Sợ hãi là cảm xúc tự nhiên của con người, nhưng nó cũng chính là trở ngại lớn trên hành trình chạm đến thành công. Sự sợ hãi ấy có thể khiến chúng ta khó chịu, trói buộc, cản trở những cơ hội tốt trong công việc hay gây bất tiện trong cuộc sống.

Vậy nguyên nhân của sợ hãi là gì? Và làm gì để chúng ta vượt qua nỗi sợ hãi để không làm ảnh hưởng đến cuộc sống? Xin mời các bạn cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Sợ hãi là gì? Tâm lý sợ hãi xảy ra khi nào?

Sợ hãi là khi chúng ta có thiếu thốn, khiếm khuyết, điểm yếu khiến chúng ta không tự tin, sinh ra sợ hãi.

Ví dụ: Khi chúng ta đi vào một nơi toàn là người có tri thức, hiểu biết, còn bản thân chúng ta là người nhà quê ra, không học hành gì thì chúng ta sẽ sợ.

Chúng ta thường sợ khi không biết rõ đối tượng/sự việc gì sẽ xảy đến với chúng ta. Ví dụ: chúng ta sợ ma vì không biết ma thế nào, hay nếu bị đưa đến một nơi mà chúng ta không biết nó ra sao thì chúng ta sợ.

Thứ nữa, nếu chúng ta không làm chủ được sự việc, nó gây ảnh hưởng đến chúng ta thì sinh ra sợ hãi. Ví dụ: Khi người mẹ mang thai không biết bào thai phát triển như nào nên sợ, lo lắng. Chúng ta cũng sợ, lo lắng cho tương lai vì không biết tương lai thế nào.

Nguyên nhân của sợ hãi

Bản chất của sợ hãi là do mê lầm chấp ngã, từ nhận thức sai lầm về tự ngã của bản thân: ai cũng nghĩ có “cái ngã”, “cái tôi” thật; cho nên, điều gì ảnh hưởng, nguy hiểm đến “cái tôi” là sợ hãi. 

Đối với đạo Phật, Đức Phật chỉ rõ gốc của sợ hãi là do vô minh chấp ngã (cái tôi) của chúng ta. Từ vô minh chấp ngã sinh ra ngã ái (cái tôi yêu thích), tham chấp; người còn tham luyến, chấp trước là sẽ còn sợ hãi. Cho nên, chưa đoạn được “cái tôi” thì sẽ không hết sợ được.

Ví dụ: chúng ta chấp vào tài sản, tham luyến tài sản thì khi mất tài sản là sợ. Bao nhiêu người khác mất tài sản, chúng ta không sợ, còn mình mất tài sản thì sợ vì cái đó là “của tôi”.

Cách vượt qua nỗi sợ hãi

1. Theo tâm lý học

Một số nhà tâm lý bày cho chúng ta các cách để bớt sợ như:

- Nắm chặt tay vào. 

- Hét hay hát thật to.

- Hít thở thật sâu, hít xuống tận đan điền để hết sợ.

- Tưởng tượng cảnh bị rơi vào tình thế bi đát nhất, xấu nhất để khi xảy ra thật thì chúng ta bớt sợ.

2. Theo quan điểm của Phật giáo

Đức Phật chỉ rõ gốc của sợ hãi là do vô minh ngã chấp của chúng ta. Vậy nên chúng ta cần tu tập để dứt hết ngã chấp. Muốn dứt hết ngã chấp thì chúng ta phải tu chứng Thánh A La Hán. Nhà Phật gọi đó là “vô ngã là Niết bàn”, dứt trừ ngã chấp là đạt được vô ngã, là Niết bàn. Niết bàn là an lạc, không còn lo sợ gì nữa.

Giáo lý của Đức Phật chỉ rất rõ con đường để chúng ta đi đến chỗ diệt trừ mọi sự lo sợ, mọi sự đau khổ. Chúng ta cần học, tu tập và quán chiếu về vô ngã. Biết rõ thân này là giả tạm, do tứ đại giả hợp; tâm tính do bốn uẩn (thọ, tưởng, hành, thức) hợp thành, thật không có cái ngã, cái tôi trong thân xác thịt. 

>> Xem thêm: Ngũ uẩn trong Phật giáo: Hiểu bản chất con người để vơi bớt khổ đau

Trên đây là chia sẻ của Thầy Thích Trúc Thái Minh về sự sợ hãi, từ đó, chúng ta hiểu được rõ nguồn gốc của nó xuất phát từ tham luyến, chấp trước - mà gốc là vô minh, ngã chấp. Chúng ta cũng biết được cách đối trị, rèn luyện để từ đó thực hành theo lời Phật dạy và chấm dứt được sự sợ hãi.