trực tuyến
Chương trình số 5: Ngày 1 - Tụng kinh kỷ niệm về Ngài Đại Ca Diếp | Ngày 01/3/Ất Tỵ

Thứ Ba, 01/4/2025

tức 4/3 Ất Tỵ

“Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn” là gì? Lý giải Đức Phật không kiêu mạn

22/3/2025

Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn là câu nói hoàn toàn xác đáng; xét đầy đủ công hạnh, đây chính là lời tuyên ngôn, chứ không phải là kiêu mạn.

22/3/2025

-
aa
+

Trong kinh Ưu Bà Di Pháp Môn Tịnh Hạnh có nhắc đến việc khi vừa sinh ra, Thái tử Tất Đạt Đa (Đức Phật Thích Ca Mâu Ni sau này) liền bước đi bảy bước, mỗi bước đều có hoa sen nâng gót. Khi đi đến bước thứ bảy, Ngài đứng lại và nói: 

“Thiên thượng thiên hạ, 

Duy ngã độc tôn, 

Vô lượng sanh tử 

Ư kim tận hỷ".

Đối với câu “Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn”, có nhiều ý kiến trái chiều cho rằng, đây là câu nói thể hiện sự kiêu mạn của Thái tử Tất Đạt Đa. Bởi, ngay từ khoảnh khắc sinh ra, Ngài đã tự cho mình là người tôn quý nhất. 

Bài viết dưới đây sẽ lý giải, phá đi sự nghi ngờ về câu nói này của Ngài. 

Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn là gì?

“Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn” có nghĩa là “Trên trời dưới trời, chỉ có ta là tôn quý nhất”.

Vậy theo cách hiểu trên, phải chăng Thái tử là người kiêu mạn, cho mình là cao quý nhất - trái ngược với bản chất của đạo Phật là vô ngã, vị tha?

Thái tử Tất Đạt Đa một tay chỉ trời, một tay chỉ đất, tuyên bố “Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn”

Thái tử Tất Đạt Đa một tay chỉ trời, một tay chỉ đất, tuyên bố “Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn”

Câu nói “Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn” không hề kiêu mạn

Câu nói này đúng sự thật. Giống với việc giới thiệu các chức danh như “chủ tịch”, “phó bí thư”,... thì việc Ngài dõng dạc tuyên bố “Ta là tôn quý nhất” là hoàn toàn đúng với “danh” của Ngài. Xét về đức và công hạnh, Đức Phật chính là bậc tối tôn, không ai có thể so sánh được với Ngài, dù là chư Thiên hay Phạm Thiên. 

Cho nên, lời tuyên bố này của Ngài hoàn toàn xác đáng, không hề kiêu mạn. Và Đức Thế Tôn tuyên bố để chúng sinh biết đến sự xuất hiện của Ngài - nơi quy hướng của muôn loài, giúp chúng sinh biết tìm về để nương tựa.

Tâm khiêm hạ của bậc Toàn giác

Để nói về tính khiêm hạ thì không ai bằng Đức Phật. Khi Ngài thành đạo sau 49 ngày đêm thiền định dưới cội cây Bồ Đề, Ngài đã dùng thiên nhãn của mình tìm hết các cõi; các tầng Trời, người… để xem trong nhân gian còn có ai tôn quý hơn, xứng đáng làm bậc Thầy để Ngài đến đảnh lễ.

Nhưng, sau khi quán sát, Ngài không thấy ai có đủ đức, đủ trí hơn mình; dù là Trời, người hay trong các cõi ma. Vì thế Ngài đã quay về và đảnh lễ Pháp mà mình chứng ngộ được - tức là đảnh lễ chân lý. 

Rõ ràng, nếu như với suy nghĩ của một người tầm thường, đôi khi chỉ có một chút tài năng, người đó sẽ tự vỗ ngực, coi tất cả đều nhỏ bé. Nhưng Thái tử với tâm khiêm hạ, dù đã trở thành Đức Phật toàn giác, Ngài vẫn đi tìm xem có ai hơn mình để đảnh lễ. Điều này thể hiện đức khiêm hạ của Ngài là không ai có thể so sánh được.    

Khi chứng quả vị Vô thượng Bồ đề, Ngài đã dùng thiên nhãn xem trong nhân gian còn ai tôn quý hơn để Ngài đảnh lễ (nguồn: Internet)

Khi chứng quả vị Vô thượng Bồ đề, Ngài đã dùng thiên nhãn xem trong nhân gian còn ai tôn quý hơn để Ngài đảnh lễ (nguồn: Internet)

Như vậy, “Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn” là câu nói bất hủ, hoàn toàn xác đáng; xét đầy đủ công hạnh, đây chính là lời tuyên ngôn, chứ không phải là kiêu mạn. 

Trên đây là những phân tích của Thầy Thích Trúc Thái Minh về lời tuyên ngôn “Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn”. Đây là sự kiện vi diệu, khẳng định sự giác ngộ và thể hiện trí tuệ tối tôn, tối thượng của Đức Phật. 

Bài liên quan
Xem thêm

Lời chúc mùa Phật Đản: Lan tỏa yêu thương và an lạc đến mọi người

Bài viết🞄 29/3/2025

Dưới đây là những lời chúc lễ Phật đản ý nghĩa dành tặng cho gia đình, bạn bè, người yêu,... giúp mang lại phúc lành, phát sinh trí tuệ, thoát khỏi khổ đau.

Bài viết 🞄 29/3/2025

Dưới đây là những lời chúc lễ Phật đản ý nghĩa dành tặng cho gia đình, bạn bè, người yêu,... giúp mang lại phúc lành, phát sinh trí tuệ, thoát khỏi khổ đau.

Danh sách những bài hát về Phật đản ý nghĩa mà bạn không thể bỏ qua

Bài viết🞄 29/3/2025

Những bản nhạc Phật đản đầy ý nghĩa không chỉ tán dương sự đản sinh cao quý của Đức Phật mà còn giúp tăng trưởng thiện tâm và mang lại an lạc cho người nghe.

Bài viết 🞄 29/3/2025

Những bản nhạc Phật đản đầy ý nghĩa không chỉ tán dương sự đản sinh cao quý của Đức Phật mà còn giúp tăng trưởng thiện tâm và mang lại an lạc cho người nghe.

Lâm Tỳ Ni: Thánh tích linh thiêng ghi dấu sự đản sinh của Đức Phật

Bài viết🞄 28/3/2025

Vườn Lâm Tỳ Ni là nơi Đức Phật đản sinh, nằm tại quận Rupandehi (Nepal) - một trong tứ Thánh tích linh thiêng bậc nhất của Phật giáo.

Bài viết 🞄 28/3/2025

Vườn Lâm Tỳ Ni là nơi Đức Phật đản sinh, nằm tại quận Rupandehi (Nepal) - một trong tứ Thánh tích linh thiêng bậc nhất của Phật giáo.

Bồ Tát Hộ Minh là ai? 8 nhân duyên đầy đủ để Bồ Tát quyết định đản sinh

Bài viết🞄 28/3/2025

Bồ Tát Hộ Minh (sau này là Đức Phật Thích Ca) quán sát đầy đủ nhân duyên về dòng họ, quốc độ, chúng sinh,... thì mới đản sinh xuống nhân gian.

Bài viết 🞄 28/3/2025

Bồ Tát Hộ Minh (sau này là Đức Phật Thích Ca) quán sát đầy đủ nhân duyên về dòng họ, quốc độ, chúng sinh,... thì mới đản sinh xuống nhân gian.

8 đặc tính quý báu của hoa sen trong Phật giáo

Bài viết🞄 28/3/2025

Hoa sen trong Phật giáo mang 8 đặc tính cao quý. Đây là biểu tượng thanh khiết gắn liền với chư Phật, Bồ tát, thể hiện sự giải thoát giữa trần ai.

Bài viết 🞄 28/3/2025

Hoa sen trong Phật giáo mang 8 đặc tính cao quý. Đây là biểu tượng thanh khiết gắn liền với chư Phật, Bồ tát, thể hiện sự giải thoát giữa trần ai.

Tôn giả Ma Ha Ca Diếp: Từ bỏ phú quý - Tu hành thành bậc đầu đà đệ nhất

Bài viết🞄 24/3/2025

Ngài Ca Diếp là vị Thánh tăng đệ nhất đầu đà trong 10 đại đệ tử của Đức Phật. Dù sinh ra trong gia đình quyền quý nhưng Ngài đã từ bỏ mọi dục lạc, dấn thân xuất gia.

Bài viết 🞄 24/3/2025

Ngài Ca Diếp là vị Thánh tăng đệ nhất đầu đà trong 10 đại đệ tử của Đức Phật. Dù sinh ra trong gia đình quyền quý nhưng Ngài đã từ bỏ mọi dục lạc, dấn thân xuất gia.

Cúng thí thực là gì? Ý nghĩa và cách thực hành để được phước lành

Bài viết🞄 22/3/2025

Nhiều người sợ rằng, cúng thí thực sẽ bị cô hồn theo và quấy nhiễu. Nhưng nếu cúng đúng cách theo lời Phật dạy, bản thân và gia đình sẽ được bình an.

Bài viết 🞄 22/3/2025

Nhiều người sợ rằng, cúng thí thực sẽ bị cô hồn theo và quấy nhiễu. Nhưng nếu cúng đúng cách theo lời Phật dạy, bản thân và gia đình sẽ được bình an.

Nguồn gốc và ý nghĩa lễ tắm Phật

Bài viết🞄 22/3/2025

Thực hiện nghi lễ dâng nước cúng dường tắm Phật với đầy đủ tâm thành kính sẽ tạo lập được vô lượng công đức, phước báu.

Bài viết 🞄 22/3/2025

Thực hiện nghi lễ dâng nước cúng dường tắm Phật với đầy đủ tâm thành kính sẽ tạo lập được vô lượng công đức, phước báu.

Lễ Ngũ Bách Danh chùa Ba Vàng: Sám hối, tu tập cầu an, chuyển hóa thân tâm

Bài viết🞄 14/3/2025

Lễ Ngũ Bách Danh chùa Ba Vàng là cơ hội để quý Nhân dân, Phật tử được thực hành sám hối, tu tập giúp tăng trưởng phúc báu, mang lại bình an cho gia đình.

Bài viết 🞄 14/3/2025

Lễ Ngũ Bách Danh chùa Ba Vàng là cơ hội để quý Nhân dân, Phật tử được thực hành sám hối, tu tập giúp tăng trưởng phúc báu, mang lại bình an cho gia đình.

6 lưu ý khi đi chùa giúp được phước, thuận lợi, bình an hơn

Bài viết🞄 14/3/2025

Mỗi khi đi chùa, nhiều người thường băn khoăn về những điều kiêng kỵ vì sợ phạm vào sai lầm. Dưới đây là 6 lưu ý quan trọng cho người đi lễ chùa.

Bài viết 🞄 14/3/2025

Mỗi khi đi chùa, nhiều người thường băn khoăn về những điều kiêng kỵ vì sợ phạm vào sai lầm. Dưới đây là 6 lưu ý quan trọng cho người đi lễ chùa.

Tứ diệu đế là gì? Bốn chân lý màu nhiệm giúp con người thoát khổ đau

Bài viết🞄 14/3/2025

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về Tứ diệu đế cũng như phương pháp để thoát khỏi mọi khổ đau, được an lành, hạnh phúc.

Bài viết 🞄 14/3/2025

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về Tứ diệu đế cũng như phương pháp để thoát khỏi mọi khổ đau, được an lành, hạnh phúc.

Niết bàn: Đích đến tối thượng giúp thoát khổ, được an lạc tuyệt đối

Bài viết🞄 13/3/2025

Niết bàn không phải một cõi giới hay trú xứ, mà là trạng thái tâm của chúng ta khi đã diệt hết các phiền não. Có bốn loại Niết bàn.

Bài viết 🞄 13/3/2025

Niết bàn không phải một cõi giới hay trú xứ, mà là trạng thái tâm của chúng ta khi đã diệt hết các phiền não. Có bốn loại Niết bàn.

Xá lợi: Những đặc tính nhiệm màu và công đức to lớn khi chiêm bái

Bài viết🞄 12/3/2025

Xá lợi Phật là kết tinh từ năng lực tu hành của Đức Phật, thành tựu từ vô lượng công đức của Giới - Định - Tuệ...

Bài viết 🞄 12/3/2025

Xá lợi Phật là kết tinh từ năng lực tu hành của Đức Phật, thành tựu từ vô lượng công đức của Giới - Định - Tuệ...

Tiền kiếp vứt bỏ con, bị bỏ rơi 7 lần ở kiếp sau: Ghosaka tìm lại hạnh phúc nhờ làm thiện

Bài viết🞄 08/3/2025

Ông vì 1 lần vứt bỏ con mà kiếp sau bị bỏ rơi 7 lần; nhưng nhờ phước thiện tích lũy mà thoát chết 7 lần, sau đó đã được cuộc sống hạnh phúc.

Bài viết 🞄 08/3/2025

Ông vì 1 lần vứt bỏ con mà kiếp sau bị bỏ rơi 7 lần; nhưng nhờ phước thiện tích lũy mà thoát chết 7 lần, sau đó đã được cuộc sống hạnh phúc.

Xuất gia đi tu: Ý nghĩa và điều kiện cần có để được xuất gia

Bài viết🞄 08/3/2025

Xuất gia gồm có ba ý nghĩa là: xuất thế tục gia, xuất tam giới gia, xuất phiền não gia. Người có chí nguyện xuất gia phải đáp ứng những điều kiện nhất định.

Bài viết 🞄 08/3/2025

Xuất gia gồm có ba ý nghĩa là: xuất thế tục gia, xuất tam giới gia, xuất phiền não gia. Người có chí nguyện xuất gia phải đáp ứng những điều kiện nhất định.

Top 5 bài hát về ngày 8/3 tôn vinh phái nữ hay và ý nghĩa

Bài viết🞄 07/3/2025

Cảm xúc cùng những bài hát 8/3 ý nghĩa, lời bài hát dễ nghe, dễ thuộc nhằm tôn vinh vẻ đẹp và sự hy sinh của người phụ nữ.

Bài viết 🞄 07/3/2025

Cảm xúc cùng những bài hát 8/3 ý nghĩa, lời bài hát dễ nghe, dễ thuộc nhằm tôn vinh vẻ đẹp và sự hy sinh của người phụ nữ.

Tổng hợp lời chúc ngày 8/3 giàu ý nghĩa, chân thành dành tặng phụ nữ

Bài viết🞄 07/3/2025

Dưới đây là những lời chúc 8/3 hay, ý nghĩa để gửi gắm yêu thương, mang đến an lành qua những tấm thiệp, tin nhắn hay mạng xã hội,...

Bài viết 🞄 07/3/2025

Dưới đây là những lời chúc 8/3 hay, ý nghĩa để gửi gắm yêu thương, mang đến an lành qua những tấm thiệp, tin nhắn hay mạng xã hội,...

3 thảm họa của thành Tỳ Xá Ly và sự hóa giải nhiệm màu của kinh Tam Bảo

Bài viết🞄 07/3/2025

Đức Phật đã truyền dạy bài kinh Tam Bảo đến cho chúng Tăng và Phật tử tụng đọc. Bài kinh có tính chất hộ trì, bảo hộ, cầu an cho bản thân, gia đình và quốc gia,...

Bài viết 🞄 07/3/2025

Đức Phật đã truyền dạy bài kinh Tam Bảo đến cho chúng Tăng và Phật tử tụng đọc. Bài kinh có tính chất hộ trì, bảo hộ, cầu an cho bản thân, gia đình và quốc gia,...

2 bài học từ sự xuất gia của Thái tử Tất Đạt Đa - Từ bỏ vương quyền để tìm con đường giải thoát

Bài viết🞄 06/3/2025

Sự kiện Đức Phật xuất gia đã để lại bài học sâu sắc: Không đắm nhiễm dục lạc trong cuộc sống vô thường và cách để thoát khỏi khổ đau, được hạnh phúc vĩnh hằng…

Bài viết 🞄 06/3/2025

Sự kiện Đức Phật xuất gia đã để lại bài học sâu sắc: Không đắm nhiễm dục lạc trong cuộc sống vô thường và cách để thoát khỏi khổ đau, được hạnh phúc vĩnh hằng…