Mục lục [Ẩn]
Trong xu thế hội nhập hiện nay, giáo dục giữ vai trò vô cùng quan trọng, trở thành kim chỉ nam hình thành nhân cách và đạo đức cho thế hệ trẻ, góp phần mang lại hạnh phúc cho cá nhân và thúc đẩy sự phát triển bền vững của toàn xã hội.
Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của giáo dục và vai trò của người thầy trong việc giáo dục thế hệ trẻ, xin mời quý vị cùng đón đọc bài viết dưới đây.
Giáo dục là gì?
“Giáo” là dạy dỗ, việc dạy dỗ nên phải nghiêm khắc; “dục” là dưỡng nuôi. “Giáo dục” nghĩa là dạy dỗ và dưỡng nuôi; hiểu một cách đầy đủ hơn thì giáo dục tức là loại bỏ những tính xấu và vun bồi những tính thiện trong mỗi con người.
Tầm quan trọng của giáo dục
1. Đối với sự hình thành đạo đức, nhân cách của con người
Con người là trung tâm của xã hội, vũ trụ; là yếu tố quyết định mọi sự thành công và thất bại. Để thành tựu một con người thì giáo dục là điều tối quan trọng, bởi giáo dục làm nên nhân cách, dạy dỗ, đào tạo nên những con người có phẩm chất, có giá trị.
Thực tế, hầu hết các bậc vĩ nhân, bậc hiền tài đều thành công và trưởng thành từ nền giáo dục nề nếp và tốt đẹp. Trên thế giới, những tên tuổi như Albert Einstein, Thomas Edison, Marie Curie,... là các ví dụ điển hình. Tại Việt Nam, có thể kể đến những nhân vật tiêu biểu như: Bác Hồ, Nguyễn Trãi, Chu Văn An,...
Trong bài thơ “Nửa đêm”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết:
“Ngủ thì ai cũng như lương thiện,
Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ, hiền,
Hiền, dữ phải đâu là tính sẵn,
Phần nhiều do giáo dục mà nên”.
Bốn câu thơ trên nhấn mạnh rằng: “Phần nhiều do giáo dục mà nên” - tức bản tính hiền, dữ (thiện, ác) phần lớn được định hình và thay đổi do giáo dục, nhưng giáo dục không phải là yếu tố quyết định hoàn toàn. Nó vẫn chịu ảnh hưởng của các yếu tố khác như di truyền, ảnh hưởng của kiếp trước.
Chúng ta nên biết, đối với đạo Phật, yếu tố di truyền là một nhân duyên nhỏ; tất cả chúng ta đều thừa hưởng “gia sản” nghiệp từ trong tiền kiếp đã gây tạo. Giáo lý đạo Phật chỉ ra rằng, con người có sự tương tục; hiện tại là sự tiếp nối của quá khứ và đồng thời là tiền đề cho tương lai. Kiếp hiện tại là kết quả của những suy nghĩ, hành động từ quá khứ. Chúng ta sinh ra đời này, da trắng hay da đen, sinh vào nhà giàu hay nhà nghèo, cao hay thấp, đẹp hay xấu,... đều chịu ảnh hưởng, chi phối của nghiệp tiền kiếp. Đồng thời trong kiếp này, chúng ta tạo tác các suy nghĩ, hành động thiện, ác; đó sẽ là nhân để chịu quả ở kiếp sau.
Như trong bài kinh “Nhân Quả”, Đức Phật dạy: “Tất cả nam nữ ở thế gian, giàu sang hay nghèo hèn, chịu khổ vô cùng hoặc hưởng phước vô lượng đều do nhân duyên từ trước mà cảm quả báo”.
Hay trong bài kinh “Nhân Quả Ba Đời”, Đức Phật dạy:
“Muốn biết nhân đời trước
Xem thọ nhận đời này
Muốn biết quả đời sau
Xem tạo tác đời này”.
Tuy nhiên, từ nhân đến quả phải có duyên, gọi là nhân - duyên - quả. Nếu nhân không tốt nhưng gặp được duyên lành thì có thể tạo ra kết quả tốt đẹp. Ví dụ, ban đầu, một đứa trẻ sinh ra trong gia đình không có giáo dục, nhưng nếu được thay đổi cảnh sống, được nuôi dưỡng, cho ăn học tử tế thì đứa trẻ vẫn có thể trở thành người tốt.
Qua đây, một lần nữa khẳng định: Tính cách, phẩm chất của chúng ta chịu tác động của môi trường giáo dục rất nhiều. Tuy chúng ta thừa hưởng tính bẩm sinh của tiền kiếp, nhưng sự tác động của môi trường kiếp này ảnh hưởng rất nhiều đến việc hình thành nhân cách mỗi người. Cho nên, vai trò của giáo dục vô cùng quan trọng.
2. Đối với xã hội
Giáo dục là gốc phúc của xã hội. Mục đích của xã hội là đưa con người đạt đến tự do, hạnh phúc. Và để đạt được điều đó, mỗi cá nhân cần phải qua giáo dục, phải là người có trí tuệ thì mới biết về hạnh phúc. Người không có trí sẽ không hiểu được giá trị của hạnh phúc. Người xưa có câu “Nhân bất học bất tri lý” - Người không có học thì không biết đạo lý, không cảm nhận được hạnh phúc. Hay “Học ăn, học nói, học gói, học mở”, học tất cả mọi thứ, học cảm nhận về cuộc sống, học sống để trở thành người hạnh phúc,...
Vai trò và trách nhiệm của người thầy
Vai trò của người thầy vô cùng quan trọng, rất đáng quý, đáng được tôn vinh. Trong dân gian có câu: Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy.
Khi đã làm thầy, chúng ta không còn được tự do, phóng túng như người bình thường mà phải hướng đến là bậc mô phạm: “Mô” là biểu tượng, điển hình; “phạm” là phạm hạnh, đạo đức tốt.
Chúng ta nên cẩn trọng và chú ý trong cách ăn mặc, oai nghi,... Bởi bất cứ hành động, lời nói của chúng ta đều ảnh hưởng, tác động đến nhận thức của con trẻ. Bên cạnh việc trang nghiêm hình thức bên ngoài, chúng ta cũng cần phải trau dồi tâm hồn. Nếu chúng ta hay giảng đạo đức nhưng cách hành xử chưa tốt (lời nói và hành động bất nhất); học sinh có thể sẽ xem thường, không vâng lời. Cho nên, trách nhiệm của người thầy là dạy người (khẩu giáo) và phải “dạy” cả chính bản thân mình (thân giáo). Chính điều ấy là sức mạnh truyền tải của người thầy, dạy từ tâm chứ không phải chỉ nói miệng, lý thuyết suông.
Thầy/cô giáo cần chú ý trong cách ăn mặc, oai nghi (ảnh minh họa)
Chúng ta nên giữ vững phẩm chất người làm thầy trong lương tâm để cùng phát triển sự nghiệp trồng người, đào tạo ra những công dân có ích cho xã hội. Hãy luôn rèn luyện, không ngừng học hỏi, hoàn thiện bản thân để trở thành tấm gương sáng để các em noi theo.
Trên đây là những chia sẻ của Thầy Thích Trúc Thái Minh về vai trò của giáo dục và đạo đức của người làm thầy. Mong rằng, dù ở thời đại nào, ngành giáo dục vẫn được đề cao và chú trọng, để xã hội được hạnh phúc, phát triển bền vững.
Bài viết🞄 06/4/2025
Lễ quy y Tam Bảo chùa Ba Vàng được tổ chức hàng tháng theo nguyện vọng của Nhân dân. Nhân dân, Phật tử có thể tham gia theo hình thức trực tuyến hay trực tiếp
Bài viết 🞄 06/4/2025
Lễ quy y Tam Bảo chùa Ba Vàng được tổ chức hàng tháng theo nguyện vọng của Nhân dân. Nhân dân, Phật tử có thể tham gia theo hình thức trực tuyến hay trực tiếp
Bài viết🞄 29/3/2025
Dưới đây là những lời chúc lễ Phật đản ý nghĩa dành tặng cho gia đình, bạn bè, người yêu,... giúp mang lại phúc lành, phát sinh trí tuệ, thoát khỏi khổ đau.
Bài viết 🞄 29/3/2025
Dưới đây là những lời chúc lễ Phật đản ý nghĩa dành tặng cho gia đình, bạn bè, người yêu,... giúp mang lại phúc lành, phát sinh trí tuệ, thoát khỏi khổ đau.
Bài viết🞄 29/3/2025
Những bản nhạc Phật đản đầy ý nghĩa không chỉ tán dương sự đản sinh cao quý của Đức Phật mà còn giúp tăng trưởng thiện tâm và mang lại an lạc cho người nghe.
Bài viết 🞄 29/3/2025
Những bản nhạc Phật đản đầy ý nghĩa không chỉ tán dương sự đản sinh cao quý của Đức Phật mà còn giúp tăng trưởng thiện tâm và mang lại an lạc cho người nghe.
Bài viết🞄 28/3/2025
Vườn Lâm Tỳ Ni là nơi Đức Phật đản sinh, nằm tại quận Rupandehi (Nepal) - một trong tứ Thánh tích linh thiêng bậc nhất của Phật giáo.
Bài viết 🞄 28/3/2025
Vườn Lâm Tỳ Ni là nơi Đức Phật đản sinh, nằm tại quận Rupandehi (Nepal) - một trong tứ Thánh tích linh thiêng bậc nhất của Phật giáo.
Bài viết🞄 28/3/2025
Bồ Tát Hộ Minh (sau này là Đức Phật Thích Ca) quán sát đầy đủ nhân duyên về dòng họ, quốc độ, chúng sinh,... thì mới đản sinh xuống nhân gian.
Bài viết 🞄 28/3/2025
Bồ Tát Hộ Minh (sau này là Đức Phật Thích Ca) quán sát đầy đủ nhân duyên về dòng họ, quốc độ, chúng sinh,... thì mới đản sinh xuống nhân gian.
Bài viết🞄 28/3/2025
Hoa sen trong Phật giáo mang 8 đặc tính cao quý. Đây là biểu tượng thanh khiết gắn liền với chư Phật, Bồ tát, thể hiện sự giải thoát giữa trần ai.
Bài viết 🞄 28/3/2025
Hoa sen trong Phật giáo mang 8 đặc tính cao quý. Đây là biểu tượng thanh khiết gắn liền với chư Phật, Bồ tát, thể hiện sự giải thoát giữa trần ai.
Bài viết🞄 24/3/2025
Ngài Ca Diếp là vị Thánh tăng đệ nhất đầu đà trong 10 đại đệ tử của Đức Phật. Dù sinh ra trong gia đình quyền quý nhưng Ngài đã từ bỏ mọi dục lạc, dấn thân xuất gia.
Bài viết 🞄 24/3/2025
Ngài Ca Diếp là vị Thánh tăng đệ nhất đầu đà trong 10 đại đệ tử của Đức Phật. Dù sinh ra trong gia đình quyền quý nhưng Ngài đã từ bỏ mọi dục lạc, dấn thân xuất gia.
Bài viết🞄 22/3/2025
Nhiều người sợ rằng, cúng thí thực sẽ bị cô hồn theo và quấy nhiễu. Nhưng nếu cúng đúng cách theo lời Phật dạy, bản thân và gia đình sẽ được bình an.
Bài viết 🞄 22/3/2025
Nhiều người sợ rằng, cúng thí thực sẽ bị cô hồn theo và quấy nhiễu. Nhưng nếu cúng đúng cách theo lời Phật dạy, bản thân và gia đình sẽ được bình an.
Bài viết🞄 22/3/2025
Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn là câu nói hoàn toàn xác đáng; xét đầy đủ công hạnh, đây chính là lời tuyên ngôn, chứ không phải là kiêu mạn.
Bài viết 🞄 22/3/2025
Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn là câu nói hoàn toàn xác đáng; xét đầy đủ công hạnh, đây chính là lời tuyên ngôn, chứ không phải là kiêu mạn.
Bài viết🞄 14/3/2025
Lễ Ngũ Bách Danh chùa Ba Vàng là cơ hội để quý Nhân dân, Phật tử được thực hành sám hối, tu tập giúp tăng trưởng phúc báu, mang lại bình an cho gia đình.
Bài viết 🞄 14/3/2025
Lễ Ngũ Bách Danh chùa Ba Vàng là cơ hội để quý Nhân dân, Phật tử được thực hành sám hối, tu tập giúp tăng trưởng phúc báu, mang lại bình an cho gia đình.
Bài viết🞄 14/3/2025
Mỗi khi đi chùa, nhiều người thường băn khoăn về những điều kiêng kỵ vì sợ phạm vào sai lầm. Dưới đây là 6 lưu ý quan trọng cho người đi lễ chùa.
Bài viết 🞄 14/3/2025
Mỗi khi đi chùa, nhiều người thường băn khoăn về những điều kiêng kỵ vì sợ phạm vào sai lầm. Dưới đây là 6 lưu ý quan trọng cho người đi lễ chùa.
Bài viết🞄 14/3/2025
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về Tứ diệu đế cũng như phương pháp để thoát khỏi mọi khổ đau, được an lành, hạnh phúc.
Bài viết 🞄 14/3/2025
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về Tứ diệu đế cũng như phương pháp để thoát khỏi mọi khổ đau, được an lành, hạnh phúc.
Bài viết🞄 13/3/2025
Niết bàn không phải một cõi giới hay trú xứ, mà là trạng thái tâm của chúng ta khi đã diệt hết các phiền não. Có bốn loại Niết bàn.
Bài viết 🞄 13/3/2025
Niết bàn không phải một cõi giới hay trú xứ, mà là trạng thái tâm của chúng ta khi đã diệt hết các phiền não. Có bốn loại Niết bàn.
Bài viết🞄 08/3/2025
Ông vì 1 lần vứt bỏ con mà kiếp sau bị bỏ rơi 7 lần; nhưng nhờ phước thiện tích lũy mà thoát chết 7 lần, sau đó đã được cuộc sống hạnh phúc.
Bài viết 🞄 08/3/2025
Ông vì 1 lần vứt bỏ con mà kiếp sau bị bỏ rơi 7 lần; nhưng nhờ phước thiện tích lũy mà thoát chết 7 lần, sau đó đã được cuộc sống hạnh phúc.
Bài viết🞄 08/3/2025
Xuất gia gồm có ba ý nghĩa là: xuất thế tục gia, xuất tam giới gia, xuất phiền não gia. Người có chí nguyện xuất gia phải đáp ứng những điều kiện nhất định.
Bài viết 🞄 08/3/2025
Xuất gia gồm có ba ý nghĩa là: xuất thế tục gia, xuất tam giới gia, xuất phiền não gia. Người có chí nguyện xuất gia phải đáp ứng những điều kiện nhất định.
Bài viết🞄 07/3/2025
Dưới đây là những lời chúc 8/3 hay, ý nghĩa để gửi gắm yêu thương, mang đến an lành qua những tấm thiệp, tin nhắn hay mạng xã hội,...
Bài viết 🞄 07/3/2025
Dưới đây là những lời chúc 8/3 hay, ý nghĩa để gửi gắm yêu thương, mang đến an lành qua những tấm thiệp, tin nhắn hay mạng xã hội,...
