Vua Trần Nhân Tông: Những đóng góp vĩ đại của vị vua Phật đặc biệt nhất trong lịch sử Việt Nam
09/12/2023
Một con người vừa lên ngôi vua đã đánh bại được đội quân Nguyên Mông hùng mạnh nhất thời bấy giờ; một con người đã đưa thời Trần trở thành thời kỳ hưng thịnh bậc nhất trong lịch sử;...
09/12/2023
Mục Lục [Ẩn]
Một con người vừa lên ngôi vua đã đánh bại được đội quân Nguyên Mông hùng mạnh nhất thời bấy giờ; một con người đã đưa thời Trần trở thành thời kỳ hưng thịnh bậc nhất trong lịch sử; một con người đã từ bỏ đỉnh cao danh vọng và quyền lực để xuất gia tu hành, thành tựu đạo quả… Đó không ai khác, chính là Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông: Một vị vua, nhà sư tiêu biểu bậc nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam.
Xin mời quý bạn đọc cùng nhìn lại những đóng góp có một không hai trong lịch sử dân tộc của Phật hoàng Trần Nhân Tông nhé!
Lãnh đạo quân dân đánh bại quân Nguyên Mông hùng mạnh
Vua Trần Nhân Tông lên ngôi trong bối cảnh đất nước chuẩn bị đón cơn gió lớn từ phương Bắc, đó là sự xâm lược của đế chế Nguyên Mông hùng mạnh nhất thời bấy giờ. Đội quân này đã thống trị nhiều vùng đất rộng lớn ở châu Á, châu Âu và châu Phi; nổi tiếng với sức mạnh quân sự hủy diệt, thiện chiến… Có câu: Vó ngựa Mông Cổ đến đâu thì cỏ không mọc được ở đó, khiến cả thế giới phải khiếp sợ. Đứng trước vận nước nguy nan, vua Trần Nhân Tông đã nhanh chóng cùng với vua cha Trần Thánh Tông tổ chức hai hội nghị: Hội nghị Bình Than (1282) và hội nghị Diên Hồng (1284).
Hội nghị Bình Than triệu tập các vương hầu, danh sĩ, tướng lĩnh để bàn bạc và thống nhất về kế sách đánh giặc; còn hội nghị Diên Hồng tập hợp các bô lão - đại diện cho tiếng nói của nhân dân để trưng cầu dân ý đánh giặc. Tại hội nghị Diên Hồng, Thượng Hoàng Trần Thánh Tông đã hỏi: Nên hòa hay nên đánh? Các bô lão đã đồng thanh hô: “Đánh”, muôn người cùng một tiếng, muôn lời như bật ra từ một miệng. Có thể nói, đây được coi là hội nghị dân chủ đầu tiên trong lịch sử, thể hiện tầm nhìn chiến lược, đúng đắn của vua tôi nhà Trần.
Hội nghị Diên Hồng được coi là hội nghị dân chủ đầu tiên trong lịch sử (ảnh minh họa nguồn internet)
Hai hội nghị được tổ chức trong tinh thần lục hòa, từ tướng lĩnh cho đến dân chúng đều tôn trọng và thống nhất chủ trương là “Đánh giặc”. Chưa bao giờ tinh thần đánh giặc ở nước ta dâng cao và hòa hợp như thời vua Trần Nhân Tông. Vua Trần Nhân Tông đã đoàn kết toàn dân, áp dụng tinh thần lục hòa trên dưới đồng lòng như một giúp quân dân Đại Việt làm nên chiến thắng vẻ vang chống quân Nguyên Mông.
Trong bài kinh “Phật dạy bảy pháp khiến đất nước không bị diệt vong” có đoạn: “Vua tôi, thần dân nước đó trên dưới một lòng. Kẻ làm tôi làm dân thì trung lương, người làm vua thì nghe lời can gián, không bạo ác”.
Cụ thể, ngay từ khi biết tin quân Nguyên Mông chuẩn bị sang tái chiếm Đại Việt lần 2, vua Trần Nhân Tông đã đoàn kết toàn dân, đưa ra kế sách đánh giặc tài tình, mưu trí. Vì thế, quân dân Đại Việt đã giành chiến thắng oanh liệt và đây được coi là một trong những chiến thắng vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam.
Xây dựng đất nước thái bình dựa trên tinh thần lục hòa
Một điều xuyên suốt trong tư tưởng trị nước của vua Trần Nhân Tông là Ngài lấy triết lý đạo Phật (pháp tu lục hòa) làm tư tưởng chủ đạo để cố kết lòng người, vun bồi trí đức, cùng nhau xây dựng cuộc sống an lạc, xây dựng đất nước thái bình.
Tôn tượng Đức vua Trần Nhân Tông (ảnh minh họa nguồn internet)
Về đối nội, Ngài chú trọng tới việc giáo dục, tuyển chọn hệ thống quan lại, xây dựng bộ máy nhà nước liêm chính, trong sạch, bình đẳng, phát triển. Ngài còn tích cực ban thưởng cho những người có công với đất nước nhằm khích lệ, động viên tinh thần mỗi người; đồng thời giáo dục con cháu phải biết sống biết ơn và đền ơn.
Không những vậy, Ngài cũng đích thân đi trừ bỏ các miếu thờ dâm từ (miếu thờ Thần không chính đáng); tích cực truyền bá giáo lý nhà Phật, dạy dân chúng giữ năm giới, hành thập thiện (tức là về thân: không sát sinh, không trộm cắp, không tà dâm; về khẩu: không nói dối, không nói lời thêu dệt, không nói hai lời, không nói lời ác độc; về ý: không tham lam, không sân hận, không si mê), sống lục hòa, yêu thương...
Về ngoại giao, Ngài nỗ lực xây dựng mối quan hệ mềm dẻo, hòa giải, hòa bình đối với các nước lớn; chính sách thân thiện, hữu nghị đối với các nước láng giềng. Khi xảy ra chiến tranh Nguyên - Chiêm (1283), vua Trần Nhân Tông đã gửi chi viện cho nước Chiêm 2 vạn quân và 500 chiến thuyền. Chính ơn nghĩa và những hành động này đã xây đắp nền hòa bình, hữu nghị Đại Việt - Chiêm Thành và giúp vua Chiêm có sự kính mến, ngưỡng mộ đối với vua Trần Nhân Tông.
Năm 1301, trong chuyến thăm nước Chiêm Thành, vua Trần Nhân Tông đã hứa gả công chúa Huyền Trân cho vua Chiêm. Năm 1306, vua Chiêm sang cầu hôn, đồng thời đem dâng Châu Ô (nay là tỉnh Quảng Trị) và Châu Lý (nay là tỉnh Thừa Thiên - Huế) cho Đại Việt. Từ đây, mối quan hệ giữa hai nước Đại Việt và Chiêm Thành càng được củng cố và vững mạnh.
Thứ nữa, để củng cố nền hòa bình lâu dài, Ngài chủ động thả các tù binh quân Nguyên Mông mà quân ta đã bắt được trong hai cuộc chiến nhằm tạo điều kiện thuận lợi bang giao giữa hai nước. Lần đầu tiên trong lịch sử dân tộc, một lượng lớn quân thù có nợ máu với nước ta được phóng thích. Điều này thể hiện lòng từ bi, nhân hậu cùng sự khôn khéo, mềm dẻo trong chính sách đối ngoại của vua Trần Nhân Tông; được các sử gia đánh giá cao và hậu thế sau này áp dụng.
Với tấm lòng vì dân, vì nước, Ngài đã tích cực xây đạo vào đời, răn dạy toàn dân tu pháp lục hòa, sống yêu thương, đoàn kết. Nhờ áp dụng giáo lý nhà Phật mà nhà Trần không chỉ tạo nên chiến công hiển hách mà còn trở thành quốc gia hưng thịnh bậc nhất trong lịch sử dân tộc. Vua Trần Nhân Tông được thế giới đánh giá là một đại diện tiêu biểu nhất về tinh thần hòa giải. Vào đầu năm 2012, trường Đại học Harvard ở thành phố Boston, bang Massachusetts, Hoa Kỳ - một trường đại học danh tiếng trên thế giới đã lập giải thưởng Trần Nhân Tông về hòa giải.
Xuất gia tu hành, hành hạnh đầu đà, tích cực tiếp Tăng độ chúng
Khi đất nước đã thái bình, năm 1299, Ngài rời bỏ ngai vàng, xuất gia và lên núi Yên Tử tu hành. Tại đây, Ngài chuyên cần tu tập 12 pháp hạnh đầu đà và lấy hiệu là Hương Vân Đại Đầu đà.
Ngài từng nói rằng: Núi rừng Yên Tử cách biệt với phàm trần, là nơi ghi dấu chân của các bậc Tổ phụ họ Trần. Ta cũng muốn tới đó tìm đường bước vào chân tu, sau đó sẽ đi khắp nước Đại Việt để thuyết Pháp. Giờ ta đã là đệ tử của Phật, ta có trọng trách đưa giáo lý đạo Phật trở thành điểm tựa, để xây dựng đạo đức xã hội. Việc theo đuổi Phật Pháp đã trở thành niềm vui…
Tôn tượng Phật hoàng Trần Nhân Tông được thờ tự tại non thiêng Yên Tử (ảnh minh họa nguồn internet)
Sau đó, Ngài xây chùa, cất tịnh xá, khai giảng… nên học chúng đua nhau đến tu học rất đông. Tiếp đó, Ngài đến chùa Phổ Minh ở Phủ Thiên Trường (nay thuộc tỉnh Nam Định) để lập giảng đường giảng dạy và vân du đến các trại Bố Chính lập am Tri Kiến (nay thuộc tỉnh Quảng Bình) để giáo hóa chúng sinh.
Khi tu tập ở trên núi Yên Tử thành tựu giác ngộ, Ngài hạ sơn và tiếp tục đi hoằng dương Phật Pháp để làm lợi lạc chúng sinh.
Điểm nổi bật trong cuộc đời tu hành của Ngài là sự sáng lập Thiền phái Trúc Lâm - một thiền phái có tư tưởng nhập thế cao và mang tinh thần dân tộc sâu sắc, thể hiện trí tuệ, bản lĩnh Đại Việt và được kế thừa cho đến ngày nay.
Thiền phái Trúc Lâm với tinh thần nổi bật là “Hòa quang đồng trần”, tu tập và đưa Phật Pháp vào trong cuộc sống hằng ngày. Phật Pháp không chỉ ở trong chùa hay chỉ ở trong núi… mà nên ứng dụng được Phật Pháp tu hành, đó mới là giá trị đích thực của Phật Pháp đối với đời sống nhân sinh.
Vua Trần Nhân Tông đang ở đỉnh cao của quyền lực và danh vọng nhưng lại từ bỏ tất cả để xuất gia tu hành, bước theo dấu chân của Tổ Sư Ca Diếp - Đệ nhất đầu đà, miên mật thực hành pháp hạnh đầu đà, tích cực tiếp Tăng độ chúng, trở thành vị Tổ thứ nhất trong Tam Tổ Trúc Lâm. Ngài đã đào tạo ra nhiều Thiền sư tài giỏi, trong đó có Nhị tổ Pháp Loa và Tam tổ Huyền Quang. Những Thiền sư này đã tiếp tục truyền bá giáo lý Phật Pháp, góp phần giúp Thiền phái Trúc Lâm ngày càng phát triển.
Hiểu được giá trị cao quý của pháp đầu đà, ngày nay, tiếp nối bước chân các vị Sư Tổ truyền trao, chư Tăng chùa Ba Vàng đã và đang tích cực tu tập: thực hành hạnh đầu đà, nghiêm trì giới luật, sống đời thiểu dục tri túc,... mang lại lợi ích giải thoát cho bản thân và làm cho Phật Pháp được xương minh, lâu dài.
Với những đóng góp to lớn cho đạo Pháp và dân tộc, Ngài được người đời kính trọng, sau được suy tôn là Phật Hoàng Trần Nhân Tông (hay còn gọi là vua Phật Việt Nam).
Mong rằng, những giá trị cao quý mà Phật hoàng Trần Nhân Tông để lại sẽ luôn là những bài học tốt đẹp cho hàng hậu học noi theo.
-----
Sắp tới, vào ngày 10 - 11/11/Quý Mão (tức 22 - 23/12/2023), chùa Ba Vàng sẽ tổ chức Đại lễ: Kính mừng 765 năm Phật hoàng Trần Nhân Tông đản sinh. Kính mời quý vị cùng quan tâm theo dõi và về chùa tham dự!
Bài viết🞄 22/3/2024
Trùng tang hay trùng tang liên táng gây ra nỗi ám ảnh cho nhiều gia đình, dòng họ khi có người mất. Có nhà đưa tang cha xong thì lần lượt đến tang con
Bài viết 🞄 22/3/2024
Trùng tang hay trùng tang liên táng gây ra nỗi ám ảnh cho nhiều gia đình, dòng họ khi có người mất. Có nhà đưa tang cha xong thì lần lượt đến tang con
Bài viết🞄 20/3/2024
Dân gian quan niệm, “hạn làm nhà” là hiện tượng sau khi xây cất nhà mới thì xảy ra những vấn đề như: sức khỏe đi xuống, kinh tế khó khăn...
Bài viết 🞄 20/3/2024
Dân gian quan niệm, “hạn làm nhà” là hiện tượng sau khi xây cất nhà mới thì xảy ra những vấn đề như: sức khỏe đi xuống, kinh tế khó khăn...
Bài viết🞄 13/3/2024
Mộ kết là hiện tượng tâm linh khiến nhiều người lo sợ. Vậy thực hư hiện tượng này thế nào? Cách xử lý ngôi mộ kết ra sao để gia đình được an ổn, tốt đẹp?
Bài viết 🞄 13/3/2024
Mộ kết là hiện tượng tâm linh khiến nhiều người lo sợ. Vậy thực hư hiện tượng này thế nào? Cách xử lý ngôi mộ kết ra sao để gia đình được an ổn, tốt đẹp?
Bài viết🞄 11/3/2024
Tết Thanh minh đã đi sâu vào tiềm thức người dân Việt, thường bắt đầu vào khoảng đầu tháng Ba (Âm lịch), là ngày tưởng nhớ đến người thân đã mất
Bài viết 🞄 11/3/2024
Tết Thanh minh đã đi sâu vào tiềm thức người dân Việt, thường bắt đầu vào khoảng đầu tháng Ba (Âm lịch), là ngày tưởng nhớ đến người thân đã mất
Bài viết🞄 23/02/2024
Cúng rằm tháng Giêng là một trong các nghi lễ được người Việt chú trọng thực hiện vào dịp đầu xuân, là dịp để nhà nhà sắm sửa mâm cúng dâng tổ tiên…
Bài viết 🞄 23/02/2024
Cúng rằm tháng Giêng là một trong các nghi lễ được người Việt chú trọng thực hiện vào dịp đầu xuân, là dịp để nhà nhà sắm sửa mâm cúng dâng tổ tiên…
Bài viết🞄 27/01/2024
Hái lộc đầu xuân là một trong những truyền thống dịp Tết đến, xuân về của người Việt. Tuy nhiên, có nhiều người hiểu sai về truyền thống tốt đẹp này...
Bài viết 🞄 27/01/2024
Hái lộc đầu xuân là một trong những truyền thống dịp Tết đến, xuân về của người Việt. Tuy nhiên, có nhiều người hiểu sai về truyền thống tốt đẹp này...
Bài viết🞄 21/01/2024
Chọn hướng tốt, ngày giờ xuất hành để thuận buồm xuôi gió, bình an cả năm là nỗi băn khoăn của nhiều người dân Việt Nam trong dịp Tết đến.
Bài viết 🞄 21/01/2024
Chọn hướng tốt, ngày giờ xuất hành để thuận buồm xuôi gió, bình an cả năm là nỗi băn khoăn của nhiều người dân Việt Nam trong dịp Tết đến.
Bài viết🞄 16/01/2024
Lễ tạ đất mang ý nghĩa đền ơn những người có ân với mình. Ông cha ta có câu: “Đất có thổ công, sông có hà bá”. Cho nên, nhiều người tin là có các vị thần...
Bài viết 🞄 16/01/2024
Lễ tạ đất mang ý nghĩa đền ơn những người có ân với mình. Ông cha ta có câu: “Đất có thổ công, sông có hà bá”. Cho nên, nhiều người tin là có các vị thần...
Bài viết🞄 12/01/2024
Để lễ mừng thọ trở nên nhiều ý nghĩa, đồng thời biết cách tạo phước giúp ông bà, cha mẹ được khỏe mạnh, sống thọ; kính mời quý vị đọc bài viết dưới đây.
Bài viết 🞄 12/01/2024
Để lễ mừng thọ trở nên nhiều ý nghĩa, đồng thời biết cách tạo phước giúp ông bà, cha mẹ được khỏe mạnh, sống thọ; kính mời quý vị đọc bài viết dưới đây.
Bài viết🞄 08/01/2024
“Tết Nguyên Đán” có nghĩa là tiết khởi đầu, ngày mới đầu tiên của một năm. “Tết” là nghĩa của chữ “Tiết”, “Nguyên” là khởi nguồn, là bắt đầu, là nguyên...
Bài viết 🞄 08/01/2024
“Tết Nguyên Đán” có nghĩa là tiết khởi đầu, ngày mới đầu tiên của một năm. “Tết” là nghĩa của chữ “Tiết”, “Nguyên” là khởi nguồn, là bắt đầu, là nguyên...
Bài viết🞄 07/01/2024
Có một nơi mà tôi nghĩ, nếu bạn là người thích trải nghiệm văn hóa thì không nên bỏ lỡ. Đó là không gian văn hóa thời Trần, diễn ra hàng năm tại chùa Ba Vàng.
Bài viết 🞄 07/01/2024
Có một nơi mà tôi nghĩ, nếu bạn là người thích trải nghiệm văn hóa thì không nên bỏ lỡ. Đó là không gian văn hóa thời Trần, diễn ra hàng năm tại chùa Ba Vàng.
Bài viết🞄 07/01/2024
Lễ cúng ông Công ông Táo là phong tục truyền thống của Việt Nam vào ngày 23 tháng Chạp. Hướng dẫn chi tiết cách cúng ông Công ông Táo 2024: đồ lễ cúng, bài cúng..
Bài viết 🞄 07/01/2024
Lễ cúng ông Công ông Táo là phong tục truyền thống của Việt Nam vào ngày 23 tháng Chạp. Hướng dẫn chi tiết cách cúng ông Công ông Táo 2024: đồ lễ cúng, bài cúng..
Bài viết🞄 02/01/2024
Ca sĩ Hà Myo - tên thật là Nguyễn Thị Ngọc Hà, là một trong những gương mặt trẻ nổi lên nhờ sự phá cách trong âm nhạc, kết hợp dòng nhạc xẩm dân gian...
Bài viết 🞄 02/01/2024
Ca sĩ Hà Myo - tên thật là Nguyễn Thị Ngọc Hà, là một trong những gương mặt trẻ nổi lên nhờ sự phá cách trong âm nhạc, kết hợp dòng nhạc xẩm dân gian...
Bài viết🞄 05/12/2023
Khi gặp bế tắc, khổ đau trong cuộc sống mà không biết cách giải quyết, nhiều người đã đi xem bói với mong muốn được thoát khỏi tai ương. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều bị “tiền mất tật mang” sau khi đi xem bói.
Bài viết 🞄 05/12/2023
Khi gặp bế tắc, khổ đau trong cuộc sống mà không biết cách giải quyết, nhiều người đã đi xem bói với mong muốn được thoát khỏi tai ương. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều bị “tiền mất tật mang” sau khi đi xem bói.
Bài viết🞄 04/12/2023
Đức vua Trần Nhân Tông tên húy là Khâm, sinh ngày 11/11/Mậu Ngọ (tức 07/12/1258), là con trưởng của vua Trần Thánh Tông và Nguyên Thánh Thiên Cảm Hoàng hậu...
Bài viết 🞄 04/12/2023
Đức vua Trần Nhân Tông tên húy là Khâm, sinh ngày 11/11/Mậu Ngọ (tức 07/12/1258), là con trưởng của vua Trần Thánh Tông và Nguyên Thánh Thiên Cảm Hoàng hậu...
Bài viết🞄 04/12/2023
Khoảnh khắc leo lên những dãy núi gồ ghề, băng qua nhiều con đường đầy sỏi đá bằng chân trần, tôi thắc mắc sao thời nay lại có nhiều người vào rừng để sống một cách thiếu tiện nghi, không nhà không cửa như vậy?
Bài viết 🞄 04/12/2023
Khoảnh khắc leo lên những dãy núi gồ ghề, băng qua nhiều con đường đầy sỏi đá bằng chân trần, tôi thắc mắc sao thời nay lại có nhiều người vào rừng để sống một cách thiếu tiện nghi, không nhà không cửa như vậy?
Bài viết🞄 30/11/2023
Tứ thánh tích là nơi thu hút hàng triệu tín đồ trong nhiều thập kỷ; cũng là một trong những nơi linh thiêng và phúc báu bậc nhất trên thế giới.
Bài viết 🞄 30/11/2023
Tứ thánh tích là nơi thu hút hàng triệu tín đồ trong nhiều thập kỷ; cũng là một trong những nơi linh thiêng và phúc báu bậc nhất trên thế giới.
