Vua Trần Nhân Tông: Những đóng góp vĩ đại, đặc biệt nhất trong lịch sử dân tộc
09/10/2024
Một người vừa lên ngôi vua đã đánh bại đội quân Nguyên Mông hùng mạnh nhất thời bấy giờ, từ bỏ đỉnh cao danh vọng để xuất gia - đó là Phật hoàng Trần Nhân Tông.
09/10/2024
Mục lục [Ẩn]
Một con người vừa lên ngôi vua đã đánh bại được đội quân Nguyên Mông hùng mạnh nhất thời bấy giờ; một con người đã đưa thời Trần trở thành thời kỳ hưng thịnh bậc nhất trong lịch sử; một con người đã từ bỏ đỉnh cao danh vọng và quyền lực để xuất gia tu hành, thành tựu đạo quả… Đó không ai khác, chính là Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông: Một vị vua, nhà sư tiêu biểu bậc nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam.
Xin mời quý vị cùng nhìn lại những đóng góp có một không hai trong lịch sử dân tộc của Phật hoàng Trần Nhân Tông nhé!
Lãnh đạo quân dân đánh bại quân Nguyên Mông hùng mạnh
Vua Trần Nhân Tông lên ngôi trong bối cảnh đất nước chuẩn bị đón cơn gió lớn từ phương Bắc, đó là sự xâm lược của đế chế Nguyên Mông hùng mạnh nhất thời bấy giờ. Đội quân này đã thống trị nhiều vùng đất rộng lớn ở châu Á, châu Âu và châu Phi; nổi tiếng với sức mạnh quân sự hủy diệt, thiện chiến… Có câu: Vó ngựa Mông Cổ đến đâu thì cỏ không mọc được ở đó, khiến cả thế giới phải khiếp sợ.
Đứng trước vận nước nguy nan, vua Trần Nhân Tông đã nhanh chóng cùng cha của mình là Trần Thánh Tông tổ chức hai hội nghị: Hội nghị Bình Than (1282) và Hội nghị Diên Hồng (1284).
Hội nghị Bình Than triệu tập các vương hầu, danh sĩ, tướng lĩnh để bàn bạc và thống nhất về kế sách đánh giặc; còn Hội nghị Diên Hồng tập hợp các bô lão - đại diện cho tiếng nói của nhân dân để trưng cầu dân ý đánh giặc.
Tại Hội nghị Diên Hồng, Thượng hoàng Trần Thánh Tông đã hỏi: Nên hòa hay nên đánh? Các bô lão đã đồng thanh hô: “Đánh”, muôn người cùng một tiếng, muôn lời như bật ra từ một miệng. Có thể nói, đây được coi là hội nghị dân chủ đầu tiên trong lịch sử, thể hiện tầm nhìn chiến lược, đúng đắn của vua tôi nhà Trần.
Hội nghị Diên Hồng được coi là hội nghị dân chủ đầu tiên trong lịch sử (ảnh minh họa: internet)
Hai hội nghị được tổ chức trong tinh thần lục hòa, từ tướng lĩnh cho đến dân chúng đều tôn trọng và thống nhất chủ trương là “Đánh giặc”. Vua Trần Nhân Tông đã đoàn kết toàn dân, áp dụng tinh thần lục hòa trên dưới đồng lòng như một giúp quân dân Đại Việt đã làm nên chiến thắng vẻ vang đánh bại quân Nguyên Mông xâm lược.
Trong bài kinh “Phật dạy bảy pháp khiến đất nước không bị diệt vong” có đoạn: “Vua tôi, thần dân nước đó trên dưới một lòng. Kẻ làm tôi làm dân thì trung lương, người làm vua thì nghe lời can gián, không bạo ác”.
Cụ thể, ngay từ khi biết tin quân Nguyên Mông chuẩn bị sang tái chiếm Đại Việt lần 2, vua Trần Nhân Tông đã đoàn kết toàn dân, đưa ra kế sách đánh giặc tài tình, mưu trí. Vì thế, quân dân Đại Việt đã giành chiến thắng oanh liệt và đây được coi là một trong những chiến thắng vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam.
Xây dựng đất nước thái bình dựa trên tinh thần lục hòa
Một điều xuyên suốt trong tư tưởng trị nước của vua Trần Nhân Tông là Ngài lấy triết lý đạo Phật (pháp tu lục hòa) làm tư tưởng chủ đạo để cố kết lòng người, vun bồi trí đức, cùng nhau xây dựng cuộc sống an lạc, xây dựng đất nước thái bình.
Tôn tượng Đức vua Trần Nhân Tông (nguồn ảnh: Internet)
Về đối nội, Ngài chú trọng tới việc giáo dục, tuyển chọn hệ thống quan lại, xây dựng bộ máy Nhà nước liêm chính, trong sạch, bình đẳng, phát triển. Ngài còn tích cực ban thưởng cho những người có công với đất nước nhằm khích lệ, động viên tinh thần mỗi người; đồng thời giáo dục con cháu phải biết sống biết ơn và đền ơn.
Không những vậy, Ngài cũng đích thân đi trừ bỏ các miếu thờ dâm từ (miếu thờ Thần không chính đáng); tích cực truyền bá giáo lý nhà Phật, dạy dân chúng giữ năm giới, hành thập thiện (tức là về thân: không sát sinh, không trộm cắp, không tà dâm; về khẩu: không nói dối, không nói lời thêu dệt, không nói hai lời, không nói lời ác độc; về ý: không tham lam, không sân hận, không si mê, tà kiến), sống lục hòa, yêu thương...
Về ngoại giao, Ngài nỗ lực xây dựng mối quan hệ mềm dẻo, hòa giải, hòa bình đối với các nước lớn; chính sách thân thiện, hữu nghị đối với các nước láng giềng. Khi xảy ra chiến tranh Nguyên - Chiêm (1283), vua Trần Nhân Tông đã gửi chi viện cho nước Chiêm 2 vạn quân và 500 chiến thuyền. Chính ơn nghĩa này và những hành động xây đắp nền hòa bình hữu nghị Đại Việt - Chiêm Thành đã giúp vua Chiêm có sự kính mến và ngưỡng mộ đối với vua Trần Nhân Tông.
Năm 1301, trong chuyến thăm nước Chiêm Thành, vua Trần Nhân Tông đã hứa gả công chúa Huyền Trân cho vua Chiêm. Năm 1306, vua Chiêm sang cầu hôn, đồng thời đem dâng Châu Ô (nay là tỉnh Quảng Trị) và Châu Lý (nay là tỉnh Thừa Thiên - Huế) cho Đại Việt. Từ đây, mối quan hệ giữa hai nước Đại Việt và Chiêm Thành càng được củng cố và vững mạnh.
Thứ nữa, để củng cố nền hòa bình lâu dài, Ngài chủ động thả các tù binh quân Nguyên Mông mà quân ta đã bắt được trong hai cuộc chiến nhằm tạo điều kiện thuận lợi bang giao giữa hai nước. Lần đầu tiên trong lịch sử dân tộc, một số lượng lớn quân thù có nợ máu với nước ta được phóng thích. Điều này thể hiện lòng từ bi, nhân hậu cùng sự khôn khéo, mềm dẻo trong chính sách đối ngoại của vua Trần Nhân Tông; được các sử gia đánh giá cao và hậu thế sau này áp dụng.
Với tấm lòng vì dân, vì nước, Ngài đã tích cực xây đạo vào đời, răn dạy toàn dân tu pháp lục hòa, sống yêu thương, đoàn kết. Nhờ áp dụng giáo lý nhà Phật mà nhà Trần không chỉ tạo nên chiến công hiển hách mà còn trở thành quốc gia hưng thịnh bậc nhất trong lịch sử dân tộc. Vua Trần Nhân Tông được thế giới đánh giá là một đại diện tiêu biểu nhất về tinh thần hòa giải. Vào đầu năm 2012, trường Đại học Harvard ở thành phố Boston, bang Massachusetts, Hoa Kỳ - một trường đại học danh tiếng trên thế giới - đã lập Giải thưởng Trần Nhân Tông về hòa giải.
Xuất gia tu hành, hành hạnh đầu đà, tích cực tiếp Tăng độ chúng
Khi đất nước đã thái bình, năm 1299, Ngài rời bỏ ngai vàng, xuất gia và lên núi Yên Tử tu hành. Tại đây, Ngài chuyên cần tu tập 12 Pháp hạnh đầu đà và lấy hiệu là Hương Vân Đại Đầu Đà.
Ngài từng nói rằng: Núi rừng Yên Tử cách biệt với phàm trần, là nơi ghi dấu chân của các bậc Tổ phụ họ Trần. Ta cũng muốn tới đó tìm đường bước vào chân tu, sau đó sẽ đi khắp nước Đại Việt để thuyết Pháp. Giờ ta đã là đệ tử của Phật, ta có trọng trách đưa giáo lý đạo Phật trở thành điểm tựa, để xây dựng đạo đức xã hội. Việc theo đuổi Phật Pháp đã trở thành niềm vui…
Tôn tượng Phật hoàng Trần Nhân Tông được thờ tự tại non thiêng Yên Tử (ảnh minh họa nguồn internet)
Sau đó, Ngài xây chùa, cất tịnh xá, khai giảng… nên học chúng đua nhau đến tu học rất đông. Tiếp đó, Ngài đến chùa Phổ Minh ở Phủ Thiên Trường (nay thuộc tỉnh Nam Định) để lập giảng đường giảng dạy và vân du đến các trại Bố Chính lập am Tri Kiến (nay thuộc tỉnh Quảng Bình) để giáo hóa chúng sinh.
Khi tu tập ở trên núi Yên Tử thành tựu giác ngộ, Ngài hạ sơn và tiếp tục đi hoằng dương Phật Pháp để làm lợi lạc chúng sinh.
Điểm nổi bật trong cuộc đời tu hành của Ngài là sự sáng lập dòng thiền Trúc Lâm - một dòng thiền có tư tưởng nhập thế cao và mang tinh thần dân tộc sâu sắc, thể hiện trí tuệ, bản lĩnh Đại Việt và được kế thừa cho đến ngày nay.
Dòng thiền Trúc Lâm với tinh thần nổi bật là “Hòa quang đồng trần”, tu tập và đưa Phật Pháp vào trong cuộc sống hàng ngày. Phật Pháp không chỉ ở trong chùa hay chỉ ở trong núi… mà nên ứng dụng được Phật Pháp tu hành, đó mới là giá trị đích thực của Phật Pháp đối với đời sống nhân sinh.
Vua Trần Nhân Tông đang ở đỉnh cao của quyền lực và danh vọng nhưng lại từ bỏ tất cả để xuất gia tu hành, bước theo dấu chân của Tổ Sư Ca Diếp (Đệ nhất đầu đà), miên mật thực hành Pháp hạnh đầu đà, tích cực tiếp Tăng độ chúng, trở thành vị Tổ thứ nhất trong Tam Tổ Trúc Lâm. Ngài đã đào tạo ra nhiều thiền sư tài giỏi, trong đó có Nhị Tổ Pháp Loa và Tam Tổ Huyền Quang. Những Thiền sư này đã tiếp tục truyền bá giáo lý Phật Pháp, góp phần giúp dòng thiền Trúc Lâm ngày càng phát triển.
Hiểu được giá trị cao quý của Pháp đầu đà, ngày nay, tiếp nối bước chân các vị Sư Tổ truyền trao, chư Tăng chùa Ba Vàng đã và đang tích cực tu tập: thực hành hạnh đầu đà, nghiêm trì giới luật, sống đời thiểu dục tri túc,... mang lại lợi ích giải thoát cho bản thân và làm cho Phật Pháp được xương minh, lâu dài.
Với những đóng góp to lớn cho đạo Pháp và dân tộc, vua Trần Nhân Tông được người đời kính trọng, sau được suy tôn là Phật hoàng Trần Nhân Tông (hay còn gọi là vua Phật Việt Nam).
-----
Sắp tới đây, chương trình “Kính mừng 766 năm Phật hoàng Trần Nhân Tông đản sinh” sẽ được tổ chức tại chùa Ba Vàng vào ngày 08/11/Giáp Thìn (tức 08/12/2024)
Kính mong quý vị theo dõi trang chuabavang.com để cập nhập các thông tin nhanh nhất về sự kiện này nhé!
Nhân vật Phật giáo🞄 18/12/2025
Vua Chuyển Luân Thánh Vương là vị vua thống lĩnh bốn châu thiên hạ gồm Đông Thắng Thần Châu, Nam Thiện Bộ Châu, Tây Ngưu Hóa Châu và Bắc Câu Lô Châu.
Nhân vật Phật giáo 🞄 18/12/2025
Vua Chuyển Luân Thánh Vương là vị vua thống lĩnh bốn châu thiên hạ gồm Đông Thắng Thần Châu, Nam Thiện Bộ Châu, Tây Ngưu Hóa Châu và Bắc Câu Lô Châu.
Nhân vật Phật giáo🞄 15/12/2025
Mahakala là một cư sĩ tại gia hiền thiện, đã chứng quả Thánh. Thế nhưng, ông lại bị vu oan là tên trộm cắp và bị đánh chết một cách thê lương, thảm thiết.
Nhân vật Phật giáo 🞄 15/12/2025
Mahakala là một cư sĩ tại gia hiền thiện, đã chứng quả Thánh. Thế nhưng, ông lại bị vu oan là tên trộm cắp và bị đánh chết một cách thê lương, thảm thiết.
Nhân vật Phật giáo🞄 15/12/2025
Đế Thích là vị vua trong cõi trời Lục Dục Thiên. Ngài cai quản trời 33 và trời Tứ Thiên Vương. Nhờ tạo nhiều phúc báu trong tiền kiếp nên Ngài được làm vua trời.
Nhân vật Phật giáo 🞄 15/12/2025
Đế Thích là vị vua trong cõi trời Lục Dục Thiên. Ngài cai quản trời 33 và trời Tứ Thiên Vương. Nhờ tạo nhiều phúc báu trong tiền kiếp nên Ngài được làm vua trời.
Nhân vật Phật giáo🞄 15/12/2025
Ngài An Thế Cao là người vô cùng tài giỏi, thấu rõ nhân duyên quá khứ. Ngài đã gặp lại những người có duyên trong tiền kiếp để giúp họ được khai ngộ.
Nhân vật Phật giáo 🞄 15/12/2025
Ngài An Thế Cao là người vô cùng tài giỏi, thấu rõ nhân duyên quá khứ. Ngài đã gặp lại những người có duyên trong tiền kiếp để giúp họ được khai ngộ.
Nhân vật Phật giáo🞄 12/12/2025
Câu chuyện về chú chim anh vũ - tiền thân của Đức Phật - là một minh chứng sống động về sự kiên trì, cố gắng hết mình để đem lại lợi ích thiết thực cho mọi người.
Nhân vật Phật giáo 🞄 12/12/2025
Câu chuyện về chú chim anh vũ - tiền thân của Đức Phật - là một minh chứng sống động về sự kiên trì, cố gắng hết mình để đem lại lợi ích thiết thực cho mọi người.
Nhân vật Phật giáo🞄 12/12/2025
Vua Ba Tư Nặc là quốc vương nước Kosala. Nhờ vâng lời Phật dạy, ông giảm béo thành công, đồng thời từ bỏ chấp thân, cắt tham dục, hướng tới trí tuệ để không khổ đau.
Nhân vật Phật giáo 🞄 12/12/2025
Vua Ba Tư Nặc là quốc vương nước Kosala. Nhờ vâng lời Phật dạy, ông giảm béo thành công, đồng thời từ bỏ chấp thân, cắt tham dục, hướng tới trí tuệ để không khổ đau.
Nhân vật Phật giáo🞄 01/12/2025
Thiền sư Kim Bích Phong là vị thiền sư lỗi lạc, tu tập buông bỏ mọi tham ái. Khi nhận ra tâm còn tham luyến bình bát bằng ngọc, Ngài liền đập vỡ và sau đó nhập định.
Nhân vật Phật giáo 🞄 01/12/2025
Thiền sư Kim Bích Phong là vị thiền sư lỗi lạc, tu tập buông bỏ mọi tham ái. Khi nhận ra tâm còn tham luyến bình bát bằng ngọc, Ngài liền đập vỡ và sau đó nhập định.
Nhân vật Phật giáo🞄 30/11/2025
Ông Tô Đông Pha là một vị quan thời nhà Tống, đặc biệt yêu thích Phật giáo. Trong sự nghiệp tu hành, ông Tô Đông Pha được Ngài Phật Ấn “thử tâm” hai lần, điều này đã giúp ông tỏ ngộ về bản thân.
Nhân vật Phật giáo 🞄 30/11/2025
Ông Tô Đông Pha là một vị quan thời nhà Tống, đặc biệt yêu thích Phật giáo. Trong sự nghiệp tu hành, ông Tô Đông Pha được Ngài Phật Ấn “thử tâm” hai lần, điều này đã giúp ông tỏ ngộ về bản thân.
Nhân vật Phật giáo🞄 27/11/2025
Vua Udena (hay Udayana, vua Ưu Điền) là vị quân vương của nước Vatsa - một trong 16 vương quốc hùng mạnh của Ấn Độ cổ, với kinh đô là thành phố Kosambi.
Nhân vật Phật giáo 🞄 27/11/2025
Vua Udena (hay Udayana, vua Ưu Điền) là vị quân vương của nước Vatsa - một trong 16 vương quốc hùng mạnh của Ấn Độ cổ, với kinh đô là thành phố Kosambi.
Nhân vật Phật giáo🞄 23/11/2025
Ngài Na Tiên là người đã dùng trí tuệ siêu phàm, vô song của mình để nhiếp phục vua Mi Lan Đà kiêu hùng bậc nhất và giúp chánh Pháp được hưng thịnh, xiển dương.
Nhân vật Phật giáo 🞄 23/11/2025
Ngài Na Tiên là người đã dùng trí tuệ siêu phàm, vô song của mình để nhiếp phục vua Mi Lan Đà kiêu hùng bậc nhất và giúp chánh Pháp được hưng thịnh, xiển dương.
Nhân vật Phật giáo🞄 16/11/2025
A Xà Thế là vị vua phạm tội giết cha, hại Phật. Nhưng nhờ lòng từ bi hóa độ của Như Lai mà vua A Xà Thế biết sám hối, giải thoát khỏi địa ngục khổ đau.
Nhân vật Phật giáo 🞄 16/11/2025
A Xà Thế là vị vua phạm tội giết cha, hại Phật. Nhưng nhờ lòng từ bi hóa độ của Như Lai mà vua A Xà Thế biết sám hối, giải thoát khỏi địa ngục khổ đau.
Nhân vật Phật giáo🞄 15/11/2025
Thiền sư Khuy Cơ là vị thiền sư có nhân duyên xuất gia đặc biệt. Thời tại gia, Ngài được hưởng sung sướng, nên khi vua hạ lệnh cho Ngài đi tu, Ngài yêu cầu phải có ba xe theo: xe rượu, xe thịt, xe gái đẹp,...
Nhân vật Phật giáo 🞄 15/11/2025
Thiền sư Khuy Cơ là vị thiền sư có nhân duyên xuất gia đặc biệt. Thời tại gia, Ngài được hưởng sung sướng, nên khi vua hạ lệnh cho Ngài đi tu, Ngài yêu cầu phải có ba xe theo: xe rượu, xe thịt, xe gái đẹp,...
Nhân vật Phật giáo🞄 15/11/2025
Thiền sư Hương Nghiêm Trí Nhàn là vị thiền sư có nhân duyên ngộ đạo rất đặc biệt. Khi nghe tiếng sỏi văng vào gốc tre, Ngài ngộ ra sự “nghèo” trong tâm (đó là khi tâm sạch trơn, không nắm giữ,...).
Nhân vật Phật giáo 🞄 15/11/2025
Thiền sư Hương Nghiêm Trí Nhàn là vị thiền sư có nhân duyên ngộ đạo rất đặc biệt. Khi nghe tiếng sỏi văng vào gốc tre, Ngài ngộ ra sự “nghèo” trong tâm (đó là khi tâm sạch trơn, không nắm giữ,...).
Nhân vật Phật giáo🞄 13/11/2025
Vua Mi Lan Đà là vị đế vương đã từng bức bách các Sa-môn bởi trí biện luận sắc bén. Nhưng nhờ có cuộc vấn đáp với Ngài Na Tiên mà vua được khai ngộ, trở thành người hộ trì Phật Pháp.
Nhân vật Phật giáo 🞄 13/11/2025
Vua Mi Lan Đà là vị đế vương đã từng bức bách các Sa-môn bởi trí biện luận sắc bén. Nhưng nhờ có cuộc vấn đáp với Ngài Na Tiên mà vua được khai ngộ, trở thành người hộ trì Phật Pháp.
Nhân vật Phật giáo🞄 07/11/2025
Đức Phật từ chối tấm y của di mẫu Kiều Đàm Di dâng cúng. Bởi Ngài muốn bà cúng dường chư Tăng, để kết duyên lành với Tam Bảo và hưởng phúc báu trong mai sau.
Nhân vật Phật giáo 🞄 07/11/2025
Đức Phật từ chối tấm y của di mẫu Kiều Đàm Di dâng cúng. Bởi Ngài muốn bà cúng dường chư Tăng, để kết duyên lành với Tam Bảo và hưởng phúc báu trong mai sau.
Nhân vật Phật giáo🞄 04/11/2025
Thiên Ma Ba Tuần (Ma Vương) là vua cõi Trời Tha Hóa Tự Tại (cõi Trời cao nhất trong cõi Trời Dục Giới), chuyên cản phá thiện pháp.
Nhân vật Phật giáo 🞄 04/11/2025
Thiên Ma Ba Tuần (Ma Vương) là vua cõi Trời Tha Hóa Tự Tại (cõi Trời cao nhất trong cõi Trời Dục Giới), chuyên cản phá thiện pháp.
Nhân vật Phật giáo🞄 02/11/2025
Đức Phổ Hiền Bồ Tát được biết đến với 10 hạnh nguyện vô cùng cao quý, rộng lớn. Nếu ai thực hành theo 10 hạnh nguyện sẽ được lợi ích trong hiện tại và vị lai.
Nhân vật Phật giáo 🞄 02/11/2025
Đức Phổ Hiền Bồ Tát được biết đến với 10 hạnh nguyện vô cùng cao quý, rộng lớn. Nếu ai thực hành theo 10 hạnh nguyện sẽ được lợi ích trong hiện tại và vị lai.
Nhân vật Phật giáo🞄 02/11/2025
Bồ tát Long Thọ là vị chư Tăng nổi tiếng, Tổ sư thứ 14 của Thiền Tông. Ngài từng cảm hóa được tên trộm trở thành người lương thiện, quay về tu tập và đắc Thánh quả.
Nhân vật Phật giáo 🞄 02/11/2025
Bồ tát Long Thọ là vị chư Tăng nổi tiếng, Tổ sư thứ 14 của Thiền Tông. Ngài từng cảm hóa được tên trộm trở thành người lương thiện, quay về tu tập và đắc Thánh quả.
Nhân vật Phật giáo🞄 31/10/2025
Thánh Tổ Kiều Đàm Di (di mẫu của Đức Phật) là bậc Ni trưởng đạo hạnh, người có công lớn trong việc giúp người nữ được xuất gia, đặt nền móng cho Ni đoàn.
Nhân vật Phật giáo 🞄 31/10/2025
Thánh Tổ Kiều Đàm Di (di mẫu của Đức Phật) là bậc Ni trưởng đạo hạnh, người có công lớn trong việc giúp người nữ được xuất gia, đặt nền móng cho Ni đoàn.
