Giáo dục: Nền tảng xây dựng nhân cách và sự hạnh phúc cho con người
12/11/2019
Trong thời đại nào, giáo dục đóng vai trò rất quan trọng. Giáo dục không chỉ giúp mỗi người hoàn thiện đạo đức mà còn là nền tảng xây dựng xã hội phát triển.
12/11/2019
Mục lục [Ẩn]
Trong xu thế hội nhập hiện nay, giáo dục giữ vai trò vô cùng quan trọng, trở thành kim chỉ nam hình thành nhân cách và đạo đức cho thế hệ trẻ, góp phần mang lại hạnh phúc cho cá nhân và thúc đẩy sự phát triển bền vững của toàn xã hội.
Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của giáo dục và vai trò của người thầy trong việc giáo dục thế hệ trẻ, xin mời quý vị cùng đón đọc bài viết dưới đây.
Giáo dục là gì?
“Giáo” là dạy dỗ, việc dạy dỗ nên phải nghiêm khắc; “dục” là dưỡng nuôi. “Giáo dục” nghĩa là dạy dỗ và dưỡng nuôi; hiểu một cách đầy đủ hơn thì giáo dục tức là loại bỏ những tính xấu và vun bồi những tính thiện trong mỗi con người.
Tầm quan trọng của giáo dục
1. Đối với sự hình thành đạo đức, nhân cách của con người
Con người là trung tâm của xã hội, vũ trụ; là yếu tố quyết định mọi sự thành công và thất bại. Để thành tựu một con người thì giáo dục là điều tối quan trọng, bởi giáo dục làm nên nhân cách, dạy dỗ, đào tạo nên những con người có phẩm chất, có giá trị.
Thực tế, hầu hết các bậc vĩ nhân, bậc hiền tài đều thành công và trưởng thành từ nền giáo dục nề nếp và tốt đẹp. Trên thế giới, những tên tuổi như Albert Einstein, Thomas Edison, Marie Curie,... là các ví dụ điển hình. Tại Việt Nam, có thể kể đến những nhân vật tiêu biểu như: Bác Hồ, Nguyễn Trãi, Chu Văn An,...
Trong bài thơ “Nửa đêm”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết:
“Ngủ thì ai cũng như lương thiện,
Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ, hiền,
Hiền, dữ phải đâu là tính sẵn,
Phần nhiều do giáo dục mà nên”.
Bốn câu thơ trên nhấn mạnh rằng: “Phần nhiều do giáo dục mà nên” - tức bản tính hiền, dữ (thiện, ác) phần lớn được định hình và thay đổi do giáo dục, nhưng giáo dục không phải là yếu tố quyết định hoàn toàn. Nó vẫn chịu ảnh hưởng của các yếu tố khác như di truyền, ảnh hưởng của kiếp trước.
Chúng ta nên biết, đối với đạo Phật, yếu tố di truyền là một nhân duyên nhỏ; tất cả chúng ta đều thừa hưởng “gia sản” nghiệp từ trong tiền kiếp đã gây tạo. Giáo lý đạo Phật chỉ ra rằng, con người có sự tương tục; hiện tại là sự tiếp nối của quá khứ và đồng thời là tiền đề cho tương lai. Kiếp hiện tại là kết quả của những suy nghĩ, hành động từ quá khứ. Chúng ta sinh ra đời này, da trắng hay da đen, sinh vào nhà giàu hay nhà nghèo, cao hay thấp, đẹp hay xấu,... đều chịu ảnh hưởng, chi phối của nghiệp tiền kiếp. Đồng thời trong kiếp này, chúng ta tạo tác các suy nghĩ, hành động thiện, ác; đó sẽ là nhân để chịu quả ở kiếp sau.
Như trong bài kinh “Nhân Quả”, Đức Phật dạy: “Tất cả nam nữ ở thế gian, giàu sang hay nghèo hèn, chịu khổ vô cùng hoặc hưởng phước vô lượng đều do nhân duyên từ trước mà cảm quả báo”.
Hay trong bài kinh “Nhân Quả Ba Đời”, Đức Phật dạy:
“Muốn biết nhân đời trước
Xem thọ nhận đời này
Muốn biết quả đời sau
Xem tạo tác đời này”.
Tuy nhiên, từ nhân đến quả phải có duyên, gọi là nhân - duyên - quả. Nếu nhân không tốt nhưng gặp được duyên lành thì có thể tạo ra kết quả tốt đẹp. Ví dụ, ban đầu, một đứa trẻ sinh ra trong gia đình không có giáo dục, nhưng nếu được thay đổi cảnh sống, được nuôi dưỡng, cho ăn học tử tế thì đứa trẻ vẫn có thể trở thành người tốt.
Qua đây, một lần nữa khẳng định: Tính cách, phẩm chất của chúng ta chịu tác động của môi trường giáo dục rất nhiều. Tuy chúng ta thừa hưởng tính bẩm sinh của tiền kiếp, nhưng sự tác động của môi trường kiếp này ảnh hưởng rất nhiều đến việc hình thành nhân cách mỗi người. Cho nên, vai trò của giáo dục vô cùng quan trọng.
2. Đối với xã hội
Giáo dục là gốc phúc của xã hội. Mục đích của xã hội là đưa con người đạt đến tự do, hạnh phúc. Và để đạt được điều đó, mỗi cá nhân cần phải qua giáo dục, phải là người có trí tuệ thì mới biết về hạnh phúc. Người không có trí sẽ không hiểu được giá trị của hạnh phúc. Người xưa có câu “Nhân bất học bất tri lý” - Người không có học thì không biết đạo lý, không cảm nhận được hạnh phúc. Hay “Học ăn, học nói, học gói, học mở”, học tất cả mọi thứ, học cảm nhận về cuộc sống, học sống để trở thành người hạnh phúc,...
Vai trò và trách nhiệm của người thầy
Vai trò của người thầy vô cùng quan trọng, rất đáng quý, đáng được tôn vinh. Trong dân gian có câu: Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy.
Khi đã làm thầy, chúng ta không còn được tự do, phóng túng như người bình thường mà phải hướng đến là bậc mô phạm: “Mô” là biểu tượng, điển hình; “phạm” là phạm hạnh, đạo đức tốt.
Chúng ta nên cẩn trọng và chú ý trong cách ăn mặc, oai nghi,... Bởi bất cứ hành động, lời nói của chúng ta đều ảnh hưởng, tác động đến nhận thức của con trẻ. Bên cạnh việc trang nghiêm hình thức bên ngoài, chúng ta cũng cần phải trau dồi tâm hồn. Nếu chúng ta hay giảng đạo đức nhưng cách hành xử chưa tốt (lời nói và hành động bất nhất); học sinh có thể sẽ xem thường, không vâng lời. Cho nên, trách nhiệm của người thầy là dạy người (khẩu giáo) và phải “dạy” cả chính bản thân mình (thân giáo). Chính điều ấy là sức mạnh truyền tải của người thầy, dạy từ tâm chứ không phải chỉ nói miệng, lý thuyết suông.
Thầy/cô giáo cần chú ý trong cách ăn mặc, oai nghi (ảnh minh họa)
Chúng ta nên giữ vững phẩm chất người làm thầy trong lương tâm để cùng phát triển sự nghiệp trồng người, đào tạo ra những công dân có ích cho xã hội. Hãy luôn rèn luyện, không ngừng học hỏi, hoàn thiện bản thân để trở thành tấm gương sáng để các em noi theo.
Trên đây là những chia sẻ của Thầy Thích Trúc Thái Minh về vai trò của giáo dục và đạo đức của người làm thầy. Mong rằng, dù ở thời đại nào, ngành giáo dục vẫn được đề cao và chú trọng, để xã hội được hạnh phúc, phát triển bền vững.
Phật Pháp và đời sống🞄 04/10/2025
Tết Trung thu khởi nguồn từ đời sống nông nghiệp lúa nước, khi tháng 8 mùa vụ kết thúc, người dân quây quần ngắm trăng, vui chơi, thưởng nguyệt.
Phật Pháp và đời sống 🞄 04/10/2025
Tết Trung thu khởi nguồn từ đời sống nông nghiệp lúa nước, khi tháng 8 mùa vụ kết thúc, người dân quây quần ngắm trăng, vui chơi, thưởng nguyệt.
Phật Pháp và đời sống🞄 03/10/2025
Những bài hát trung thu mới và ý nghĩa nhất sẽ liên tục được cập nhật trong bài viết này. Kính mời quý độc giả cùng lắng nghe và thưởng thức!
Phật Pháp và đời sống 🞄 03/10/2025
Những bài hát trung thu mới và ý nghĩa nhất sẽ liên tục được cập nhật trong bài viết này. Kính mời quý độc giả cùng lắng nghe và thưởng thức!
Phật Pháp và đời sống🞄 02/10/2025
Địa ngục là một trong sáu cõi luân hồi mà chúng sinh phải tái sinh sau khi chết. Nơi đây là chỗ rất khổ đau và có vô số hình phạt đáng sợ dành cho tội nhân.
Phật Pháp và đời sống 🞄 02/10/2025
Địa ngục là một trong sáu cõi luân hồi mà chúng sinh phải tái sinh sau khi chết. Nơi đây là chỗ rất khổ đau và có vô số hình phạt đáng sợ dành cho tội nhân.
Phật Pháp và đời sống🞄 18/9/2025
Chú Đại Bi là một trong những bài chú được trì tụng rộng rãi. Tuy nhiên, nhiều người còn hiểu sai khiến thực hành chưa được lợi ích.
Phật Pháp và đời sống 🞄 18/9/2025
Chú Đại Bi là một trong những bài chú được trì tụng rộng rãi. Tuy nhiên, nhiều người còn hiểu sai khiến thực hành chưa được lợi ích.
Phật Pháp và đời sống🞄 31/8/2025
Nhiều người quan niệm, bốc bát hương bản mệnh là gửi gắm mạng sống của mình cho các vị Thần, giúp thọ mạng kéo dài. Tuy nhiên, theo đạo Phật, việc này là sai.
Phật Pháp và đời sống 🞄 31/8/2025
Nhiều người quan niệm, bốc bát hương bản mệnh là gửi gắm mạng sống của mình cho các vị Thần, giúp thọ mạng kéo dài. Tuy nhiên, theo đạo Phật, việc này là sai.
Phật Pháp và đời sống🞄 31/8/2025
Cầu siêu đúng chuẩn nghi thức Phật giáo là việc thiết thực giúp cho người làm lễ được tăng trưởng phúc báu và người mất được siêu sinh, tái sinh về cõi lành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 31/8/2025
Cầu siêu đúng chuẩn nghi thức Phật giáo là việc thiết thực giúp cho người làm lễ được tăng trưởng phúc báu và người mất được siêu sinh, tái sinh về cõi lành.
Phật Pháp và đời sống🞄 30/8/2025
Chúng ta không chỉ có cha mẹ hiện kiếp đời này mà còn có cha mẹ nhiều kiếp trước.Nhiều người con tuy mang tâm hiếu nhưng chưa biết cách báo hiếu cha mẹ...
Phật Pháp và đời sống 🞄 30/8/2025
Chúng ta không chỉ có cha mẹ hiện kiếp đời này mà còn có cha mẹ nhiều kiếp trước.Nhiều người con tuy mang tâm hiếu nhưng chưa biết cách báo hiếu cha mẹ...
Phật Pháp và đời sống🞄 29/8/2025
Hướng dẫn cách cúng cô hồn tháng 7 đúng chuẩn nghi thức Phật giáo giúp hương linh được an ổn, siêu thoát; gia chủ được bình an, tăng phước lành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 29/8/2025
Hướng dẫn cách cúng cô hồn tháng 7 đúng chuẩn nghi thức Phật giáo giúp hương linh được an ổn, siêu thoát; gia chủ được bình an, tăng phước lành.
Phật Pháp và đời sống🞄 24/8/2025
Chúng ta nên chân thật sám hối các tội lỗi đã gây tạo từ quá khứ, phát nguyện tu hành sửa đổi thân tâm,... để khi cầu nguyện, niệm Phật được các Ngài gia hộ.
Phật Pháp và đời sống 🞄 24/8/2025
Chúng ta nên chân thật sám hối các tội lỗi đã gây tạo từ quá khứ, phát nguyện tu hành sửa đổi thân tâm,... để khi cầu nguyện, niệm Phật được các Ngài gia hộ.
Phật Pháp và đời sống🞄 24/8/2025
Thủ tục di chuyển bát hương đúng chuẩn, đầy đủ, chi tiết theo tinh thần Phật giáo; giúp gia đình nhận được điều tốt đẹp, phúc lành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 24/8/2025
Thủ tục di chuyển bát hương đúng chuẩn, đầy đủ, chi tiết theo tinh thần Phật giáo; giúp gia đình nhận được điều tốt đẹp, phúc lành.
Phật Pháp và đời sống🞄 16/8/2025
Tảo mộ là phong tục truyền thống của người Việt, thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên thông qua việc dọn dẹp, sửa sang, thắp hương ở phần mộ.
Phật Pháp và đời sống 🞄 16/8/2025
Tảo mộ là phong tục truyền thống của người Việt, thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên thông qua việc dọn dẹp, sửa sang, thắp hương ở phần mộ.
Phật Pháp và đời sống🞄 16/8/2025
Để cúng Rằm tháng 7 được lợi ích, chúng ta nên tu tạo phúc lành, làm các việc phước thiện nơi Tam Bảo và hộ trì chúng Tăng như lời Đức Phật dạy.
Phật Pháp và đời sống 🞄 16/8/2025
Để cúng Rằm tháng 7 được lợi ích, chúng ta nên tu tạo phúc lành, làm các việc phước thiện nơi Tam Bảo và hộ trì chúng Tăng như lời Đức Phật dạy.
Phật Pháp và đời sống🞄 15/8/2025
Thủ tục, nghi thức chuyển bàn thờ cũ để thay bàn thờ mới đúng cách, chi tiết, đầy đủ; giúp gia đình nhận được nhiều phúc lành, bình an.
Phật Pháp và đời sống 🞄 15/8/2025
Thủ tục, nghi thức chuyển bàn thờ cũ để thay bàn thờ mới đúng cách, chi tiết, đầy đủ; giúp gia đình nhận được nhiều phúc lành, bình an.
Phật Pháp và đời sống🞄 13/8/2025
Rằm tháng 7 là ngày Tết Trung Nguyên - là dịp mỗi gia đình lại cùng nhau chuẩn bị mâm cơm tươm tất dâng lên cúng ông bà, tổ tiên.
Phật Pháp và đời sống 🞄 13/8/2025
Rằm tháng 7 là ngày Tết Trung Nguyên - là dịp mỗi gia đình lại cùng nhau chuẩn bị mâm cơm tươm tất dâng lên cúng ông bà, tổ tiên.
Phật Pháp và đời sống🞄 09/8/2025
Tụng kinh là để ôn lại và hiểu lời Đức Phật dạy. Tụng kinh sẽ đem lại nhiều phúc báu, an vui cho những người trì tụng ngay trong hiện tại.
Phật Pháp và đời sống 🞄 09/8/2025
Tụng kinh là để ôn lại và hiểu lời Đức Phật dạy. Tụng kinh sẽ đem lại nhiều phúc báu, an vui cho những người trì tụng ngay trong hiện tại.
Phật Pháp và đời sống🞄 07/8/2025
Lễ Vu Lan là dịp để những người con bày tỏ tâm tri ân, thực hành báo hiếu đối với cha mẹ hiện đời và nhiều đời về trước.
Phật Pháp và đời sống 🞄 07/8/2025
Lễ Vu Lan là dịp để những người con bày tỏ tâm tri ân, thực hành báo hiếu đối với cha mẹ hiện đời và nhiều đời về trước.
Phật Pháp và đời sống🞄 04/8/2025
Hộ niệm là một phương pháp giúp cho người sắp lâm chung có một cận tử nghiệp thiện lành, giúp quyết định chỗ tái sinh cao tốt trong kiếp sau.
Phật Pháp và đời sống 🞄 04/8/2025
Hộ niệm là một phương pháp giúp cho người sắp lâm chung có một cận tử nghiệp thiện lành, giúp quyết định chỗ tái sinh cao tốt trong kiếp sau.
Phật Pháp và đời sống🞄 01/8/2025
Đối với nhiều người, số phận là những điều được định sẵn trong cuộc đời. Tuy nhiên, đạo Phật không chấp nhận thuyết định mệnh, không có số phận con người định sẵn.
Phật Pháp và đời sống 🞄 01/8/2025
Đối với nhiều người, số phận là những điều được định sẵn trong cuộc đời. Tuy nhiên, đạo Phật không chấp nhận thuyết định mệnh, không có số phận con người định sẵn.
Phật Pháp và đời sống🞄 31/7/2025
Tuyển tập những lời chúc lễ Vu Lan mới nhất - hay, chân thành và ý nghĩa, giúp bạn thể hiện tình cảm và lòng biết ơn đến đấng sinh thành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 31/7/2025
Tuyển tập những lời chúc lễ Vu Lan mới nhất - hay, chân thành và ý nghĩa, giúp bạn thể hiện tình cảm và lòng biết ơn đến đấng sinh thành.
