh chưng.
- Sau từ 10 đến 12 tiếng thì vớt bánh ra, xếp bánh ra mặt phẳng và dùng miếng gỗ hoặc mâm đè lên. Dùng một vật nặng vừa phải đặt lên trên để bánh được ép rền, phẳng, đẹp.

Cách bảo quản bánh chưng chay được lâu

Bánh chưng sau khi ép xong, chúng ta xếp bánh vào những nơi thoáng mát. Để bánh lâu hỏng chúng ta không xếp bánh thành các chồng cao mà xếp bánh đứng dọc để tránh áp lực của những chiếc bánh khác đè lên thì bánh sẽ lâu bị chua. Ngoài ra chúng ta cũng có thể để bánh chưng vào ngăn mát của tủ lạnh dùng đến đâu thì sử dụng đến đó.

Trên đây chùa Ba Vàng đã có bài viết hướng dẫn chi tiết quy trình để gói một chiếc bánh chưng chay đơn giản. Chúc các bạn sẽ có thể tự tay gói được những chiếc bánh chưng chay thơm ngon để cùng người thân gia đình thưởng thức cho ngày Tết sắp tới.

Nguyễn Hằng