Pháp hạnh đầu đà là một trong những phương pháp tu khổ hạnh để tôi luyện thân tâm, trừ bỏ phiền não cấu trần. Đức Phật dạy rằng: “Pháp đầu đà thành tựu ba cõi: Người, trời và Niết Bàn như ý nguyện. Pháp đầu đà hằng nuôi dưỡng, bảo vệ chúng sinh, là ruộng phước cho chư Thiên và loài người. Nếu như chư Tăng thực hành hạnh đầu đà thì chính Pháp được trụ lâu dài ở thế gian và các quả Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na-hàm, A-la-hán sẽ xuất hiện”.

Vậy những lợi ích tối thượng mà Pháp tu đầu đà khổ hạnh mang lại cho hành giả tu tập là gì? Kính mời quý vị cùng đón đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu và tán thán hạnh đầu đà cao quý.

Nguồn gốc của Pháp hạnh đầu đà trong đạo Phật

Khi Thái Tử Tất Đạt Đa (sau này trở thành Đức Phật Thích Ca Mâu Ni) đi qua bốn cửa thành, thấy rõ bốn sự thật của cuộc đời: Sinh, già, bệnh, chết thì Ngài đã giác ngộ và phát tâm dũng mãnh dứt bỏ cung thành điện ngọc, vợ đẹp, con yêu, trút bỏ áo Hoàng bào của một vị Thái tử để mặc lên chiếc áo của một vị tu sĩ và bắt đầu cuộc hành trình đi tầm sư học đạo.

Năm năm tầm sư học đạo, sáu năm khổ hạnh rừng già, Ngài đã thực tập tất cả các phương pháp tu khổ hạnh theo quan điểm tu tập lúc bấy giờ: Hành thân hoại thể, phơi nắng, phơi sương, ngày ăn một hạt đỗ hoặc một hạt mè, có khi nhịn đói,... Và khi ấy Ngài đã đạt tới khổ hạnh bậc nhất thời bấy giờ.

Bởi quan niệm lúc bấy giờ là phải thật khổ thì mới đắc đạo. Và Ngài đã tinh tấn tu hành khổ hạnh đến đỉnh điểm, không ai hơn được nhưng cuối cùng thân thể Ngài tiều tụy, thậm chí là suýt chết.

Lúc ấy, Ngài giác ngộ ra rằng, tu khổ hạnh cực đoan không đem lại lợi ích. Vì thế, Ngài đã từ bỏ lối tu khổ hạnh cực đoan và quay trở về tu tập theo con đường trung đạo, tức là nuôi dưỡng thân này có đủ sức khỏe để hành các Pháp. Cuối cùng, Ngài thành tựu đạo quả nhờ Pháp tu trung đạo này. Từ đó, Đức Phật đã hướng dẫn Tăng đoàn thực hành 13 hạnh đầu đà.

1. Mặc y phấn tảo: Đây là loại y được làm từ những miếng vải vụn, rách, không dùng đến được lấy từ nghĩa địa, bệnh viện, ở ngoài đường hay ở rừng,…Sau đó được giặt sạch và vá lại thành y để mặc.

Vị hành giả tu tập không nhận sự cúng dường y áo của thí chủ mà đi nhặt những vải này. Cho nên không bị lệ thuộc vào thí chủ.

2. Chỉ mặc ba y: Vị tu sĩ tu hạnh đầu đà chỉ có ba y, bao gồm: thượng y, trung y và hạ y. Chư Tăng dùng y đó đến khi rách, thậm chí là không còn chỗ vá mới được may mới.

3. Phải khất thực để sống: Ở hạnh này, chư Tăng tu hành hạnh đầu đà mang bình bát đi khất thực để nuôi sống bản thân mình. Chư Tăng không đợi tín chủ mời đến nhà để cúng mà phải mang bình bát khất thực.

4. Khất thực theo thứ lớp: Đây là việc đi khất thực theo từng nhà, không vì chọn gia chủ giàu sang mà bỏ những gia đình nghèo khổ, không tới nơi có nhiều đồ ăn ngon mà phải khất thực tuần tự. Đó là một hạnh của người tu hành Pháp đầu đà.

5. Ngồi ăn một lần: Đó là khi ăn, nếu đã đứng dậy thì vị tu sĩ đó không ăn nữa, có người đến cúng thêm cũng sẽ không ăn.

6. Ăn bằng bình bát

7. Không để dành đồ ăn: Vị hành giả khi thọ thực không để dành đồ ăn còn dư (hoặc đồ tín chủ cúng dường) cho ngày hôm sau.

8. Sống ở trong rừng

9. Ở dưới gốc cây

10. Ở ngoài trời

11. Ở nghĩa địa

12. Nghỉ ở đâu cũng được: Tu sĩ tu hành hạnh đầu đà không chọn chỗ nghỉ, mà tùy thuận nghỉ ở đống rơm, gốc cây,...

13. Không nằm ngủ

Người nào thực hành được 13 hạnh này thì Đức Phật khen ngợi, tán thán vì những lợi ích thù thắng mà Pháp hạnh đầu đà mang lại cho người chân thật thực hành. Con đường tu tập của những hành giả muốn thành tựu rốt ráo không thể không thực hành các Pháp khổ hạnh này. Và giữ gìn Pháp hạnh đầu đà chính là giữ gìn mạng mạch Phật Pháp trụ lâu dài ở thế gian, khiến chúng sinh được ân hưởng phước lành thù thắng trong nhiều đời nhiều kiếp.

Lợi ích thù thắng của 13 Pháp hạnh đầu đà mang lại cho người hành trì

#1 Phát khởi và tăng trưởng 28 đức tính siêu việt

Trong kinh Mi Tiên Vấn Đáp câu 177: “Đầu đà khổ hạnh có lợi ích gì”, Đại Đức Na Tiên có nói về công năng diệu dụng của 13 Pháp đầu đà, một vị Tỳ Kheo mà thọ 13 Pháp đầu đà thì gần kề bên Niết bàn (tức là thoát khỏi đau khổ ràng buộc của luân hồi sinh tử). Hơn nữa là mang lại lợi ích cho chúng sinh không thể kể siết.

Chính vì thế mà Ngài nhấn mạnh 100 cư sĩ đạt đạo, 1000 cư sĩ đạt đạo cũng không thể bằng một vị Tỳ kheo hành 13 Pháp Đầu Đà mà đắc đạo.

Trong đó có 28 đức tính cao thượng siêu việt của 13 Pháp đầu đà khổ hạnh đó là:

1. Nuôi mạng trong sạch: Người tu hạnh đầu đà là người nuôi mạng sống của mình trong sạch không phải phiền đến ai.

2. An lạc quả, hạnh phúc quả: Sẽ đạt được quả an lạc và hạnh phúc

3. Sống đời vô tội: Người ấy sẽ không tạo tội lỗi gì cả

4. Giảm nỗi khổ cho người khác

5. Không sợ hãi

6. Không tổn hại ai

7. Lộ trình tiến hóa đi lên

8. Xa lìa điệu bộ hợm hĩnh khoe khoang, người ấy không bao giờ khoe khoang, không bao giờ kiêu mạn với ai cả

9. Xa lìa sự say mê

10. Hộ trì giữ gìn mình

11. Mọi người thương tưởng

12. Giáo hóa mình

13. Buông dao, buông trượng không bao giờ phải đấu tranh ác hại ai.

14. Rèn luyện sự thu thúc

15. Thực hành đúng đắn thuận lợi mục tiêu của mình

16. Làm cho mình được vắng lặng

17. Làm cho mình thoát khỏi phiền não

18. Dứt trừ sự luyến ái

19. Giảm trừ sự sân hận

20. Tháo gỡ si mê

21. Tiêu diệt ngã chấp, tiêu diệt ngã chấp ấy, cho nên chính nhờ tiêu diệt ngã chấp này mới dễ dàng đạt đạo.

22. Cắt đứt tư duy xấu xa, người thực hành Pháp Đầu Đà, tâm họ rất là lành thiện không có những tư duy xấu ác

23. Vượt hoài nghi

24. Trừ lười biếng

25. Tương tư không có chỗ nương

26. Hành được nhẫn lại, 13 Pháp Đầu Đà thì quá là nhẫn lại rồi, thực hành được 13 Pháp đấy là nhẫn lại lắm

27. Đức tính độ lượng vô giới hạn, tâm mình rộng mở vô giới hạn

28. Diệt tận khổ đau

Nếu không có 28 đức tính như thế thì có thể là 18 đức tính sau đây:

1. Hạnh kiểm thuần khiết

2. Thực hành hoàn thiện hạnh kiểm

3. Giữ gìn bảo vệ thân khẩu

4. Tâm được trong sạch

5. Bám chặt được sự tinh tấn không dời sự tinh tấn, người đã hành được hạnh Đầu Đà thì người ấy luôn luôn tinh tấn

6. Dứt trừ lo sợ

7. Dứt trừ ngã kiến

8. Dứt trừ kết oán

9. Trú vững trong tâm từ bi

10. Nhận lãnh vật thực ra sao cũng được

11. Có tâm thương tưởng bình đẳng và tôn trọng tất cả mọi người

12. Biết tiết độ trong vật thực

13. Hằng thức tỉnh

14. Không lưu luyến chỗ ở

15. Trú chỗ nào cũng an lạc

16. Ghét bỏ điều ác

17. Mến thích ở nơi thanh vắng

18. Không dễ buông xuôi

#2 Sinh ra nhiều thiện Pháp thù thắng

13 Pháp đầu đà này trước hết được ví như đất vì đất là nơi nương tựa của mọi loài, Pháp đầu đà là nơi nương tựa sinh trưởng của mọi thiện Pháp và thực hành Pháp đầu đà sinh ra rất nhiều thiện Pháp.

13 Pháp đầu đà cũng được ví như nước bởi nước rửa sạch mọi bụi bặm dơ dáy, Pháp đầu đà rửa sạch trần cấu, uế ác. Và còn được ví như lửa đốt cháy mọi vật bởi Pháp đầu đà thiêu đốt phiền não, thiêu hủy các phiền não.

Bên cạnh đó, Pháp đầu đà ví như gió thổi bay đi tất cả mọi khí mọi mùi, thổi đi tất tất cả khí vị trần gian dù thanh hay trược, dù thơm hay thối. Nó được ví như thuốc để chữa bệnh, Pháp đầu đà đối trị tất cả tâm bệnh của tất cả con người.

Nó ví như nước trường sinh, Pháp đầu đà cho mọi người thưởng nếm nước cam lồ bất tử. Ngoài ra, Pháp đầu đà còn làm thành tựu cho tư cách, là nơi thương yêu của mọi người, là nơi không có tội lỗi, là nơi viên mãn đức tính lành, là nơi của những trạng thái tâm cao thượng dứt trừ ưu sầu nóng nảy rối ren, chặn đường của sự tái sinh luân hồi, như nước tưới thấm mầm cây, như lửa để nấu nướng đồ ăn, như là hầm tài sản của mọi người, như được thân cận bạn lành, người dũng cảm. Pháp hành đầu đà như người hầu hạ mong được quan tước, nơi dạy học trò học nghệ, tài nghệ, như cái kính để soi mặt.

Vì thế mà Đức Vua - Phật Hoàng Trần Nhân Tông ngay khi xuất gia liền thọ 13 Pháp đầu đà. Một ông vua sống trên nhung lụa, đứng đầu muôn dân mà khi xuất gia lại thọ khổ hạnh đầu đà thì đó phải là Pháp đặc biệt, tối thắng.

Đặc biệt, những ai thọ Pháp đầu đà thì rất dễ kiểm tâm. Ví như chúng ta có mấy chục bộ quần áo, khốn khổ vì nó; nhưng người tu Pháp đầu đà thì chỉ có ba y cho nên các Ngài kiểm tâm rất dễ, không tham đắm nhiều và hễ khởi lên ham muốn thì dễ dàng nhận diện ra tâm bất thiện đó của mình.

Những ai có thể thực hành Pháp hạnh đầu đà?

Những người thực hành được Pháp hạnh đầu đà thì trước tiên người ấy phải có đức tin lớn.

Thứ hai phải có tâm tàm quý (tức là hổ thẹn).

Thứ ba là người phải mạnh khỏe, ít bệnh tật.

Thứ tư người phải thuần thục trong việc tìm kiếm chân lợi ích (tức là tìm kiếm chân lý).

Thứ năm là người có nhiệt tình và chín chắn.

Thứ sáu phải là người có trí tuệ.

Thứ bảy là ham thích học hỏi và có kiến thức.

Thứ tám là người thọ trì kiên định.

Thứ chín là ít tìm lỗi của người khác.

Thứ mười là người này luôn luôn an trú tâm mình trong tâm từ bi.

Bên cạnh đó, có những cư sĩ tại gia sống đời ngũ dục mà tu tập đắc đạo quả hay dễ dàng thực hành hạnh đầu đà, chính là do nhiều kiếp về trước họ tu hạnh đầu đà. Chính nhờ có tu hành đầu đà rồi nên trong tâm họ đã thành tựu ít nhiều những phẩm chất cao đẹp, họ không tham lam, ích kỷ, không đắm nhiễm vào ngũ dục nên kiếp này họ không cần phải thọ đầu đà nữa, chỉ nhờ nghe Pháp thực hành Pháp mà họ có thể đắc được đạo quả, họ chỉ tiếp tục làm lại công việc trước đây thành tựu các công đoạn đang còn dang dở mà thôi.

Bất kể những ai kiếp này mà họ thành tựu được một điều gì đó lớn lao thì phải biết rằng, không phải một kiếp này đâu mà họ đã tu dưỡng rèn luyện trong rất nhiều kiếp về trước.

Chư Tăng Chùa Ba Vàng miên mật thực hành Pháp hạnh đầu đà cao quý

Theo sự chỉ dạy của Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh, chư Tăng chùa Ba Vàng đang ngày đêm miên mật tu tập theo Pháp khổ hạnh đầu đà để cầu Thánh quả làm lợi ích cho nhân Thiên và loài người.

Chư Tăng quyết chí tu tập, khổ luyện, rèn sửa nghiêm thân tâm để chiến thắng cám dỗ, dục vọng; để đạt được tự tại của an vui, giải thoát. Chư Tăng ăn ngày một bữa, chỉ mặc ba y, đến khi rách thì vá chằng, vá đụp. Có những quý Thầy mặc bộ y từ bốn đến năm năm nhưng chưa hề thay hay vá. Tăng chúng không giữ tiền bạc hay của riêng, chỉ trừ chức sự phải cầm để lo việc cho đại chúng. Những bóng huỳnh y giải thoát ấy đang hàng ngày thực hành sứ mệnh gìn giữ mạng mạch Phật Pháp, chân trần thong dong, tay ôm bình bát khất thực nuôi thân, ngủ trong rừng dưới gốc cây với hạnh thiểu dục tri túc.

Qua đây, chúng ta thấy việc chân thật tu tập Pháp hạnh đầu đà, trước để độ mình, sau độ chúng sinh chính là cách duy nhất để giữ gìn, tuyên dương, làm cho chính Pháp được trường tồn, còn mãi trên thế gian.

Phải thực hành Pháp của Phật mới thấy điều đó thực sự quý giá. Cổ nhân đã coi danh lợi như giẻ rách, vinh hoa phú quý cũng là đồ bỏ đi. Cho nên, phải noi gương các Ngài thực hành các điều cao quý đó. Ai cũng đều phải có chí nguyện bền vững, có tâm đạo trường viễn và chịu đựng được gian khổ để đạt thành tựu trên con đường cầu đạo giác ngộ, giải thoát.