Học từ con rùa nước: Giữ gìn phẩm hạnh, sự tỉnh thức để tiến đạo
25/10/2019
Con rùa nước có 5 điều mà người tu hành cần học để giúp người tu hành giữ được phẩm hạnh, toàn vẹn lý tưởng tu, bảo vệ bản thân,... từ đó được an lành và tiến đạo.
25/10/2019
Mục lục [Ẩn]
- Trú ngụ nơi tâm từ bi - cõi mát mẻ, an lành cho vị hành giả
- Vị hành giả khi gặp phiền não cần lặn vào trong cảnh thiền
- Khi ở nơi an toàn, hành giả có thể nghỉ ngơi nhưng luôn giữ tỉnh giác
- Vị hành giả tu hành phải trốn khỏi danh lợi thế gian
- Khi thấy lục trần nguy hiểm, vị hành giả thu rút lục căn vào trong thiền định hoặc thiền quán
Trong kinh Mi Tiên Vấn Đáp, Câu 183 Về Con Rùa Nước, Đại đức Na Tiên đã chỉ ra 5 bài học sâu sắc từ con rùa nước – một loài vật tưởng như bình dị nhưng lại ẩn chứa những triết lý quý báu về phẩm hạnh, sự tỉnh thức cho người tu đạo.
Học con rùa nước, chúng ta sẽ giữ được phẩm hạnh, toàn vẹn lý tưởng tu, bảo vệ bản thân trước ngoại cảnh để sống an lành và vững bước trên hành trình tu học. Xin mời các bạn cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
Trú ngụ nơi tâm từ bi - cõi mát mẻ, an lành cho vị hành giả
Điều thứ nhất, Đại đức Na Tiên nói: “Thế giới của rùa ở trong nước, là nơi mát mẻ. Bậc hành giả cũng thế, nên ở trong cõi từ bi trú, là cõi mát mẻ an lành; và nên rải tâm từ ấy đến cho tất cả chúng sanh, không được thù hại ai, không gây oan trái, oán độc với ai.”
Ở đây, chúng ta học từ con rùa nước, nó trú ngụ ở những chỗ mát mẻ, người tu học Phật cũng trú chỗ mát mẻ, đó chính là tâm từ bi.
Tâm từ bi làm mát mẻ cho tất cả những người ở xung quanh. Chúng ta cần tu tập tâm từ bi biến mãn - một phương, bốn phương, mười phương. Từ bi không chỉ với người ở gần mà cả người ở xa, cả muôn loài.
Từ bi bản chất là tình yêu thương được trí tuệ (trí tuệ Bát Nhã) soi sáng, dẫn dắt. Khi được trí tuệ soi sáng, tình yêu thương không phải là ái chấp, chấp ngã; còn khi yêu thương mà không có trí tuệ, tình yêu thương đó gọi là ái chấp, hữu ngã. Khi tu học Phật Pháp, chúng ta cần làm cho tâm từ bi tăng trưởng, dần dần gương mặt chúng ta phúc hậu hơn.
Tu tâm từ bi đem an lành đến cho thế gian, dù ở đâu cũng đem đến an lạc, mát lành trong tâm hồn của chúng ta, từ đó, chúng ta không oán ai thù ai. Tức là, người tu học Phật dần dần bớt giận, bớt thù. Năng lực từ bi rất lớn, nó sẽ bảo vệ chúng ta. Người tu tập được tâm từ bi thì không ai hại được; cho đến cả quỷ thần, ác thần, phi nhân cũng không hại được.
Trong Đại tạng kinh Việt Nam, Tăng Chi Bộ kinh, Chương tám: Tám Pháp, Phẩm Từ, Đức Phật có dạy về 8 lợi ích của người tu tập và làm sung mãn từ tâm giải thoát..., đó là: ngủ được an lạc, dậy được an lạc, không thấy ác mộng, được người ái mộ, được phi nhân ái mộ, được chư Thiên hộ trì, lửa hay thuốc độc hay kiếm không gia hại, nếu không thông đạt thượng vị, đạt được Phạm Thiên giới.
Biết lợi ích của tâm từ, tất cả chúng ta đều phải tu tập, càng tu tập càng mát mẻ, an lành, nhiều yêu thương.
Vị hành giả khi gặp phiền não cần lặn vào trong cảnh thiền
Điều thứ hai, Đại đức Na Tiên nói: “Rùa ở trong nước, chìm trong nước, thỉnh thoảng ló đầu lên khỏi mặt nước; nếu thấy có gì nguy hiểm thì rùa cảnh giác, lặn xuống ngay. Vị tỳ khưu (tỳ kheo) tu tập cũng hằng như thế, khi thấy phiền não đến thì phải tức khắc lặn vào trong thiền cảnh của mình.”
Con rùa trong nước, thỉnh thoảng ngó lên khỏi mặt nước, thấy nguy hiểm nó cảnh giác, lặn xuống ngay. Vị hành giả cũng cần học điều đó, trên bước đường tu nếu gặp phiền não xâm nhập, tấn công thì phải lặn ngay vào trong cảnh thiền, nhớ tu tứ niệm xứ, thiền định, lặn ngay vào đó là yên tâm nhất.
Để thắng được những dục vọng trong tâm không dễ, chúng ta phải thường xuyên thiền quán. Vì thiền quán là thuốc trị bệnh, nhờ nó mà chúng ta nhẹ những niệm phiền não trong tâm. Nếu không quán, chúng ta không thể giữ vững được tâm mình.
Chư Tăng thiền hành diệt từ phiền não
Khi ở nơi an toàn, hành giả có thể nghỉ ngơi nhưng luôn giữ tỉnh giác
Điều thứ ba, Đại đức Na Tiên nói: “Khi rùa lên khỏi mặt nước, nếu thấy không có người hoặc thú thì rùa nằm phơi mình trên bãi một cách an toàn. Tương tự thế, vị tỳ khưu tu tập chánh niệm chỗ yên tịnh, thanh vắng; khi cảm thấy an toàn không sợ ngoại trần quấy nhiễu, có thể đem tâm ra khỏi các oai nghi, nghỉ ngơi chút ít nhưng mà cũng phải thường trực tỉnh giác.”
Một vị hành giả nếu đã ở chỗ rất an toàn, không có trần cảnh quấy nhiễu, có thể nghỉ ngơi một chút nhưng trong sự tỉnh giác. Vì nếu chú tâm suốt ngày với đề mục quán cũng rất căng thẳng, theo dõi tâm căng thẳng quá cũng không tốt, không tiến đạo được, phải biết điều hòa.
Khi đã ở chỗ an toàn, chư Tăng có thể nghỉ ngơi một chút nhưng trong sự tỉnh giác
Vị hành giả tu hành phải trốn khỏi danh lợi thế gian
Điều thứ tư, Đại đức Na Tiên nói: “Rùa thường đào lỗ trong bùn, trong đất, hoặc trong các kẹt đá để ở; là vì chỗ ấy không có ai quấy nhiễu, xâm hại. Bậc sa môn hành Tứ niệm xứ cũng y như thế, phải trốn khỏi lợi lộc, tiếng khen của thế gian... vào ẩn trong hang sâu, động vắng thì khỏi sợ nguy hiểm. Đúng như đại đức Upasena đã thuyết: "Bậc xuất gia phạm hạnh phải biết xa lìa nơi ồn ào, huyên náo... tìm chỗ ẩn cư miền cô quạnh như hoang thú giữa rừng sâu."
Con rùa thường đào lỗ trong bùn, trong đất hoặc trong kẽ đá để ở vì không có ai quấy nhiễu, phá hoại. Vị tu hành Tứ niệm xứ cũng thế, phải trốn khỏi lợi lộc, tiếng khen của thế gian, tức là rời khỏi danh văn lợi dưỡng.
Nếu mắc vào danh văn lợi dưỡng sẽ rất nguy hiểm. Người tu hành phải tránh xa danh văn lợi dưỡng, phải biết sợ tất cả những điều ấy. Nếu đam mê, lấy danh văn lợi dưỡng là mục đích tu thì đã sai lầm, điều ấy sẽ phá nát cuộc đời tu. Trong tâm chúng ta phải xem danh lợi một cách nhẹ nhàng, dính mắc vào chỉ là gánh nặng; nếu phải gánh thì gánh để vì lợi ích chúng sinh.
Chúng ta phải hiểu, cái thân còn không mang được, không giữ được thì có cái gì của chúng ta. Chúng ta chỉ mượn thân này để học đạo, làm lợi ích cho chúng sinh. Chúng ta sống, vẫn làm việc, cống hiến, phục hết sức mình nhưng không dính mắc, không tham đắm vào danh văn lợi dưỡng.
Chư Tăng xa lìa nơi ồn ào náo nhiệt, ẩn cư trong rừng để tu tập
Khi thấy lục trần nguy hiểm, vị hành giả thu rút lục căn vào trong thiền định hoặc thiền quán
Điều thứ năm, Đại đức Na Tiên nói: “Phàm khi thấy người, thú hoặc cái gì có vẻ nguy hiểm, rùa thường thu gọn đầu và bốn chân vào trong chiếc vỏ bọc của mình, nằm yên lặng như thế để tự bảo vệ sự an toàn. Hành giả tu tập chỉ tịnh và quán minh cũng nên bắt chước như rùa. Lúc nào thấy lục trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc pháp) - có vẻ nguy hại, liền thu rút lục căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) vào trong đề mục thiền định hoặc thiền quán để bảo vệ cho sa môn hạnh của mình. Đúng như lời Đức Phật dạy: "Tỳ khưu là bậc tiến tu thoát khổ, nếu có khởi tâm thì đừng nên để cho dục tư duy, sân tư duy, hại tư duy xâm chiếm; đừng nên để rơi vào cái bẫy tà kiến, khinh bỉ hoặc châm biếm kẻ khác. Không như vậy thì hoàn toàn thu rút lục căn, như con rùa nằm trốn cái đầu và bốn chân trong chiếc mu của nó."
Con rùa khi gặp vật nguy hiểm, nó rút cả chân và đầu lại vào trong mai - bộ phận rất cứng, an toàn. Vị hành giả tu tập chỉ tịnh, quán minh cũng nên bắt chước, lúc nào thấy lục trần có vẻ nguy hiểm, nguy hại liền thu rút lục căn trong đề mục quán thiền định để bảo vệ cho sa môn hạnh.
Chúng ta khởi tâm, khởi ý nghĩ, tính toán công việc này, công việc kia; đừng để dục tư duy, sân tư duy, hại tư duy xâm chiếm, điều khiển chúng ta. Dục tư duy là tư duy về tham dục; sân tư duy là những suy nghĩ về sân hận, báo thù; hại tư duy là những tư duy làm tổn hại chúng sinh; những tâm đó thường xuyên nấp ở tạng thức của chúng ta. Chúng ta khởi suy nghĩ là nó bám theo ngay, chi phối niệm của chúng ta và từ đó bị rơi vào bẫy tà kiến, rồi rơi vào các niệm điên đảo, đau khổ. Học con rùa, khi bị niệm như thế, chúng ta phải quay về đề mục thiền quán tu tập của bản thân, quay về Tứ niệm xứ đang tu tập, chỗ đó rất an toàn cho vị hành giả tu học Phật.
Chư Tăng thực hành thiền định
Trên đây là chia sẻ của Thầy Thích Trúc Thái Minh về năm điều học từ con rùa trong kinh Mi Tiên Vấn Đáp, từ đó, chúng ta nên áp dụng vào cuộc sống bảo vệ bản thân trước phiền não, nguy hiểm; đồng thời giữ được phẩm hạnh, lý tưởng tu hành. Chúc quý vị được an lành, tiến đạo trên bước đường tu tập của mình.
Phật Pháp và đời sống🞄 31/8/2025
Nhiều người quan niệm, bốc bát hương bản mệnh là gửi gắm mạng sống của mình cho các vị Thần, giúp thọ mạng kéo dài. Tuy nhiên, theo đạo Phật, việc này là sai.
Phật Pháp và đời sống 🞄 31/8/2025
Nhiều người quan niệm, bốc bát hương bản mệnh là gửi gắm mạng sống của mình cho các vị Thần, giúp thọ mạng kéo dài. Tuy nhiên, theo đạo Phật, việc này là sai.
Phật Pháp và đời sống🞄 31/8/2025
Cầu siêu đúng chuẩn nghi thức Phật giáo là việc thiết thực giúp cho người làm lễ được tăng trưởng phúc báu và người mất được siêu sinh, tái sinh về cõi lành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 31/8/2025
Cầu siêu đúng chuẩn nghi thức Phật giáo là việc thiết thực giúp cho người làm lễ được tăng trưởng phúc báu và người mất được siêu sinh, tái sinh về cõi lành.
Phật Pháp và đời sống🞄 30/8/2025
Chúng ta không chỉ có cha mẹ hiện kiếp đời này mà còn có cha mẹ nhiều kiếp trước.Nhiều người con tuy mang tâm hiếu nhưng chưa biết cách báo hiếu cha mẹ...
Phật Pháp và đời sống 🞄 30/8/2025
Chúng ta không chỉ có cha mẹ hiện kiếp đời này mà còn có cha mẹ nhiều kiếp trước.Nhiều người con tuy mang tâm hiếu nhưng chưa biết cách báo hiếu cha mẹ...
Phật Pháp và đời sống🞄 29/8/2025
Hướng dẫn cách cúng cô hồn tháng 7 đúng chuẩn nghi thức Phật giáo giúp hương linh được an ổn, siêu thoát; gia chủ được bình an, tăng phước lành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 29/8/2025
Hướng dẫn cách cúng cô hồn tháng 7 đúng chuẩn nghi thức Phật giáo giúp hương linh được an ổn, siêu thoát; gia chủ được bình an, tăng phước lành.
Phật Pháp và đời sống🞄 24/8/2025
Chúng ta nên chân thật sám hối các tội lỗi đã gây tạo từ quá khứ, phát nguyện tu hành sửa đổi thân tâm,... để khi cầu nguyện, niệm Phật được các Ngài gia hộ.
Phật Pháp và đời sống 🞄 24/8/2025
Chúng ta nên chân thật sám hối các tội lỗi đã gây tạo từ quá khứ, phát nguyện tu hành sửa đổi thân tâm,... để khi cầu nguyện, niệm Phật được các Ngài gia hộ.
Phật Pháp và đời sống🞄 24/8/2025
Thủ tục di chuyển bát hương đúng chuẩn, đầy đủ, chi tiết theo tinh thần Phật giáo; giúp gia đình nhận được điều tốt đẹp, phúc lành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 24/8/2025
Thủ tục di chuyển bát hương đúng chuẩn, đầy đủ, chi tiết theo tinh thần Phật giáo; giúp gia đình nhận được điều tốt đẹp, phúc lành.
Phật Pháp và đời sống🞄 16/8/2025
Tảo mộ là phong tục truyền thống của người Việt, thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên thông qua việc dọn dẹp, sửa sang, thắp hương ở phần mộ.
Phật Pháp và đời sống 🞄 16/8/2025
Tảo mộ là phong tục truyền thống của người Việt, thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên thông qua việc dọn dẹp, sửa sang, thắp hương ở phần mộ.
Phật Pháp và đời sống🞄 16/8/2025
Để cúng Rằm tháng 7 được lợi ích, chúng ta nên tu tạo phúc lành, làm các việc phước thiện nơi Tam Bảo và hộ trì chúng Tăng như lời Đức Phật dạy.
Phật Pháp và đời sống 🞄 16/8/2025
Để cúng Rằm tháng 7 được lợi ích, chúng ta nên tu tạo phúc lành, làm các việc phước thiện nơi Tam Bảo và hộ trì chúng Tăng như lời Đức Phật dạy.
Phật Pháp và đời sống🞄 15/8/2025
Thủ tục, nghi thức chuyển bàn thờ cũ để thay bàn thờ mới đúng cách, chi tiết, đầy đủ; giúp gia đình nhận được nhiều phúc lành, bình an.
Phật Pháp và đời sống 🞄 15/8/2025
Thủ tục, nghi thức chuyển bàn thờ cũ để thay bàn thờ mới đúng cách, chi tiết, đầy đủ; giúp gia đình nhận được nhiều phúc lành, bình an.
Phật Pháp và đời sống🞄 13/8/2025
Rằm tháng 7 là ngày Tết Trung Nguyên - là dịp mỗi gia đình lại cùng nhau chuẩn bị mâm cơm tươm tất dâng lên cúng ông bà, tổ tiên.
Phật Pháp và đời sống 🞄 13/8/2025
Rằm tháng 7 là ngày Tết Trung Nguyên - là dịp mỗi gia đình lại cùng nhau chuẩn bị mâm cơm tươm tất dâng lên cúng ông bà, tổ tiên.
Phật Pháp và đời sống🞄 09/8/2025
Tụng kinh là để ôn lại và hiểu lời Đức Phật dạy. Tụng kinh sẽ đem lại nhiều phúc báu, an vui cho những người trì tụng ngay trong hiện tại.
Phật Pháp và đời sống 🞄 09/8/2025
Tụng kinh là để ôn lại và hiểu lời Đức Phật dạy. Tụng kinh sẽ đem lại nhiều phúc báu, an vui cho những người trì tụng ngay trong hiện tại.
Phật Pháp và đời sống🞄 07/8/2025
Lễ Vu Lan là dịp để những người con bày tỏ tâm tri ân, thực hành báo hiếu đối với cha mẹ hiện đời và nhiều đời về trước.
Phật Pháp và đời sống 🞄 07/8/2025
Lễ Vu Lan là dịp để những người con bày tỏ tâm tri ân, thực hành báo hiếu đối với cha mẹ hiện đời và nhiều đời về trước.
Phật Pháp và đời sống🞄 04/8/2025
Hộ niệm là một phương pháp giúp cho người sắp lâm chung có một cận tử nghiệp thiện lành, giúp quyết định chỗ tái sinh cao tốt trong kiếp sau.
Phật Pháp và đời sống 🞄 04/8/2025
Hộ niệm là một phương pháp giúp cho người sắp lâm chung có một cận tử nghiệp thiện lành, giúp quyết định chỗ tái sinh cao tốt trong kiếp sau.
Phật Pháp và đời sống🞄 01/8/2025
Đối với nhiều người, số phận là những điều được định sẵn trong cuộc đời. Tuy nhiên, đạo Phật không chấp nhận thuyết định mệnh, không có số phận con người định sẵn.
Phật Pháp và đời sống 🞄 01/8/2025
Đối với nhiều người, số phận là những điều được định sẵn trong cuộc đời. Tuy nhiên, đạo Phật không chấp nhận thuyết định mệnh, không có số phận con người định sẵn.
Phật Pháp và đời sống🞄 31/7/2025
Tuyển tập những lời chúc lễ Vu Lan mới nhất - hay, chân thành và ý nghĩa, giúp bạn thể hiện tình cảm và lòng biết ơn đến đấng sinh thành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 31/7/2025
Tuyển tập những lời chúc lễ Vu Lan mới nhất - hay, chân thành và ý nghĩa, giúp bạn thể hiện tình cảm và lòng biết ơn đến đấng sinh thành.
Phật Pháp và đời sống🞄 30/7/2025
Bốc mộ theo đúng nghi thức Phật giáo sẽ giúp người mất được siêu thoát, an ổn; người sống được tăng phúc, bình an.
Phật Pháp và đời sống 🞄 30/7/2025
Bốc mộ theo đúng nghi thức Phật giáo sẽ giúp người mất được siêu thoát, an ổn; người sống được tăng phúc, bình an.
Phật Pháp và đời sống🞄 30/7/2025
Cư sĩ là những người Phật tử tu tại gia. Trong giáo Pháp của Phật, người Phật tử được gọi là Ưu-bà-tắc (nam cư sĩ) và Ưu-bà-di (nữ cư sĩ).
Phật Pháp và đời sống 🞄 30/7/2025
Cư sĩ là những người Phật tử tu tại gia. Trong giáo Pháp của Phật, người Phật tử được gọi là Ưu-bà-tắc (nam cư sĩ) và Ưu-bà-di (nữ cư sĩ).
Phật Pháp và đời sống🞄 26/7/2025
Chuyện nồi cơm của Khổng Tử kể về một tình huống tưởng chừng đơn giản nhưng chứa đựng triết lý sâu sắc, giúp tô bồi đạo đức cho mỗi chúng ta.
Phật Pháp và đời sống 🞄 26/7/2025
Chuyện nồi cơm của Khổng Tử kể về một tình huống tưởng chừng đơn giản nhưng chứa đựng triết lý sâu sắc, giúp tô bồi đạo đức cho mỗi chúng ta.
Phật Pháp và đời sống🞄 17/7/2025
Chép kinh với ý định lan tỏa Phật Pháp sẽ tốt, sinh ra một chút công đức. Nhưng phải đúng ý nghĩa là lan tỏa Phật Pháp, không phải cất vào kho, vùi xuống đất.
Phật Pháp và đời sống 🞄 17/7/2025
Chép kinh với ý định lan tỏa Phật Pháp sẽ tốt, sinh ra một chút công đức. Nhưng phải đúng ý nghĩa là lan tỏa Phật Pháp, không phải cất vào kho, vùi xuống đất.
