Địa ngục là một trong sáu cảnh giới luân hồi mà chúng sinh phải luân chuyển, tái sinh sau khi chết. Nơi đây là chỗ bất lạc, không an vui và có vô số hình phạt đáng sợ dành cho tội nhân. Điều này được Đức Phật khẳng định trong rất nhiều bộ kinh, cho thấy địa ngục chính là kết quả của tội nghiệp mà chúng sinh đã gây tạo. 

Bài viết dưới đây sẽ giải đáp các thắc mắc về cõi địa ngục dựa trên giáo Pháp của Đức Phật, giúp quý độc giả có cái nhìn đúng đắn và biết cách để không rơi vào cảnh giới khổ đau này!

Địa ngục là gì? Địa ngục có thật không?

Danh từ địa ngục xuất phát từ các tôn giáo và tín ngưỡng. Hầu hết tôn giáo nào cũng nhắc đến địa ngục, và có nhiều tên gọi khác nhau như: Hỏa ngục, luyện ngục,... nhưng đều chỉ chung một nơi chốn rất đau khổ - nơi để giam cầm, tra tấn, thực hiện các hình phạt đối với những người có tội khi sống trên trần gian. 

Về cắt nghĩa từ thì đây là một từ Hán Việt - “địa” là đất, “ngục” là cái tù, tức là ngục tù ở trong lòng đất. Cho nên, nhiều ý kiến cho rằng, địa ngục nằm dưới lòng đất. Tuy nhiên, ý hiểu này chưa chính xác.

Để bàn về vấn đề này, cần đứng trên quan điểm của Phật giáo, tức là lấy kinh điển và lời dạy của Đức Phật làm kim chỉ nam. Bởi kinh Phật chính là kim khẩu của Đức Thế Tôn. Ngài là bậc Toàn Giác, thấy biết trọn vẹn các Pháp trên thế gian, và được tôn xưng là bậc Thế Gian Giải - thấy và thấu suốt tất cả.

Theo giáo lý Đức Phật đã tuyên thuyết, địa ngục là một trong sáu cảnh giới luân hồi (trời, A tu la, người, súc sinh, ngạ quỷ, địa ngục) mà chúng sinh phải trôi lăn sau khi bỏ báo thân. Và địa ngục cũng là cõi thấp nhất - nơi các tội nhân phải trả những nghiệp báo nặng. Điều này được Đức Phật khẳng định trong rất nhiều bộ kinh như: 500 Lời Nguyện Của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - kinh Bi Hoa, Lương Hoàng Bảo Sám, Địa Tạng Bổn Nguyện,...

Xem thêm: Kiếp luân hồi: Sự tái sinh chuyển kiếp và cách thoát khỏi khổ đau

Lý giải 5 thắc mắc thường gặp về địa ngục

1. Địa ngục nằm ở đâu?

Trong luận Đại Tỳ Bà Sa nêu rõ có Cô địa ngục và Biên địa ngục nằm ở khắp nơi và tất cả chúng sinh ở trong đó đều có thân tướng xấu xí, kì dị; tâm thức vô cùng đau khổ, luôn bị hành hạ, tra tấn, đói khát và sợ hãi vô cùng. 

Trong kinh Địa Tạng Bồ Tát Bổn Nguyện Quyển Trung, Ngài Địa Tạng Bồ Tát nói: “Phương Đông của Diêm Phù Đề có dãy núi tên là Thiết Vi. Dãy núi đó tối thẳm không có ánh sáng của mặt trời, mặt trăng, trong đó có địa ngục lớn tên là Cực Vô Gián”. 

Tiếp nữa trong kinh Trường A Hàm, Đức Phật nói đến cảnh giới địa ngục như sau:

“Bên ngoài của bốn châu thiên hạ này, có tám ngàn thiên hạ bao quanh. Lại có biển lớn bao quanh tám ngàn thiên hạ. Kế đó có núi Đại Kim cang bao bọc biển lớn. Bên ngoài núi Đại kim cang này lại có núi Đại kim cang thứ hai. Giữa hai núi này là một cảnh giới mờ mịt, tối tăm; mặt trời, mặt trăng, các vị thần, trời dù có uy lực cũng không thể dùng ánh sáng soi chiếu đến đó được. Ở nơi này có tám địa ngục lớn, mỗi địa ngục lớn có mười sáu địa ngục nhỏ”. 

Như vậy, trong hằng hà sa số thế giới, có hằng hà sa số cõi địa ngục (mỗi thế giới lại có địa ngục riêng). Khi thế giới này hoại thì địa ngục này cũng hoại và chúng tội nhân ở cõi địa ngục đó bị di chuyển sang địa ngục mới ở cõi khác nếu chưa trả hết tội. Thêm nữa, địa ngục có rất nhiều nơi, có khi tại vị trí chúng ta ngồi đây cũng có địa ngục mà bản thân không biết.

2. Hình phạt của tội nhân trong địa ngục

Trong kinh Ðịa Tạng Bổn Nguyện Quyển Thượng, có ghi lại rằng: 

“Trong ngục có giường rộng khắp muôn dặm. Một người thọ tội thời tự thấy thân mình nằm đầy chật cả giường, đến nghìn muôn người thọ tội cũng đều tự thấy thân của mình nằm chật cả trên giường. Đó là do vì những tội nghiệp đã tạo ra nó cảm vời như thế.

Lại những người tội chịu đủ sự khổ sở: Trăm nghìn Quỷ Dạ Xoa cùng với loài ác Quỷ, răng nanh bén nhọn dường gươm, cặp mắt chói sáng như chớp nhoáng, móng tay cứng như đồng, móc ruột bằm chặt.

Lại có Quỷ Dạ Xoa khác cầm chĩa lớn bằng sắt đâm vào mình người tội, hoặc đâm trúng miệng mũi, hoặc đâm trúng bụng lưng... rồi dồi lên trên không, lấy chĩa hứng lấy để lại trên giường. Lại có diều hâu bằng sắt mổ mắt người tội.

Lại có rắn sắt cắn đầu người tội. Nơi lóng đốt khắp trong thân thể đều lấy đinh dài đóng xuống giường, kéo lưỡi ra rồi cày bừa trên đó, lôi kéo người tội, nước đồng đổ vào miệng, dây sắt nóng đỏ quấn lấy thân người tội, một ngày một đêm, muôn lần chết muôn lần sống lại. Do vì tội nghiệp mà cảm lấy như thế, trải qua ức kiếp, không lúc nào mong ra khỏi được.

…Những khí cụ để hành hình tội nhơn như: chĩa ba, gậy, diều hâu, rắn, sói, chó, cối giã, cối xay, cưa, đục, dao mác, chảo dầu sôi, lưới sắt, dây sắt, lừa sắt, ngựa sắt, da sống niền đầu, nước sắt nóng rưới thân, đói thời ăn hoàn sắt nóng, khát thời uống nước sắt sôi…”

Hay trong kinh Từ Bi Thủy Sám, miêu tả rõ về cảnh giới và hình phạt của tội nhân trong địa ngục A Tỳ như sau: 

“Chung quanh ngục có bảy lớp thành sắt, có bảy lần lưới sắt giăng kín ở trên, phía dưới có bảy từng dao sắt rậm như rừng và vô số ngọn lửa dữ luôn thiêu đốt. Bề dài bề rộng của ngục này tính có tám muôn bốn nghìn do tuần. Tội nhân đầy trong ấy, nhưng vì nhân duyên của tội nghiệp nên không làm trở ngại. Lửa phía trên hắt xuống, lửa ở dưới bốc lên, lan khắp bốn phương Đông, Tây, Nam, Bắc. Tội khổ trong ngục ấy như cá bị chiên trong chảo, dầu mỡ đều chảy ra. Ở bốn cửa thành có bốn con chó đồng, thân hình dài rộng đến bốn nghìn do tuần, nanh dài móng nhọn, mắt sáng như điện chớp. Lại có vô số giống chim mỏ sắt, vỗ cánh bay lên mổ khoét thịt người có tội. Quỷ sứ đầu trâu hình như La-sát, có chín đuôi như đinh ba bằng sắt, lại có chín đầu, trên đầu có mười tám sừng, mỗi sừng có sáu mươi bốn mắt, từ mỗi con mắt tiết ra sức nóng như thiêu đốt tội nhân. Mỗi khi nóng giận chúng gào thét tiếng vang như sấm. Lại vô số bánh xe dao, từ trên không trung quay xuống, xoáy vào đỉnh đầu tội nhân, rồi xoáy xuống chân mà ra ngoài. Tội nhân đau đớn thấu xương tủy, nhức nhối tận tim gan, cứ như thế trải qua không biết bao nhiêu năm, cầu sống không được cầu chết không được.”

Trong kinh Mi Tiên Vấn Đáp (phẩm 44: Lửa Địa Ngục) có ghi lại hình phạt của tội nhân sau khi bị đọa xuống địa ngục rằng: “Những chúng sanh làm ác, đọa vào địa ngục sẽ bị lửa địa ngục thiêu đốt cả ngàn vạn năm mà vẫn không chết, vẫn không bị cháy thành tro… Chúng sanh làm ác, đọa vào địa ngục, chúng sinh ra trong lửa thiêu, già trong lửa thiêu nhưng sẽ không bị cháy tiêu…”

3. Những hạng người có thể xuống địa ngục 

Trong kinh Phật dạy, chỉ có 2 hạng người mới vào được địa ngục: 

1. Tội nhân - những người có tội nghiệp tương ưng với địa ngục. 

2. Những bậc đại oai đức, phước đức - ví như chư Phật, các vị Bồ tát có phước đức, hạnh nguyện vào địa ngục để giáo hóa các chúng sinh trong cõi đó.  

Như trong kinh Tôn Giả Mục Kiều Liên Cứu Mẹ ghi lại, Ngài Mục Kiều Liên - vị đệ tử Đệ nhất thần thông của Đức Phật, đã dùng thiên nhãn thông để quán sát, tìm mẹ khắp đất trời với mong muốn báo ơn. Sau đó, Ngài thấy mẹ của mình đang bị đọa nơi cận biên địa ngục - nửa thuộc địa ngục, nửa thuộc ngạ quỷ;  do kiếp trước bà đã gây nhiều nghiệp ác. Và Ngài đã thực hành lời Phật dạy để cứu mẹ thoát khỏi cõi khổ, sinh lên cõi Trời.

Xem thêm: Tiền thân Bồ tát Địa Tạng: Thánh Nữ Bà La Môn cứu mẹ thoát khỏi địa ngục Vô Gián và lời thệ nguyện cứu độ chúng sinh

4. Các tội bị đày xuống địa ngục

Trong kinh Pháp Cú, Đức Phật dạy rằng, người phóng dật, ngoại tình theo vợ người khác thì sẽ phải chịu bốn nạn: 

“Bốn nạn chờ đợi người,

Phóng dật theo vợ người;

Mắc họa, ngủ không yên,

Bị chê là thứ ba,

Ðọa địa ngục, thứ bốn.”

Hay trong kinh Lương Hoàng Bảo Sám có nhắc đến 10 việc làm khiến chết đọa địa ngục như sau: 

1) Là ý không chuyên làm lành, không tu công đức.

2) Là tham ăn như cọp đói kia không khác.

3) Là say mê tửu sắc, ôm lòng độc hại.

4) Là thường tập ngu si, không nghe lời can gián.

5) Là tự ỷ sức mình, làm các việc ác.

6) Là ưa giết chúng sanh, lấn hiếp người cô quả.

7) Là thường làm bạn với kẻ ác.

8) Là xâm lấn phạm vi của người.

9) Là lời nói không chơn thật.

10) Là không thương mọi loài, làm các nghiệp ác.

Lại nữa, trong kinh Nghiệp Báo Sai Biệt có ghi lại những nghiệp ác khiến chúng sinh bị đọa địa ngục: “Một là thân làm việc cực ác (Đề-bà-đạt-đa tạo tội ngũ nghịch: làm thân Phật chảy máu, phá hòa hợp Tăng, giết chết Tỳ-kheo-ni Liên Hoa Sắc đã chứng A-la-hán)… bốn là khởi chấp đoạn kiến (chết rồi là hết, không tin có kiếp sau v.v…); năm là khởi chấp thường kiến (chúng sinh trước sau không thay đổi, không tin luật nhân quả v.v…); sáu là khởi kiến chấp không có nguyên nhân; bảy là khởi kiến chấp không có người làm; tám là khởi kiến chấp không (người học thiền không có căn bản dễ bị bệnh này); chín là khởi kiến chấp một bên; mười là không biết đền ân đáp nghĩa.”

Trong kinh Từ Bi Thủy Sám cũng nói rõ rằng: “Ở địa ngục không bao giờ xử oan. Người nào ngày thường gây những tội gì, tuy đã quên mất, nhưng đến khi chết rồi tất cả hình tướng ấy do các nghiệp ác độc tạo nên từ trước đều hiện ra, nói: “Xưa kia ngươi ở bên ta tạo những tội ác như thế, nay làm sao giấu giếm được?”. Lúc đó tội nhân không còn chỗ nào che đậy. Ngay lúc ấy Diêm Vương nghiến răng quở trách rồi cho vào địa ngục, trải vô lượng kiếp, chẳng hòng thoát khỏi. Việc đó chẳng phải xa lạ mà cũng không quan hệ gì với người, chính tự mình tạo tự mình phải chịu, dù chí thân như cha con, một khi quả báo đối đầu, cũng không thay thế cho nhau được.”

Ngoài ra, có rất nhiều kinh điển Phật giáo khác chép về các tội ác mà chúng sinh tạo tác phải bị đọa xuống địa ngục như: kinh Địa Tạng Bồ Tát Bổn Nguyện, kinh Tạp A-hàm (Tập 2), kinh Tăng Chi Bộ,...

5. 18 tầng địa ngục có thật không?

Nhiều tài liệu ghi chép rằng địa ngục có 18 tầng, nhưng sự thật không hoàn toàn như vậy. Cách gọi “18 tầng” được lý giải cụ thể như sau: Chúng sinh có 6 căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) đối với 6 trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp), phát sinh ra 6 thức (nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức, ý thức). Cộng cả ba (6 căn, 6 trần, 6 thức) lại thành 18. Hoặc 6 thức nhân với 3 thời (quá khứ, hiện tại, vị lai) thành 18. Cho nên, gọi là 18 tầng địa ngục. 

Ví dụ, ý thức khi nghĩ về quá khứ đau khổ thì ta cảm thấy khổ; khi đối diện hoàn cảnh khổ trong hiện tại thì cũng khổ; khi tưởng tới tương lai mù mịt, bất an, ý thức lại sinh khổ. Vì khổ có ở quá khứ, hiện tại, vị lai, nhân với sáu thức nên phân ra 18 tầng địa ngục.

Thực chất, có rất nhiều địa ngục và phân tầng theo cách nào cũng được. Giống như một toà nhà có 18 tầng, mỗi tầng vẫn có thể chia ra hàng ngàn phòng, ngăn khác nhau. Như trong kinh Địa Tạng Bổn Nguyện Quyển Trung (Phẩm Thứ Năm: Danh Hiệu Của Địa Ngục) có ghi lại rằng: “...mỗi ngục lớn lại có những ngục nhỏ, hoặc một, hoặc hai, hoặc ba, hoặc bốn, nhẫn đến trăm nghìn, trong số đó danh hiệu chẳng đều đồng nhau.”

Cách để không phải xuống địa ngục theo lời Phật dạy

Muốn không bị đọa xuống địa ngục, phải nên tu tập Phật Pháp. Bởi giáo Pháp của Phật chính là con đường cứu khổ, giúp chúng ta thoát khỏi đọa lạc. Nhờ tu học Phật Pháp, ngay cả người nhiều tội lỗi cũng có thể chuyển hóa.

Bước đầu tiên trong hành trình tu học chính là quy y Tam Bảo, sau đó thọ trì năm giới: 

1) Không sát sinh; thực hành phóng sinh, cứu người cứu vật.

2) Không trộm cắp; thực hành bố thí, làm việc phúc thiện nơi Tam Bảo, giúp đỡ người khác.

3) Không tà dâm; sống thủy chung, gìn giữ phẩm hạnh.

4) Không nói dối; sống ngay thẳng, chân thật.

5) Không nghiện ngập; sống lành mạnh, rèn luyện thân tâm.

Năm giới này chính là bậc thềm căn bản để hành giả tu tập, sám hối và tiêu trừ những tội lỗi trong quá khứ.

Đó cũng là những thiện Pháp giúp chuyển hóa nghiệp. Và người đệ tử Phật phải chăm chỉ tu tập để các thiện Pháp được tăng trưởng. Đức Phật dạy, người thọ giới sẽ được chư Thiên hộ trì, khiến đời sống trở nên tốt đẹp. Người tội nặng lại càng phải tinh tấn tu tập, phát nguyện Bồ đề, hộ trì Tam Bảo thì những tội ấy có thể sẽ được tiêu trừ.

Điều này được minh chứng rõ ràng trong nhiều bài kinh. Như trong kinh Tạp Bảo Tạng (Quyển I, Chuyện Từ Đồng Nữ) ghi lại về tiền kiếp của Đức Phật Thích Ca, Ngài nhờ dũng mãnh phát tâm Bồ đề mà đã thoát địa ngục, sinh lên cõi Trời. 

Trong kiếp đó, tiền thân của Đức Phật là một người con bất hiếu cha mẹ, bị đọa xuống địa ngục. Chàng phải mang một chiếc vòng lửa cháy trên đầu, đau đớn và nóng bức vô cùng. Nhưng khi nhìn thấy rất nhiều tội nhân khác cũng phải đội vòng lửa ấy và đau đớn, la hét; tự tâm chàng khởi lên thương xót. Chàng đã phát nguyện: Tôi nguyện tất cả những nỗi khổ của tội nhân kia đều do tôi chịu hết, tôi xin chịu hết tất cả những nỗi khổ của họ. Và tôi nguyện từ nay trở đi, tôi không bao giờ bất hiếu với mẹ cha nữa. Lời nguyện trong tâm Bồ đề rộng lớn đó vừa dứt, vòng lửa sắt của chàng và các tội nhân tức thì rơi xuống đất. Ngay sau đó, chàng được sinh lên cõi Trời.

Cho nên, khi phát tâm Bồ đề chân thật, phát nguyện hộ trì Tam Bảo, hộ trì chánh Pháp và trợ duyên cho người tu hành, có thể tiêu được những nghiệp rất nặng, thậm chí thoát khỏi cảnh đọa địa ngục. Ngược lại, nếu tạo nhiều tội mà không tu tập, không gặp Phật Pháp thì chắc chắn sẽ bị đọa lạc sau khi chết. 

Qua những phân tích của Thầy Thích Trúc Thái Minh, chúng ta thấy rõ cõi địa ngục không phải nơi huyễn hoặc, mà là kết quả tất yếu của nghiệp báo. Bởi vậy, người con Phật cần luôn cảnh tỉnh, giữ gìn từng ý nghĩ, lời nói và hành động của mình. Chỉ khi lấy giáo Pháp của Đức Phật làm ngọn đèn soi đường, chúng ta mới biết cách vun trồng hạt giống thiện lành, chuyển hóa nghiệp xấu, thoát khỏi cảnh giới địa ngục khổ đau và từng bước đi trên con đường giải thoát.