Vua Trần Nhân Tông: Cuộc đời và sự nghiệp có một không hai trong lịch sử
05/02/2025
Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông là một vị vua vĩ đại trong lịch sử dân tộc. Ngài không chỉ là bậc minh quân mà còn là nhà tu hành chân chính, lỗi lạc.
05/02/2025
Mục lục [Ẩn]
Trần Nhân Tông là bậc minh quân kỳ tài - có thể nói là duy nhất trong lịch sử của dân tộc Việt Nam. Ngài không chỉ có công lớn trong việc chiến thắng giặc ngoại xâm hùng mạnh nhất thời bấy giờ, mà còn sáng lập ra dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử - một dòng thiền riêng của Việt Nam được lưu truyền cho tới ngày nay.
Mời các bạn cùng tìm hiểu về Phật hoàng Trần Nhân Tông - vị vua tài ba, đức độ có một không hai trong lịch sử Việt Nam qua bài viết dưới đây.
Trần Nhân Tông là ai?
Đức vua Trần Nhân Tông tên húy là Khâm, sinh ngày 11/11/Mậu Ngọ (tức 07/12/1258), là con trưởng của vua Trần Thánh Tông và Nguyên Thánh Thiên Cảm Hoàng hậu Trần Thị Thiều. Sinh thời, Ngài có tướng mạo rất phi phàm. Ngài là vị vua thứ ba của nhà Trần nước Đại Việt.
Theo lịch sử ghi lại, vì khi sinh ra, thân Ngài có màu sắc hoàng kim, nước da vàng sáng rất đẹp, nên Ngài được gọi là Phật kim. Ngài rất thông minh, hiếu học, đọc hết sách vở, thông suốt nội điển (kinh Phật) và ngoại điển (sách đời).
Ngài rất ham học Phật Pháp, đặc biệt là thiền. Khi nhàn rỗi, Ngài mời các thiền khách để bàn giải về thiền, tham học thiền với Tuệ Trung Thượng Sĩ - một vị Thiền sư, cũng là vị quan lớn trong triều.
Tôn tượng Đức vua Trần Nhân Tông - vị vua thứ ba của nhà Trần nước Đại Việt (nguồn ảnh: Internet)
Cuộc đời và sự nghiệp của vua Trần Nhân Tông
1. Cuộc đời của vua Trần Nhân Tông
Vào năm 1274, khi 16 tuổi, Ngài được phong làm Hoàng Thái tử. Mặc dù trước đó, Ngài đã nhiều lần từ chối ngôi vị, xin nhường lại cho em trai nhưng vua cha không đồng ý. Sau đó, vua cha cưới trưởng nữ của Nguyên Từ Quốc Mẫu cho Ngài (tức là Khâm Từ Hoàng hậu sau này).
Tuy sống trong cảnh vui hòa, hạnh phúc nhưng tâm Ngài vẫn luôn ưa thích sự tu hành. Dù là một vị vua, ngồi trên ngôi Cửu Trùng nhưng Ngài không ăn những món ăn đến từ việc giết mạng chúng sinh.
Một hôm, vào nửa đêm, Ngài trèo thành trốn đi với ý định vào núi Yên Tử tu hành. Khi đến chùa Tháp ở núi Đông Cứu (nay gọi là núi Thiên Thai, thuộc tỉnh Bắc Ninh) thì trời vừa sáng. Vì người đã thấm mệt, Ngài bèn vào nằm nghỉ trong tháp. Ở đây, vị sư trụ trì thấy tướng mạo Ngài phi phàm liền làm cơm thiết đãi. Vua cha hay tin, sai các quan đi tìm và bất đắc dĩ, Ngài phải quay về cung thành.
Ngày 22/10/Mậu Dần (năm 1278), Ngài lên ngôi Hoàng đế, hiệu là Trần Nhân Tông. Tuy ở địa vị cao sang, Ngài vẫn giữ mình thanh tịnh và thường đến chùa Tư Phước tu tập. Đây là ngôi chùa được xây dựng trong đại nội, dành cho tất cả vương tôn, công tử.
Một hôm, khi nghỉ trưa, Ngài mơ thấy trong rốn mọc lên một hoa sen vàng lớn bằng bánh xe, trên hoa sen có Đức Phật vàng. Bên cạnh có người đứng chỉ và nói: “Biết Đức Phật này không? Đó là Đức Biến Chiếu Tôn!”. Tỉnh giấc, Ngài đem việc đó tâu lên vua cha. Vua Thánh Tông khen giấc mơ là việc kỳ lạ và đặc biệt.
Khi quân Nguyên - Mông sang xâm chiếm Đại Việt, Đức vua Trần Nhân Tông gác việc tu học Phật Pháp để lo giữ gìn xã tắc. Với tài mưu lược sáng suốt, đưa đạo vào đời, Ngài đã áp dụng Pháp lục hòa để gắn kết nhân dân thành một khối đại đoàn kết. Nhờ đó, Ngài tạo nên sức mạnh toàn dân, giúp quân dân ta đánh tan quân xâm lược Nguyên - Mông (1285, 1287 - 1288), bảo vệ vững chắc nền độc lập, tự chủ của dân tộc.
Đây là thành công rất lớn khi Đức vua Trần Nhân Tông đưa đạo Phật vào đời sống, tích cực truyền bá tinh thần đoàn kết giữa vua tôi, xã tắc, gia đình,... nhằm giúp cho đất nước Đại Việt ngày càng vững mạnh, thịnh trị.
Sau 15 năm trị vì đất nước, đến năm Quý Tỵ (1293), Ngài nhường ngôi cho con là Trần Thuyên (tức vua Trần Anh Tông) và lên ngôi Thái Thượng hoàng, để chuẩn bị con đường xuất gia tu hành.
Năm 1294, sau khi chinh phạt Ai Lao, giữ yên bờ cõi đất nước, Ngài xuất gia tại hành cung Vũ Lâm (nay thuộc tỉnh Ninh Bình). Sau khi xuất gia, Ngài vẫn tham gia vào công việc triều chính, có nhiều hoạt động vì dân vì nước. Đến năm 1299, Ngài cho xây dựng một am thiền trên núi Yên Tử, thực sự lên núi xuất gia tu hành. Ở đây, Ngài chuyên cần tu tập theo hạnh đầu đà (khổ hạnh), lấy hiệu là Hương Vân Đại Đầu Đà và sáng lập nên dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử. Sau đó Ngài lập chùa, cất tinh xá, khai giảng để tiếp độ chúng Tăng, vì vậy học chúng đến tu học rất đông.
Tôn tượng Phật hoàng Trần Nhân Tông - người sáng lập dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử được đặt trên đỉnh Yên Tử (nguồn ảnh: Internet)
Tiếp tục tâm nguyện độ sinh, Ngài đến chùa Phổ Minh ở Phủ Thiên Trường (nay thuộc tỉnh Nam Định) lập giảng đường để giảng dạy nhiều năm. Về sau, Ngài vân du đến trại Bố Chính lập am Tri Kiến (nay thuộc tỉnh Quảng Bình) và ở lại đó. Tại đây, Ngài cũng đã hoằng dương Phật Pháp, làm lợi lạc cho chúng sinh.
Năm 1308, sau nhiều năm xuất gia tu tập, Ngài viên tịch tại đỉnh Ngọa Vân, núi Yên Tử. Với những đóng góp to lớn cho đạo Pháp và dân tộc, Ngài được người đời kính trọng, sau suy tôn là Phật Hoàng Trần Nhân Tông (hay còn gọi là vua Phật Việt Nam).
Hình ảnh am Ngọa Vân tại núi Yên Tử (Quảng Ninh) ngày nay (nguồn ảnh: Internet)
2. Sự nghiệp tu hành của vua Trần Nhân Tông
Rời bỏ ngai vàng, Ngài lên Yên Tử khoác áo cà sa thuyết pháp độ sinh, khai sáng dòng thiền Trúc Lâm - niềm tự hào của Phật giáo Việt Nam. Cùng với tư tưởng “Hòa quang đồng trần” - Phật giáo nhập thế, Phật hoàng Trần Nhân Tông đã khéo léo gắn kết đạo và đời, lấy đạo xây đời và qua đời dựng đạo, hết lòng vì sự phát triển của đất nước, vì hạnh phúc của người dân.
Ngài là Tổ Sư của dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử, hay còn còn gọi là Sơ Tổ - người sáng lập ban đầu. Khi tu hành, Ngài đã khéo léo dung hợp ba dòng thiền là Vô Ngôn Thông, Thảo Đường và Tỳ-ni-đa-lưu-chi có từ trước thời nhà Trần, để tạo nên dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử.
Bên cạnh đó, Ngài còn kết hợp cả Nho giáo, Lão giáo và Phật giáo; cho nên gọi là Tam giáo đồng nguyên. Điều này thể hiện tinh thần hòa hợp của Phật hoàng Trần Nhân Tông khi đã khéo léo dung hợp các tôn giáo về một dòng thiền.
Điều đặc biệt, việc một nhà vua ngồi trên ngai vàng; sau đó xuất gia tu hành hạnh đầu đà không phải là chuyện thường. Khi ấy, Ngài ý thức được việc khổ tu mang lại lợi ích vô cùng, khẳng định vật chất nơi thế gian không phải là nguồn gốc giúp đem lại hạnh phúc cho mọi người.
Cả cuộc đời dành tâm huyết cho đạo Pháp và dân tộc, Phật hoàng Trần Nhân Tông đã có những công lao lớn trong bảo vệ đất nước và xây dựng dòng thiền Trúc Lâm, truyền bá đạo Phật, làm lợi ích nhân sinh.
Nhân vật Phật giáo🞄 27/7/2025
Trước khi xuất gia, Đề Bà Đạt Đa là em họ của Đức Phật. Mặc dù nhiều lần âm mưu hãm hại Đức Phật, nhưng Đức Phật lại coi Đề Bà Đạt Đa là bậc thiện hữu tri thức.
Nhân vật Phật giáo 🞄 27/7/2025
Trước khi xuất gia, Đề Bà Đạt Đa là em họ của Đức Phật. Mặc dù nhiều lần âm mưu hãm hại Đức Phật, nhưng Đức Phật lại coi Đề Bà Đạt Đa là bậc thiện hữu tri thức.
Nhân vật Phật giáo🞄 21/7/2025
Bị vua Lưu Ly đánh đập, Tỳ kheo Sa-la-na vô cùng sân hận, muốn hoàn tục để báo thù. Nhưng Ngài đã chuyển hóa lòng hận thù, tinh tấn tu hành, chứng Thánh quả.
Nhân vật Phật giáo 🞄 21/7/2025
Bị vua Lưu Ly đánh đập, Tỳ kheo Sa-la-na vô cùng sân hận, muốn hoàn tục để báo thù. Nhưng Ngài đã chuyển hóa lòng hận thù, tinh tấn tu hành, chứng Thánh quả.
Nhân vật Phật giáo🞄 12/4/2025
Trong kiếp quá khứ, Thiện Huệ - tiền thân của Đức Phật Thích Ca đã thành tâm cúng dường Đức Phật Nhiên Đăng. Nhờ duyên đó mà được thọ ký thành Phật, hiệu là Thích Ca Mâu Ni.
Nhân vật Phật giáo 🞄 12/4/2025
Trong kiếp quá khứ, Thiện Huệ - tiền thân của Đức Phật Thích Ca đã thành tâm cúng dường Đức Phật Nhiên Đăng. Nhờ duyên đó mà được thọ ký thành Phật, hiệu là Thích Ca Mâu Ni.
Thư viện kiến thức🞄 06/4/2025
Câu chuyện về gia đình Bà-la-môn Adinnapubbaka là minh chứng cho sức mạnh của niềm tin cuộc sống, giúp chúng ta biết cách kiến tạo niềm tin, được hạnh phúc, an vui.
Thư viện kiến thức 🞄 06/4/2025
Câu chuyện về gia đình Bà-la-môn Adinnapubbaka là minh chứng cho sức mạnh của niềm tin cuộc sống, giúp chúng ta biết cách kiến tạo niềm tin, được hạnh phúc, an vui.
Thư viện kiến thức🞄 31/3/2025
Ngài Ca Diếp là bậc Thánh Tăng đệ nhất đầu đà. Ngài đã từ bi thọ nhận bát cháo thiu của bà lão nghèo, giúp bà gieo trồng phước báu, thoát khỏi cảnh khổ.
Thư viện kiến thức 🞄 31/3/2025
Ngài Ca Diếp là bậc Thánh Tăng đệ nhất đầu đà. Ngài đã từ bi thọ nhận bát cháo thiu của bà lão nghèo, giúp bà gieo trồng phước báu, thoát khỏi cảnh khổ.
Nhân vật Phật giáo🞄 28/3/2025
Bồ Tát Hộ Minh (sau này là Đức Phật Thích Ca) quán sát đầy đủ nhân duyên về dòng họ, quốc độ, chúng sinh,... thì mới đản sinh xuống nhân gian.
Nhân vật Phật giáo 🞄 28/3/2025
Bồ Tát Hộ Minh (sau này là Đức Phật Thích Ca) quán sát đầy đủ nhân duyên về dòng họ, quốc độ, chúng sinh,... thì mới đản sinh xuống nhân gian.
Nhân vật Phật giáo🞄 24/3/2025
Ngài Ca Diếp là vị Thánh tăng đệ nhất đầu đà trong 10 đại đệ tử của Đức Phật. Dù sinh ra trong gia đình quyền quý nhưng Ngài đã từ bỏ mọi dục lạc, dấn thân xuất gia.
Nhân vật Phật giáo 🞄 24/3/2025
Ngài Ca Diếp là vị Thánh tăng đệ nhất đầu đà trong 10 đại đệ tử của Đức Phật. Dù sinh ra trong gia đình quyền quý nhưng Ngài đã từ bỏ mọi dục lạc, dấn thân xuất gia.
Nhân vật Phật giáo🞄 22/3/2025
Đặc biệt, Ngài Đại Ca Diếp được Đức Phật tin cậy truyền trao bổn phận gìn giữ hạnh đầu đà và kết tập kinh điển trong tương lai qua sự kiện Niêm hoa vi tiếu.
Nhân vật Phật giáo 🞄 22/3/2025
Đặc biệt, Ngài Đại Ca Diếp được Đức Phật tin cậy truyền trao bổn phận gìn giữ hạnh đầu đà và kết tập kinh điển trong tương lai qua sự kiện Niêm hoa vi tiếu.
Thư viện kiến thức🞄 13/3/2025
Trong bữa ăn cuối cùng của Đức Phật, biết món mộc nhĩ Cunda dâng cúng có độc nhưng Ngài vẫn thọ nhận để giáo hóa chúng sinh, giúp chúng sinh có phước báu.
Thư viện kiến thức 🞄 13/3/2025
Trong bữa ăn cuối cùng của Đức Phật, biết món mộc nhĩ Cunda dâng cúng có độc nhưng Ngài vẫn thọ nhận để giáo hóa chúng sinh, giúp chúng sinh có phước báu.
Nhân vật Phật giáo🞄 08/3/2025
Ông vì 1 lần vứt bỏ con mà kiếp sau bị bỏ rơi 7 lần; nhưng nhờ phước thiện tích lũy mà thoát chết 7 lần, sau đó đã được cuộc sống hạnh phúc.
Nhân vật Phật giáo 🞄 08/3/2025
Ông vì 1 lần vứt bỏ con mà kiếp sau bị bỏ rơi 7 lần; nhưng nhờ phước thiện tích lũy mà thoát chết 7 lần, sau đó đã được cuộc sống hạnh phúc.
Nhân vật Phật giáo🞄 07/3/2025
Đức Phật đã truyền dạy bài kinh Tam Bảo đến cho chúng Tăng và Phật tử tụng đọc. Bài kinh có tính chất hộ trì, bảo hộ, cầu an cho bản thân, gia đình và quốc gia,...
Nhân vật Phật giáo 🞄 07/3/2025
Đức Phật đã truyền dạy bài kinh Tam Bảo đến cho chúng Tăng và Phật tử tụng đọc. Bài kinh có tính chất hộ trì, bảo hộ, cầu an cho bản thân, gia đình và quốc gia,...
Thư viện kiến thức🞄 06/3/2025
Tôn giả A Nan là vị đại đệ tử đa văn đệ nhất của Đức Phật. Ngài có công lớn trong việc giúp cho người nữ được xuất gia từ sự cầu thỉnh của Di mẫu Kiều Đàm Di.
Thư viện kiến thức 🞄 06/3/2025
Tôn giả A Nan là vị đại đệ tử đa văn đệ nhất của Đức Phật. Ngài có công lớn trong việc giúp cho người nữ được xuất gia từ sự cầu thỉnh của Di mẫu Kiều Đàm Di.
Nhân vật Phật giáo🞄 06/3/2025
Ngài Nan-đà là em trai cùng cha, khác mẹ của Thái tử Tất Đạt Đa (Đức Phật). Trước lễ thành hôn, Ngài đã có một bước ngoặt lớn, đó là xuất gia theo Đức Phật.
Nhân vật Phật giáo 🞄 06/3/2025
Ngài Nan-đà là em trai cùng cha, khác mẹ của Thái tử Tất Đạt Đa (Đức Phật). Trước lễ thành hôn, Ngài đã có một bước ngoặt lớn, đó là xuất gia theo Đức Phật.
Nhân vật Phật giáo🞄 06/3/2025
Sự kiện Đức Phật xuất gia đã để lại bài học sâu sắc: Không đắm nhiễm dục lạc trong cuộc sống vô thường và cách để thoát khỏi khổ đau, được hạnh phúc vĩnh hằng…
Nhân vật Phật giáo 🞄 06/3/2025
Sự kiện Đức Phật xuất gia đã để lại bài học sâu sắc: Không đắm nhiễm dục lạc trong cuộc sống vô thường và cách để thoát khỏi khổ đau, được hạnh phúc vĩnh hằng…
Nhân vật Phật giáo🞄 04/3/2025
Thái tử Tất Đạt Đa - bậc vương giả có mọi vinh hoa, danh vọng,... nhưng Ngài đã từ bỏ tất cả để xuất gia cầu đạo, vì hạnh phúc của muôn loài chúng sinh.
Nhân vật Phật giáo 🞄 04/3/2025
Thái tử Tất Đạt Đa - bậc vương giả có mọi vinh hoa, danh vọng,... nhưng Ngài đã từ bỏ tất cả để xuất gia cầu đạo, vì hạnh phúc của muôn loài chúng sinh.
Nhân vật Phật giáo🞄 13/02/2025
Phước báu là nền tảng giúp cuộc sống được hạnh phúc, an vui. Phước báu không ai cho mà do chính ta tạo ra qua việc làm, hành động của bản thân.
Nhân vật Phật giáo 🞄 13/02/2025
Phước báu là nền tảng giúp cuộc sống được hạnh phúc, an vui. Phước báu không ai cho mà do chính ta tạo ra qua việc làm, hành động của bản thân.
Nhân vật Phật giáo🞄 11/02/2025
Lưu Bình Dương Lễ là câu chuyện cảm động về tình bạn chân thành, mang đến bài học sâu sắc về sự sẻ chia, biết hy sinh cho bạn được điều tốt đẹp.
Nhân vật Phật giáo 🞄 11/02/2025
Lưu Bình Dương Lễ là câu chuyện cảm động về tình bạn chân thành, mang đến bài học sâu sắc về sự sẻ chia, biết hy sinh cho bạn được điều tốt đẹp.
Nhân vật Phật giáo🞄 30/01/2025
Đức Phật cùng năm trăm vị A-la-hán và Đại đức A Nan đi khất thực, một con voi điên tấn công Đức Phật thì chỉ có ngài A Nan bước đến bảo vệ Đức Phật...
Nhân vật Phật giáo 🞄 30/01/2025
Đức Phật cùng năm trăm vị A-la-hán và Đại đức A Nan đi khất thực, một con voi điên tấn công Đức Phật thì chỉ có ngài A Nan bước đến bảo vệ Đức Phật...
Nhân vật Phật giáo🞄 28/01/2025
Vào tuần lễ thứ 4 sau khi Đức Phật Thích Ca thành đạo, một sự kiện vô cùng linh thiêng đã diễn ra: Thân và tâm Ngài trở nên sáng trong và tinh khiết, tỏa ra những hào quang rực rỡ.
Nhân vật Phật giáo 🞄 28/01/2025
Vào tuần lễ thứ 4 sau khi Đức Phật Thích Ca thành đạo, một sự kiện vô cùng linh thiêng đã diễn ra: Thân và tâm Ngài trở nên sáng trong và tinh khiết, tỏa ra những hào quang rực rỡ.
