4 cách giao tiếp của người có trí tuệ theo quan điểm đạo Phật
19/01/2025
Trong kinh Mi Tiên Vấn Đáp, Đại đức Na Tiên đã chia sẻ về cách giao tiếp của những người trí tuệ như: không phân biệt địa vị, lắng nghe ý kiến của nhau,...
19/01/2025
Mục lục [Ẩn]
Giao tiếp là yếu tố quan trọng trong việc xây dựng các mối quan hệ, giúp mở ra nhiều cơ hội mới trong tương lai. Tuy nhiên, nhiều người gặp trở ngại trong giao tiếp vì những thói quen bảo thủ, thiếu sự lắng nghe; dẫn đến hiểu lầm và mâu thuẫn không đáng có.
Trong kinh Mi Tiên Vấn Đáp, bài “Đàm thoại như một Trí giả hay như một Vương giả?”, Đại đức Na Tiên đã chia sẻ về cách ứng xử, giao tiếp khi đối thoại cùng đức vua Mi-lan-đà. Để hiểu hơn về cách giao tiếp của một người trí tuệ, xin mời quý độc giả cùng đón đọc bài viết dưới đây.
1. Không phân biệt thân phận, địa vị khi đối thoại
Trong kinh Mi Tiên Vấn Đáp có đoạn: “Sau hai câu hỏi mở đầu, đức vua biết là gặp được bậc trí tuệ, nên ngài muốn đi sâu vào giáo pháp, bèn ướm lời:
- Bạch đại đức! Trẫm rất thích đàm đạo với đại đức về nhiều vấn đề khác nữa, nhưng không rõ đại đức có hoan hỷ không?
- Tâu đại vương! Cái đó còn tùy thuộc nơi đại vương! Nếu đại vương đàm thoại mà lấy tư cách một Trí giả (Panditavàda), thì bần tăng sẵn sàng hầu đáp. Nhưng nếu đại vương đứng trên tư cách mình là bậc Vương giả (Ràjavàda), thì xin thưa thẳng, bần tăng sẽ không thể hầu đối được”.
Ở đây, Đại đức Na Tiên chỉ rõ rằng, nếu đức vua Mi-lan-đà nói chuyện với tư cách là nhà vua và người dân, thì Ngài không thể nói chuyện được. Bởi lẽ, Phật Pháp là chân lý. Điều đó không thể phụ thuộc vào việc người đó có quyền lực hay không; là nhà vua hay là người hạ tiện; người ngu hay kẻ trí,... Ví dụ: Nước chỉ sôi ở nhiệt độ 100 độ C. Dù người đun là vua hay người hạ tiện đun, điều kiện để nước sôi vẫn không thay đổi.
Bởi vậy, Ngài Na Tiên muốn nhấn mạnh rằng, nếu muốn cùng nhận thức, tiến đến chân lý thì chúng ta phải đối thoại như bậc trí giả; tức là dùng trí tuệ để nói chuyện với nhau; chứ không phân biệt địa vị, nói chuyện với thân phận nhà vua và thường dân.
Chúng ta cũng vậy, trong các cuộc giao tiếp, chúng ta cần đặt sự thật làm tiêu chí trao đổi, dùng trí để tư duy, chứ không dùng uy quyền để tranh luận.
Chúng ta không nên phân biệt địa vị khi đối thoại (ảnh minh họa)
2. Không giao tiếp bằng cái tôi cá nhân
Tiếp theo, đức vua Mi-lan-đà tiếp tục cuộc trò chuyện:
“- Tư cách một Trí giả là như thế nào?
- Tâu đại vương! Phàm là Trí giả nói chuyện với nhau, bao giờ cũng nói lời ngay thật, muốn trao đổi hiểu biết, soi sáng hiểu biết cho nhau. Trong câu chuyện, nếu có những lý lẽ đưa ra, dù đúng, dù sai, dù cao, dù thấp, dù phải, dù trái v.v... các bậc Trí giả không bao giờ vì thế mà phiền lòng hay nóng giận”.
Khi đàm luận cùng nhau, dù những lý lẽ đưa ra là đúng hay sai thì bậc trí giả không vì đó mà phiền lòng, nóng giận.
Trong cuộc sống, hầu hết những cuộc mâu thuẫn đều do trái ý kiến với nhau. Nhiều người khi đàm thoại thường dùng cái tôi, bản ngã để tranh luận, không lắng nghe ý kiến của nhau. Nếu trái ý, không chấp nhận thì họ sẽ tìm cách để bác bỏ, tiêu diệt những ý kiến đó. Việc làm như vậy sẽ không thể tìm ra được chân lý, sự thật.
Nhiều người khi đàm thoại người thường dùng cái tôi, bản ngã để tranh luận (ảnh minh họa)
Ví dụ, trong môi trường quản lý, lãnh đạo, nếu trái ý nhau thì các thành viên có thể chia thành nhiều phe phái; ai cũng bảo vệ quan điểm của mình. Trong đời sống vợ chồng, nếu trái ý nhau thì có thể dẫn đến “chiến tranh lạnh”,...
Cho nên, dù tranh luận, chúng ta cũng cần phải tôn trọng nhau để nhận thức, tìm ra được sự thật; chứ không vì thế mà gây áp lực; tức giận với nhau.
3. Tập lắng nghe những ý kiến trái chiều
Đại đức Na Tiên cũng nhấn mạnh: “Họ tôn trọng nhau, dù ý kiến, tư tưởng có bất đồng chăng nữa. Thắng, bại không hề làm cho họ chau mày, mà chính chân lý, sự thật mới thuyết phục được họ. Nếu gặp phải đối phương là tay lợi trí, lợi khẩu, hùng biện đại tài, bậc Trí giả không vì thế mà tìm cách cản ngăn, áp chế, bắt ngừng nói, đuổi ra khỏi chỗ ngồi; hoặc lươn lẹo dùng những xảo thuật miệng lưỡi, ngụy biện nhằm tranh thắng cho kỳ được! Đấy là cốt cách, phong thái đầy hiểu biết của bậc Trí giả, tâu đại vương!”
Ngay từ đầu, Ngài Na Tiên khẳng định rằng, chân lý là yếu tố để thuyết phục cả hai bên khi giao tiếp. Cho nên, trong cuộc hội thoại, chúng ta cần phải tôn trọng chân lý, sự thật.
Bên cạnh đó, người có trí là người phải biết lắng nghe những ý kiến trái chiều để biết được điểm yếu, chưa tốt về mình. Trong nhà Phật có câu: “Trung ngôn nghịch nhĩ”. Những lời nói ngay thật thường sẽ khó nghe. Và ngược lại, nếu chỉ thích nghe lời nói hay, thì người đó không thể thấy được những khuyết điểm về mình.
Người có trí là người phải biết lắng nghe những ý kiến trái chiều để biết được điểm yếu, chưa tốt về mình (ảnh minh họa)
4. Biết thẩm định, xem xét vấn đề
Trong đoạn tiếp, đức vua Mi-lan-đà tiếp tục câu chuyện: “Đức vua gật đầu mỉm cười:
- Đúng bậc Trí giả là vậy! Còn tư cách của bậc Vương giả là thế nào, thưa đại đức?
- Tâu đại vương! Bậc Vương giả vì quen sống trong quyền lực, nhất hô bá ứng, nên khi đối thoại thường quen áp đảo, bắt buộc kẻ khác chấp thuận quan điểm của mình. Nếu có ai đó nói một câu không vừa ý, hoặc đối nghịch với tư kiến của mình; bậc vương giả sẽ không hài lòng, sẵn sàng dùng quyền uy của mình mà bắt tội, chẳng dựa vào lẽ phải và công bằng. Những cuộc nói chuyện như thế rồi chẳng đi đến đâu, vì thái độ và lối xử sự của các bậc Vương giả đã tự ngăn chặn con đường về với sự thật, đốt cháy mối cảm thông và cắt đứt sự hiểu biết. Đối thoại trong tư thế bậc Vương giả thường rơi vào một chiều, phiến diện và ngõ cụt như vậy đấy, tâu đại vương!"
Ở đây, Đại đức Na Tiên dạy rằng, với bậc làm vua hay người lãnh đạo thường quen nắm giữ quyền lực. Cho nên, họ có thể sẽ cậy quyền, uy thế để sai bảo người khác.
Cho nên, chúng ta phải nhận biết được đó là điều sai lầm. Bởi lời nói của người lãnh đạo không phải lúc nào cũng đúng đắn và sáng suốt. Sức mạnh của chúng ta là dám nhận và đưa ra những sai lầm, “mổ xẻ” những khuyết điểm để rút kinh nghiệm cho bản thân.
Ngoài ra, chúng ta cũng có thể áp dụng cách bậc trí giả đàm luận vào các mối quan hệ xung quanh, trong gia đình, anh em; cố gắng xây dựng các cuộc trao đổi, tranh luận với tư cách như bậc trí giả.
Trên đây là những cách giao tiếp thông minh của những bậc có trí được tóm tắt từ lời giảng của Thầy Thích Trúc Thái Minh. Chúc các bạn sẽ áp dụng thành công vào cuộc sống để có thể giao tiếp hiệu quả, gắn kết được mọi người xung quanh và tìm ra chìa khóa để mở những cánh cửa cơ hội thành công trong hiện tại và tương lai.
Phật Pháp và đời sống🞄 16/8/2025
Tảo mộ là phong tục truyền thống của người Việt, thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên thông qua việc dọn dẹp, sửa sang, thắp hương ở phần mộ.
Phật Pháp và đời sống 🞄 16/8/2025
Tảo mộ là phong tục truyền thống của người Việt, thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên thông qua việc dọn dẹp, sửa sang, thắp hương ở phần mộ.
Phật Pháp và đời sống🞄 15/8/2025
Thủ tục, nghi thức chuyển bàn thờ cũ để thay bàn thờ mới đúng cách, chi tiết, đầy đủ; giúp gia đình nhận được nhiều phúc lành, bình an.
Phật Pháp và đời sống 🞄 15/8/2025
Thủ tục, nghi thức chuyển bàn thờ cũ để thay bàn thờ mới đúng cách, chi tiết, đầy đủ; giúp gia đình nhận được nhiều phúc lành, bình an.
Phật Pháp và đời sống🞄 13/8/2025
Rằm tháng 7 là ngày Tết Trung Nguyên - là dịp mỗi gia đình lại cùng nhau chuẩn bị mâm cơm tươm tất dâng lên cúng ông bà, tổ tiên.
Phật Pháp và đời sống 🞄 13/8/2025
Rằm tháng 7 là ngày Tết Trung Nguyên - là dịp mỗi gia đình lại cùng nhau chuẩn bị mâm cơm tươm tất dâng lên cúng ông bà, tổ tiên.
Phật Pháp và đời sống🞄 09/8/2025
Tụng kinh là để ôn lại và hiểu lời Đức Phật dạy. Tụng kinh sẽ đem lại nhiều phúc báu, an vui cho những người trì tụng ngay trong hiện tại.
Phật Pháp và đời sống 🞄 09/8/2025
Tụng kinh là để ôn lại và hiểu lời Đức Phật dạy. Tụng kinh sẽ đem lại nhiều phúc báu, an vui cho những người trì tụng ngay trong hiện tại.
Phật Pháp và đời sống🞄 07/8/2025
Lễ Vu Lan là dịp để những người con bày tỏ tâm tri ân, thực hành báo hiếu đối với cha mẹ hiện đời và nhiều đời về trước.
Phật Pháp và đời sống 🞄 07/8/2025
Lễ Vu Lan là dịp để những người con bày tỏ tâm tri ân, thực hành báo hiếu đối với cha mẹ hiện đời và nhiều đời về trước.
Phật Pháp và đời sống🞄 04/8/2025
Hộ niệm là một phương pháp giúp cho người sắp lâm chung có một cận tử nghiệp thiện lành, giúp quyết định chỗ tái sinh cao tốt trong kiếp sau.
Phật Pháp và đời sống 🞄 04/8/2025
Hộ niệm là một phương pháp giúp cho người sắp lâm chung có một cận tử nghiệp thiện lành, giúp quyết định chỗ tái sinh cao tốt trong kiếp sau.
Phật Pháp và đời sống🞄 01/8/2025
Đối với nhiều người, số phận là những điều được định sẵn trong cuộc đời. Tuy nhiên, đạo Phật không chấp nhận thuyết định mệnh, không có số phận con người định sẵn.
Phật Pháp và đời sống 🞄 01/8/2025
Đối với nhiều người, số phận là những điều được định sẵn trong cuộc đời. Tuy nhiên, đạo Phật không chấp nhận thuyết định mệnh, không có số phận con người định sẵn.
Phật Pháp và đời sống🞄 30/7/2025
Bốc mộ theo đúng nghi thức Phật giáo sẽ giúp người mất được siêu thoát, an ổn; người sống được tăng phúc, bình an.
Phật Pháp và đời sống 🞄 30/7/2025
Bốc mộ theo đúng nghi thức Phật giáo sẽ giúp người mất được siêu thoát, an ổn; người sống được tăng phúc, bình an.
Phật Pháp và đời sống🞄 17/7/2025
Chép kinh với ý định lan tỏa Phật Pháp sẽ tốt, sinh ra một chút công đức. Nhưng phải đúng ý nghĩa là lan tỏa Phật Pháp, không phải cất vào kho, vùi xuống đất.
Phật Pháp và đời sống 🞄 17/7/2025
Chép kinh với ý định lan tỏa Phật Pháp sẽ tốt, sinh ra một chút công đức. Nhưng phải đúng ý nghĩa là lan tỏa Phật Pháp, không phải cất vào kho, vùi xuống đất.
Phật Pháp và đời sống🞄 30/6/2025
Phóng sinh là hành động cứu mạng con vật, giúp chúng kéo dài mạng sống, thả chúng về với môi trường sống tự nhiên của mình.
Phật Pháp và đời sống 🞄 30/6/2025
Phóng sinh là hành động cứu mạng con vật, giúp chúng kéo dài mạng sống, thả chúng về với môi trường sống tự nhiên của mình.
Phật Pháp và đời sống🞄 14/6/2025
Trong cuộc sống, ai cũng cần những người bạn tốt. Đức Phật đã dạy về 4 nhóm bạn chân thật, đáng quý mà ai cũng nên có.
Phật Pháp và đời sống 🞄 14/6/2025
Trong cuộc sống, ai cũng cần những người bạn tốt. Đức Phật đã dạy về 4 nhóm bạn chân thật, đáng quý mà ai cũng nên có.
Phật Pháp và đời sống🞄 30/5/2025
Theo quan niệm dân gian, Tết Đoan Ngọ có nghĩa là ăn Tết vào giờ Ngọ; thường được tổ chức vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch.
Phật Pháp và đời sống 🞄 30/5/2025
Theo quan niệm dân gian, Tết Đoan Ngọ có nghĩa là ăn Tết vào giờ Ngọ; thường được tổ chức vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch.
Phật Pháp và đời sống🞄 30/5/2025
Các gia đình thường chuẩn bị mâm cúng Tết Đoan Ngọ để bày tỏ lòng thành dâng lên cúng Phật, các vị Thần linh và gia tiên.
Phật Pháp và đời sống 🞄 30/5/2025
Các gia đình thường chuẩn bị mâm cúng Tết Đoan Ngọ để bày tỏ lòng thành dâng lên cúng Phật, các vị Thần linh và gia tiên.
Phật Pháp và đời sống🞄 01/5/2025
Thực hiện hướng dẫn, chùa Ba Vàng long trọng tổ chức Đại lễ Phật đản trong hai ngày 6/4 - 7/4/Ất Tỵ (tức 3/5 - 4/5/2025).
Phật Pháp và đời sống 🞄 01/5/2025
Thực hiện hướng dẫn, chùa Ba Vàng long trọng tổ chức Đại lễ Phật đản trong hai ngày 6/4 - 7/4/Ất Tỵ (tức 3/5 - 4/5/2025).
Phật Pháp và đời sống🞄 22/3/2025
Nhiều người sợ rằng, cúng thí thực sẽ bị cô hồn theo và quấy nhiễu. Nhưng nếu cúng đúng cách theo lời Phật dạy, bản thân và gia đình sẽ được bình an.
Phật Pháp và đời sống 🞄 22/3/2025
Nhiều người sợ rằng, cúng thí thực sẽ bị cô hồn theo và quấy nhiễu. Nhưng nếu cúng đúng cách theo lời Phật dạy, bản thân và gia đình sẽ được bình an.
Phật Pháp và đời sống🞄 14/3/2025
Lễ Ngũ Bách Danh chùa Ba Vàng là cơ hội để quý Nhân dân, Phật tử được thực hành sám hối, tu tập giúp tăng trưởng phúc báu, mang lại bình an cho gia đình.
Phật Pháp và đời sống 🞄 14/3/2025
Lễ Ngũ Bách Danh chùa Ba Vàng là cơ hội để quý Nhân dân, Phật tử được thực hành sám hối, tu tập giúp tăng trưởng phúc báu, mang lại bình an cho gia đình.
Phật Pháp và đời sống🞄 14/3/2025
Mỗi khi đi chùa, nhiều người thường băn khoăn về những điều kiêng kỵ vì sợ phạm vào sai lầm. Dưới đây là 6 lưu ý quan trọng cho người đi lễ chùa.
Phật Pháp và đời sống 🞄 14/3/2025
Mỗi khi đi chùa, nhiều người thường băn khoăn về những điều kiêng kỵ vì sợ phạm vào sai lầm. Dưới đây là 6 lưu ý quan trọng cho người đi lễ chùa.
Phật Pháp và đời sống🞄 07/3/2025
Cảm xúc cùng những bài hát 8/3 ý nghĩa, lời bài hát dễ nghe, dễ thuộc nhằm tôn vinh vẻ đẹp và sự hy sinh của người phụ nữ.
Phật Pháp và đời sống 🞄 07/3/2025
Cảm xúc cùng những bài hát 8/3 ý nghĩa, lời bài hát dễ nghe, dễ thuộc nhằm tôn vinh vẻ đẹp và sự hy sinh của người phụ nữ.
Phật Pháp và đời sống🞄 07/3/2025
Dưới đây là những lời chúc 8/3 hay, ý nghĩa để gửi gắm yêu thương, mang đến an lành qua những tấm thiệp, tin nhắn hay mạng xã hội,...
Phật Pháp và đời sống 🞄 07/3/2025
Dưới đây là những lời chúc 8/3 hay, ý nghĩa để gửi gắm yêu thương, mang đến an lành qua những tấm thiệp, tin nhắn hay mạng xã hội,...
