Tứ động tâm - bốn Thánh tích thiêng liêng gắn liền với những sự kiện trọng đại trong cuộc đời Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - từ lâu đã trở thành điểm hành hương của hàng triệu tín đồ Phật giáo khắp năm châu. Không chỉ là dấu ấn lịch sử vô giá, nơi đây còn là cội nguồn tâm linh và là nguồn sinh phúc báu bậc nhất trên thế giới. Bởi đó là nơi khởi nguồn của con đường giác ngộ, mang đến hạnh phúc tuyệt đối cho chúng sinh.

Hãy cùng Ban quản trị tìm hiểu và khám phá vùng đất tâm linh đặc biệt này nhé. 

Tứ động tâm: Sự linh thiêng bậc nhất

Tứ động tâm là bốn Thánh tích lưu giữ minh chứng về sự tồn tại của Đức Phật ở Ấn Độ và Nepal. Tứ động tâm bao gồm: Vườn Lâm Tỳ Ni, Bồ Đề Đạo Tràng, Vườn Lộc Uyển, Câu Thi Na.

1. Vườn Lâm Tỳ Ni - nơi Đức Phật đản sinh

Vườn Lâm Tỳ Ni nằm tại quận Rupandehi thuộc Cộng hòa Dân chủ Liên bang Nepal, cách biên giới Sonauli Ấn Độ khoảng 36km, tọa lạc trên một ngọn đồi thấp dưới chân dãy Himalaya, cách 25km về phía Đông của kinh thành Ca Tỳ La Vệ xưa và cách thủ đô của Nepal 320km.

Vườn Lâm Tỳ Ni là nơi đản sinh của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Đây là một sự kiện vô cùng hy hữu, thiêng liêng - như hoa ưu đàm trăm ngàn năm mới nở một lần. Sự kiện này không chỉ đánh dấu một bậc vĩ nhân ra đời mà còn mang lại lợi ích cho nhân thiên và muôn loài chúng sinh.

Trải qua 3 a tăng kỳ kiếp hành Bồ tát đạo, trong kiếp áp chót tại cung Trời Đâu Suất, Bồ Tát Hộ Minh (tiền thân của Đức Phật Thích Ca) đã quán sát thế gian, phải hội tụ đầy đủ 8 nhân duyên thích hợp về thời kỳ; châu quận, lục địa; quốc độ; dòng họ, gia tộc; người mẹ; tuổi thọ chúng sinh; ngày, tháng sinh; rừng núi mới đản sinh. Trong đó, Ngài chọn sinh ra nơi rừng hoa vô ưu cũng là bởi muốn truyền tải 3 thông điệp ý nghĩa đến chúng sinh.

Cho nên, khi Đức Phật đản sinh, những điềm lành hy hữu đã xuất hiện. Trong bài kinh “Kinh 32 Điềm Lành Ứng Hiện Khi Đức Phật Đản Sinh” ghi lại rằng: “Ngay lúc Thái tử đản sinh, đất trời chuyển động, hoàng cung đều sáng rực rỡ. Trời, Thần, Phạm, Thích đều đến đứng hầu trong hư không. Tứ Thiên vương tiếp đỡ Thái tử lên chiếc ghế vàng… Thân Thái tử màu hoàng kim, có ba mươi hai tướng quang minh chói khắp, trên đến hai mươi tám tầng trời, dưới đến mười tám cõi địa ngục và cho đến tận cùng cảnh giới Phật, nơi nào cũng sáng ngời suốt cả ngày đêm. Lúc đó trời giáng ba mươi hai điềm lành…”.

Bên cạnh đó, khi vừa đản sinh, ngay tại nơi vườn Lâm Tỳ Ni, Ngài liền bước đi bảy bước. Mỗi bước chân của Ngài đặt xuống, mặt đất liền xuất hiện một đóa sen nở rộ nâng đỡ chân Ngài. Bảy chiếc lọng từ hư không hiện ra che mát cho Ngài. Ở bước cuối cùng, Ngài dõng dạc tuyên bố: 

“Thiên thượng thiên hạ

Duy ngã độc tôn”.

Như trong kinh “Kinh Đại Bổn - Sự Kiện Đại Bồ Tát Đản Sinh” có ghi: “Vị Bồ-tát khi sanh ra, Ngài đứng vững, thăng bằng trên hai chân, mặt hướng phía Bắc, bước đi bảy bước, một lọng trắng được che trên. Ngài nhìn khắp cả mọi phương, lớn tiếng như con ngưu vương, thốt ra lời như sau: "Ta là bậc tối thượng ở trên đời, Ta là bậc tối tôn ở trên đời, Ta là bậc cao nhất ở trên đời. Nay là đời sống cuối cùng, không còn phải tái sanh ở đời này nữa”.

Không chỉ trong kinh điển, sự kiện Đức Phật đản sinh còn được ghi dấu bằng những chứng tích lịch sử cụ thể. Sau này, tại vườn Lâm Tỳ Ni, vua A Dục đã cho xây dựng cột trụ đá. Trên thân trụ, ông đã cho khắc các dòng chữ cổ, ghi lại sự kiện Đức Phật đản sinh tại chính nơi đây. 

Không những vậy, ngày nay, cũng tại nơi thánh tích này vẫn còn lưu giữ đền thờ Đức Phật đản sinh - nơi in dấu chân đầu tiên của Đức Phật; hồ nước thiêng - nơi hoàng hậu Ma Da đã xuống tắm trước khi vịn vào cành cây vô ưu để hạ sinh Ngài. 

Vậy nên, khi đặt chân tới nơi đây, chúng ta càng khẳng định Đức Phật là một con người có thật trong lịch sử, đản sinh xuống trần gian cách đây hơn 2600 năm trước. 

Xem thêm: Lâm Tỳ Ni: Thánh tích linh thiêng ghi dấu sự đản sinh của Đức Phật

2. Bồ Đề Đạo Tràng - nơi Đức Phật thành đạo

Bồ Đề Đạo Tràng nằm ở phía Nam thành Gaya, nước Ma Kiệt Đà (Magadha) thời Ấn Độ cổ đại, nay là vùng ngoại ô Bodhgaya, cách thành phố Gaya khoảng 7km về phía Nam thuộc bang Bihar, Ấn Độ. 

Bồ Đề Đạo Tràng là nơi Thái tử Tất Đạt Đa thành đạo, chứng đạt quả vị giác ngộ, giải thoát; trở thành vị Phật đầu tiên trên trái đất trong hiện kiếp. Nên biết rằng, thời gian để có một vị Phật xuất hiện và chứng đắc đạo quả là vô cùng lâu xa, như trong kinh “Xác Định Thời Gian Trở Thành Đức Phật Chánh Đẳng Giác” có ghi: “Khoảng thời gian suốt bốn a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất gồm có 24 Đức Phật Chánh Đẳng Giác theo tuần tự mỗi Đức Phật xuất hiện trên thế gian. Mỗi khi Đức Phật Chánh Đẳng Giác nào xuất hiện trên thế gian, thì Đức Bồ-tát Chánh Đẳng Giác tiền kiếp của Đức Phật Thích Ca đều đến hầu đảnh lễ Đức Phật ấy và được Đức Phật thọ ký xác định thời gian còn lại sẽ trở thành Đức Phật Chánh Đẳng Giác có danh hiệu là Đức Phật Thích Ca”.

Cội Bồ đề - nơi Đức Phật thành đạo cũng mang ý nghĩa đặc biệt. Đức Phật từng khẳng định, không nơi nào có thể chứa được công đức của Đức Phật khi Ngài ngồi thiền 49 ngày, chỉ có duy nhất cội Bồ đề ấy mới chứa được công đức đó. Vậy nên, cây Bồ đề tại Bồ Đề Đạo Tràng là độc nhất hiện hữu trên đời, vô cùng linh thiêng. 

Cũng tại nơi đây, ánh sáng chân lý được khai mở, một con đường chấm dứt mọi khổ đau, thành tựu sự hạnh phúc tuyệt đối cho nhân loại được mở bày. Đến nay, giáo Pháp mà Đức Phật tuyên thuyết trong suốt 49 năm được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, vượt qua biên giới quốc độ, soi rọi khắp muôn nơi. 

Ngày nay, tại Bồ Đề Đạo Tràng còn lưu giữ nhiều dấu tích lịch sử như: tháp Đại Giác - nơi thờ tôn tượng Đức Phật; đường kinh hành bảy báu - nơi Đức Phật đã đi kinh hành để khẳng định sự chứng đắc của mình trước chư Thiên; tượng rắn thần Muchalinda che mưa cho Đức Phật suốt một tuần lễ sau khi Ngài đạt đạo; đền Ratnagraha - nơi Đức Phật ngồi thiền để suy tưởng về những pháp cao thượng, quán sát chúng sinh trong lục đạo cần những Pháp nào;... 

Xem thêm: Bồ Đề Đạo Tràng - Bodh Gaya: Nơi Đức Phật thành đạo dưới cây Bồ đề linh thiêng

3. Vườn Lộc Uyển (vườn Nai) - nơi Đức Phật thuyết bài Pháp đầu tiên

Thánh tích Tháp Hạnh Ngộ - Tháp Chaukhandi (hay còn có tên Tháp Hội Ngộ), cách vườn Nai - vườn Lộc Uyển khoảng 1km, thuộc khu di tích vườn Lộc Uyển Sarnath. Đây là nơi ghi dấu sự kiện Đức Phật Thích Ca Mâu Ni gặp lại 5 anh em Kiều Trần Như sau khi Ngài thành đạo và Ngài đi từ Bồ Đề Đạo Tràng về Lộc Uyển.

Vườn Lộc Uyển là nơi Đức Phật đã thuyết giảng bài kinh đầu tiên ngay sau khi thành đạo - Tứ Diệu Đế cho năm anh em ông Kiều Trần Như. Tại đây, Ngài độ cho năm anh em ông Kiều Trần Như chứng quả và giác ngộ giải thoát. Kể từ đây, Tăng đoàn chính thức được thành lập, mở ra con đường hoằng dương chính Pháp rộng lớn sau này.

Tứ Diệu Đế (hay còn gọi là Tứ Thánh Đế) là 4 sự thật của cuộc đời, là giáo lý căn bản trong Phật giáo. Đức Phật ra đời cứu khổ cho thế gian chính bằng giáo lý Tứ Thánh Đế và duy nhất chỉ có Tứ Thánh Đế mới cứu khổ được chúng sinh. 

Như vậy, nơi đầu tiên Đức Phật chuyển bánh xe Pháp - vườn Lộc Uyển trở nên vô cùng thiêng liêng. Bởi nơi đây đánh dấu sự xuất hiện của con đường giải thoát cho nhân loại cho đến tận ngày nay. Bên cạnh đó, đây cũng chính là một trong sáu địa điểm lớn mà Đức Phật từng đến thuyết Pháp. 

Ngày nay, khi đến đây, du khách có thể tham quan và chiêm bái các dấu tích của Phật giáo vẫn còn được lưu giữ lại, đánh dấu nơi Đức Phật chuyển bánh xe Pháp đầu tiên trên trần thế như: Hương thất của Đức Phật, tháp Chuyển Pháp Luân, trụ đá Vua A Dục, tháp Xá Lợi,... 

4. Câu Thi Na - nơi Đức Phật nhập Niết bàn

Thánh tích Câu Thi Na (Kushinagar) tọa lạc tại thành Câu Thi Na, là một trong hai kinh đô của bộ tộc Mallas (Mạt La).

Câu Thi Na là nơi Đức Phật nhập Niết bàn. Niết bàn là sự kiện Đức Phật bỏ báo thân, không còn tái sinh (tức là trong kiếp cuối cùng, Ngài không còn trở lui lại trong trạng thái tái sinh mà an trụ trong Niết bàn). Khi thấy công cuộc cứu độ chúng sinh đã thật sự viên mãn, Đức Phật quyết định xả tuổi thọ tại Câu Thi Na. Và lý do Ngài chọn Câu Thi Na là nơi nhập Niết bàn là bởi:

1. Trong một kiếp quá khứ, Đức Phật là vua Chuyển Luân Thánh Vương. Bấy giờ, thành Câu Thi Na có tên là Thiện Kiến, là một kinh đô phú cường. Tại nơi đây, Ngài đã bỏ báo thân bảy lần, và đến kiếp cuối cùng này, Ngài quyết định sẽ tiếp tục bỏ báo thân tại Câu Thi Na.

2. Tại Câu Thi Na cũng đã có rất nhiều Đức Phật đã từng nhập Niết bàn.

3. Đức Phật biết rằng, trước khi nhập Niết bàn, Ngài còn phải độ một vị đệ tử cuối cùng ở Câu Thi Na, đó là ông Tu Bạt Đà La. 

Sau sự kiện Đức Phật nhập Niết bàn, Câu Thi Na trở thành trung tâm tôn giáo của Ấn Độ, là một trong bốn thánh địa quan trọng, linh thiêng nhất, thu hút nhiều Phật tử mộ đạo đến từ khắp nơi trên thế giới. Ngày nay, tại nơi đây vẫn còn lưu giữ những dấu tích thiêng liêng: Đền Đại Niết Bàn, tháp Trà Tỳ,... thu hút đông đảo khách hàng hương tới chiêm bái. 

Tứ động tâm Ấn Độ: Nơi phúc báu bậc nhất thế giới

Nếu chúng ta có sự xúc động mãnh liệt, tình cảm thiêng liêng, kính yêu đối với tứ Thánh tích thì sẽ được rất nhiều phúc báu, lợi ích và căn lành để tu tập. Một giọt nước mắt xúc cảm khi đến thăm các Thánh tích cũng có thể tiêu biết bao nhiêu tội lỗi, tăng trưởng thiện căn. 

Trong kinh “Tứ Động Tâm” thuộc Đại tạng kinh Việt Nam, Tăng Chi Bộ tập 2, chương 4, Đức Phật dạy: “Ở đây… chỗ Như Lai sanh. Đây là trú xứ khi một tín nam nhìn thấy, cần phải xúc động mãnh liệt. Ở đây… chỗ Như Lai giác ngộ Vô thượng Chánh đẳng giác. Đây là trú xứ khi một tín nam nhìn thấy, cần phải xúc động mãnh liệt. Ở đây… chỗ Như Lai chuyển Pháp luân vô thượng. Đây là trú xứ khi một tín nam nhìn thấy, cần phải xúc động mãnh liệt. Ở đây… chỗ Như Lai nhập Niết Bàn. Đây là trú xứ khi một tín nam nhìn thấy, cần phải xúc động mãnh liệt. Có bốn trú xứ này, một tín nam khi nhìn thấy, cần phải xúc động mãnh liệt”. 

Đặc biệt, những ai trong khi chiêm bái những thánh tích mà từ trần với tâm hoan hỷ thì sẽ được sinh lên cõi Trời, hưởng sung sướng. Như trong kinh “Công Đức Chiêm Ngưỡng Và Tôn Kính Thánh Tích” có đoạn: “Những ai, trong khi chiêm bái những Thánh tích này, mà từ trần với tâm thâm tín, hoan hỷ, thời những vị ấy, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ được sanh cõi thiện thú, cảnh giới chư Thiên”.

Còn những ai chưa đủ nhân duyên đến hành hương mà xem hình ảnh, tư liệu về tứ thánh tích với tâm biết ơn, tôn kính, yêu quý Đức Phật thì cũng được nhiều phúc báu.

Và để có được sự xúc động mãnh liệt  khi đến tứ Thánh tích thì chúng ta phải nghe học về Đức Phật, hiểu biết nhiều về lịch sử của Ngài; thực tập lời Phật dạy của Ngài, nhận thấy được sự lợi ích, quý báu.

Mong rằng, nếu đủ duyên lành, quý vị sẽ có dịp một lần đặt chân đến đất Phật, hành hương về tứ động tâm nơi Ấn Độ linh thiêng. Tại đó, chúng ta được tận mắt chiêm bái, đảnh lễ tứ động tâm gắn liền với cuộc đời của Đức Thế Tôn, để nhận được phúc báu thù thắng trong hiện kiếp và vô lượng kiếp về sau.