Tỳ kheo Sa-la-na: Hành trình vượt qua lòng sân hận và chứng đắc Thánh quả
21/7/2025
Bị vua Lưu Ly đánh đập, Tỳ kheo Sa-la-na vô cùng sân hận, muốn hoàn tục để báo thù. Nhưng Ngài đã chuyển hóa lòng hận thù, tinh tấn tu hành, chứng Thánh quả.
21/7/2025
Mục lục [Ẩn]
Tỳ kheo Sa-la-na là một vị Thái tử từ bỏ ngai vàng để xuất gia. Trong thời gian tu hành, Ngài bị vua Lưu Ly đánh đập, nhục mạ; và Ngài đã sân hận đến mức muốn hoàn tục, tập hợp binh lính để báo thù vua Lưu Ly. Thế nhưng, nhờ lòng từ bi và phương tiện độ sinh thiện xảo của Tôn giả Ca Chiên Diên cùng sự khuyến tấn của các huynh đệ đồng tu, Ngài đã chuyển hóa lòng hận thù, tinh tấn tu hành và chứng đắc Thánh quả A-la-hán. Câu chuyện không chỉ là bài học về cách hóa giải lòng hận thù mà còn nhấn mạnh vai trò vô cùng quý báu của Thầy tốt, bạn hiền trên bước đường tu hành.
Câu chuyện Tỳ kheo Sa-la-na hóa giải lòng hận thù
Thân thế và xuất gia
Thời Đức Phật còn tại thế, có Thái tử Sa-la-na là con của vua Ưu Điền. Sau khi vua cha băng hà, Thái tử nhường ngôi cho em và đi xuất gia. Người Thầy truyền giới và dạy dỗ Thái tử là Tôn giả Ca Chiên Diên – đệ tử luận nghị bậc nhất trong mười đại đệ tử của Đức Phật.
Tỳ kheo Sa-la-na bị vua Lưu Ly đánh đập
Một lần, Tôn giả Sa-la-na theo Tôn giả Ca Chiên Diên đến nước Kosala do vua Lưu Ly trị vì, Ngài dừng nghỉ trong rừng sau khi khất thực và thọ trai. Đúng lúc đó, vua Lưu Ly cũng dẫn cung nữ đến nghỉ dưới gốc cây. Do có tướng mạo đoan chính, đẹp đẽ, Tỳ kheo Sa-la-na được các cung nữ vây quanh khi vua đang ngủ.
Khi tỉnh dậy, không thấy cung nữ bên cạnh, vua Lưu Ly dẫn quân đi tìm. Thấy các cung nữ đang vây quanh Tỳ kheo Sa-la-na, ông hỏi và biết Tỳ kheo chưa chứng quả nên vô cùng phẫn nộ. Ông cho rằng Tỳ kheo Sa-la-na chưa lìa dục mà dám ngồi cùng các cung nữ. Cho nên, nhà vua ra lệnh bắt giữ, lột bỏ y phục, rồi lấy cành cây có gai nhọn để đánh vị Tỳ kheo tàn nhẫn, mặc sức cho mọi người can ngăn.
Toàn thân Tỳ kheo rớm máu, đau đớn, không còn hy vọng sống sót, bất tỉnh ngã xuống đất, hồi lâu mới tỉnh dậy. Khắp người thương tích như bị chó cắn. Ví như người đã bị mãng xà nuốt vào trong miệng thật khó có thể thoát được, nó nhả ra sống sót cũng là khó; Sa-la-na may mắn được thoát nạn cũng lại như thế.
Vốn xuất thân hoàng tộc, chưa từng bị đánh đập, nên Tỳ kheo Sa-la-na vô cùng uất hận.
Tỳ kheo Sa-la-na bị vua đánh đập dã man, khiến toàn thân đau đớn (ảnh minh họa)
Ý định hoàn tục trả thù và giấc mộng cảnh tỉnh
Vì bị đánh vô cớ, Tỳ kheo Sa-la-na xin phép Tôn giả Ca Chiên Diên và các bạn đồng tu được hoàn tục để lên ngôi vương, tập hợp các binh chủng tiến đánh vua Lưu Ly báo thù.
Tôn giả Ca Chiên Diên bèn hết lời khuyên rằng:
- Nay con không nên làm thế vì thân này không bền chắc, cuối cùng đều phải chết. Cho nên, con không nên vì thân mà xa lìa Phật Pháp, phải nên quán sát thân bất tịnh.
- Nay con nên nhớ giữ khi phẫn nộ, sân hận phải tự biết kiềm chế như da làm dây cương, kiềm chế con ngựa dữ. Kiềm chế là khó cưỡi, không kiềm gọi là buông lung. Ở nhà là lao ngục, xuất gia là giải thoát, con đã được giải thoát, ngược lại lại đi tìm gông cùm giam cầm trong tối tăm, sân là giặc thù trong, con chớ nghe theo sân, là sân được kiềm chế. Phật do nhân duyên này nên khen ngợi đa văn, vua trong các tiên thánh, con nên nghe lời Phật.
- Nay con nên bỏ cái tâm sân hận não hại đi, nếu muốn hại người kia con phải nghe ta nói, tất cả thế gian thảy đều đau khổ, vì sao lại muốn tìm cách hại chúng sinh, tất cả chúng sinh đều thuộc Diêm Vương…
Thấy Tỳ kheo Sa-la-na im lặng nghe lời Tôn giả nói, những người bạn đồng tu đều hoan hỷ vì nghĩ rằng Sa-la-na sẽ không bỏ đạo nữa. Thế nhưng, dù được Thầy khuyên can, ông vẫn cương quyết xin xả giới.
Các huynh đệ đồng tu thấy vậy đều thương xót, cất tiếng than khóc, khuyên can tha thiết rằng: “Nay huynh phải nên cẩn thận, chớ nên bỏ Phật Pháp.” Có người nắm tay, ôm chặt, thậm chí phủ phục sát đất khẩn thiết cầu xin Tỳ kheo Sa-la-na đừng bỏ đạo nhưng tâm Tỳ kheo không lay chuyển.
Thấy vậy, Tôn giả Ca Chiên Diên đề nghị Tỳ kheo Sa-la-na ngủ lại qua đêm, chớ nên xả giới vội mà hôm sau hãy quyết định.
Trong đêm, Tôn giả Ca Chiên Diên dùng thần thông tạo một giấc mơ: Tỳ kheo Sa-la-na dẫn quân đánh vua Lưu Ly nhưng thất bại, bị bắt nhốt, gông cùm và mang ra pháp trường chém đầu. Trước khi bị chém, Tỳ kheo nhìn thấy Tôn giả Ca Chiên Diên ôm bát đi khất thực, lòng vô cùng hối hận vì không nghe lời Thầy. Trong đau khổ, vị Tỳ kheo phát nguyện quy y lại với Thầy. Đúng lúc ấy, ông bừng tỉnh, kinh hãi, liền đảnh lễ dưới chân Tôn giả Ca Chiên Diên, sám hối sâu sắc vì đã muốn xả giới trả thù và thành khẩn tha thiết, mong muốn tiếp tục xuất gia. Sau này, Tỳ kheo Sa-la-na tinh tấn tu hành và chứng quả A-la-hán.
Bài học từ câu chuyện về Tỳ kheo Sa-la-na
Thầy tốt, bạn hiền
Nhờ tâm từ bi và phương tiện độ sinh thiện xảo của bậc Thánh, Tôn giả Ca Chiên Diên đã giúp đệ tử nhận rõ tâm sân hận, dứt bỏ ý định báo thù. Các Tỳ kheo đồng tu cũng khuyến tấn Sa-la-na không từ bỏ, thối lui.
Qua câu chuyện trên, chúng ta thấy một điều quan trọng: môi trường tu tập tốt - có Thầy hiền, bạn tốt rất là quý.
Trên bước đường tu, chúng ta phải có chỗ nương tựa vững chắc: nương tựa Tam Bảo – Phật, Pháp, Tăng. Chư Tăng chính là những bậc thay mặt Tam Bảo dẫn dắt chúng ta tu hành. Vì vậy, trong Tăng chúng, chúng ta cần chọn cho mình người Thầy tốt để nương tựa. Trong bạn đồng tu, cũng nên chọn cho mình một môi trường đồng đạo lành mạnh, thiện lành.
Nếu thiếu môi trường tốt, người tu dễ đổ vỡ, sa ngã rất nhanh. Thực tế cho thấy, có nhiều người khi còn ở trong chúng thì tinh tấn, nhưng rời chúng một thời gian ngắn đã hư hỏng, thối thất. Trong nhà thiền có câu: “Hổ ly sơn hổ bại, Tăng xa chúng Tăng tàn”. Phật tử cũng vậy, khi còn ở trong đạo tràng thì siêng tu, giữ chánh kiến; nhưng xa rời đạo tràng, rất dễ thoái tâm, thậm chí rơi vào tà kiến – vô cùng nguy hiểm.
Ví như Ngài Sa-la-na, được ở trong hội chúng có Thầy là Tôn giả Ca Chiên Diên cùng các huynh đệ đồng tu thương yêu, sách tấn, chính là sự trợ duyên lớn giúp Ngài tinh tấn tu hành và sau này chứng quả A-la-hán.
Vì vậy, hãy trân trọng những giây phút được sống trong môi trường tu tập tốt đẹp. Chính nơi ấy là chỗ nương tựa vững chắc, giúp chúng ta đạt đến mục đích tối thượng của đời tu.
Trong môi trường tu tập có được Thầy tốt, bạn hiền là điều rất quý (ảnh minh họa)
Người tu hành cần luôn tỉnh giác phòng hộ tâm mình
Người xuất gia không được phép trả thù dù có bị đánh đập. Có thể phản biện nhưng không được phép hận thù. Cho nên, phải thường quán sát thân vô thường bất tịnh, đừng vì thân mà xa lìa Phật Pháp.
Người xuất gia phải thực tập làm gương cho mọi người. Vì vậy, người xuất gia cần:
1. Không khởi tâm sân hận vì sân hận sẽ làm khổ tâm mình.
2. Miệng không nói lời ác vì nói lời ác sẽ bị người trí chê trách.
Đồng thời, người xuất gia nên phải thực hành tốt ba việc sau để thành tựu trong việc tu tập:
1. Hòa thuận với Tỳ kheo, nhẫn nhục không khởi sân.
2. Kiên định, giữ gìn cấm giới.
3. Nói lời chân thật không hư dối.
Trên đây là những phân tích của Thầy Thích Trúc Thái Minh về câu chuyện vị Tỳ kheo Sa-la-na hóa giải lòng hận thù nhờ sự trợ duyên từ người Thầy dạy đạo, người bạn đồng tu. Mong rằng, mỗi chúng ta luôn trân trọng và tìm về những bậc minh sư chân chính, những bậc thiện hữu tri thức biết khuyên răn, sách tấn trên con đường tu tập. Có được thầy sáng, bạn lành chính là duyên lành lớn, giúp chúng ta nương tựa, học hỏi, trưởng dưỡng giới - định - tuệ, chuyển hóa thân tâm và từng bước đi đến an vui, giải thoát.
Nhân vật Phật giáo🞄 27/7/2025
Trước khi xuất gia, Đề Bà Đạt Đa là em họ của Đức Phật. Mặc dù nhiều lần âm mưu hãm hại Đức Phật, nhưng Đức Phật lại coi Đề Bà Đạt Đa là bậc thiện hữu tri thức.
Nhân vật Phật giáo 🞄 27/7/2025
Trước khi xuất gia, Đề Bà Đạt Đa là em họ của Đức Phật. Mặc dù nhiều lần âm mưu hãm hại Đức Phật, nhưng Đức Phật lại coi Đề Bà Đạt Đa là bậc thiện hữu tri thức.
Nhân vật Phật giáo🞄 12/4/2025
Trong kiếp quá khứ, Thiện Huệ - tiền thân của Đức Phật Thích Ca đã thành tâm cúng dường Đức Phật Nhiên Đăng. Nhờ duyên đó mà được thọ ký thành Phật, hiệu là Thích Ca Mâu Ni.
Nhân vật Phật giáo 🞄 12/4/2025
Trong kiếp quá khứ, Thiện Huệ - tiền thân của Đức Phật Thích Ca đã thành tâm cúng dường Đức Phật Nhiên Đăng. Nhờ duyên đó mà được thọ ký thành Phật, hiệu là Thích Ca Mâu Ni.
Thư viện kiến thức🞄 06/4/2025
Câu chuyện về gia đình Bà-la-môn Adinnapubbaka là minh chứng cho sức mạnh của niềm tin cuộc sống, giúp chúng ta biết cách kiến tạo niềm tin, được hạnh phúc, an vui.
Thư viện kiến thức 🞄 06/4/2025
Câu chuyện về gia đình Bà-la-môn Adinnapubbaka là minh chứng cho sức mạnh của niềm tin cuộc sống, giúp chúng ta biết cách kiến tạo niềm tin, được hạnh phúc, an vui.
Thư viện kiến thức🞄 31/3/2025
Ngài Ca Diếp là bậc Thánh Tăng đệ nhất đầu đà. Ngài đã từ bi thọ nhận bát cháo thiu của bà lão nghèo, giúp bà gieo trồng phước báu, thoát khỏi cảnh khổ.
Thư viện kiến thức 🞄 31/3/2025
Ngài Ca Diếp là bậc Thánh Tăng đệ nhất đầu đà. Ngài đã từ bi thọ nhận bát cháo thiu của bà lão nghèo, giúp bà gieo trồng phước báu, thoát khỏi cảnh khổ.
Nhân vật Phật giáo🞄 28/3/2025
Bồ Tát Hộ Minh (sau này là Đức Phật Thích Ca) quán sát đầy đủ nhân duyên về dòng họ, quốc độ, chúng sinh,... thì mới đản sinh xuống nhân gian.
Nhân vật Phật giáo 🞄 28/3/2025
Bồ Tát Hộ Minh (sau này là Đức Phật Thích Ca) quán sát đầy đủ nhân duyên về dòng họ, quốc độ, chúng sinh,... thì mới đản sinh xuống nhân gian.
Nhân vật Phật giáo🞄 24/3/2025
Ngài Ca Diếp là vị Thánh tăng đệ nhất đầu đà trong 10 đại đệ tử của Đức Phật. Dù sinh ra trong gia đình quyền quý nhưng Ngài đã từ bỏ mọi dục lạc, dấn thân xuất gia.
Nhân vật Phật giáo 🞄 24/3/2025
Ngài Ca Diếp là vị Thánh tăng đệ nhất đầu đà trong 10 đại đệ tử của Đức Phật. Dù sinh ra trong gia đình quyền quý nhưng Ngài đã từ bỏ mọi dục lạc, dấn thân xuất gia.
Nhân vật Phật giáo🞄 22/3/2025
Đặc biệt, Ngài Đại Ca Diếp được Đức Phật tin cậy truyền trao bổn phận gìn giữ hạnh đầu đà và kết tập kinh điển trong tương lai qua sự kiện Niêm hoa vi tiếu.
Nhân vật Phật giáo 🞄 22/3/2025
Đặc biệt, Ngài Đại Ca Diếp được Đức Phật tin cậy truyền trao bổn phận gìn giữ hạnh đầu đà và kết tập kinh điển trong tương lai qua sự kiện Niêm hoa vi tiếu.
Thư viện kiến thức🞄 13/3/2025
Trong bữa ăn cuối cùng của Đức Phật, biết món mộc nhĩ Cunda dâng cúng có độc nhưng Ngài vẫn thọ nhận để giáo hóa chúng sinh, giúp chúng sinh có phước báu.
Thư viện kiến thức 🞄 13/3/2025
Trong bữa ăn cuối cùng của Đức Phật, biết món mộc nhĩ Cunda dâng cúng có độc nhưng Ngài vẫn thọ nhận để giáo hóa chúng sinh, giúp chúng sinh có phước báu.
Nhân vật Phật giáo🞄 08/3/2025
Ông vì 1 lần vứt bỏ con mà kiếp sau bị bỏ rơi 7 lần; nhưng nhờ phước thiện tích lũy mà thoát chết 7 lần, sau đó đã được cuộc sống hạnh phúc.
Nhân vật Phật giáo 🞄 08/3/2025
Ông vì 1 lần vứt bỏ con mà kiếp sau bị bỏ rơi 7 lần; nhưng nhờ phước thiện tích lũy mà thoát chết 7 lần, sau đó đã được cuộc sống hạnh phúc.
Nhân vật Phật giáo🞄 07/3/2025
Đức Phật đã truyền dạy bài kinh Tam Bảo đến cho chúng Tăng và Phật tử tụng đọc. Bài kinh có tính chất hộ trì, bảo hộ, cầu an cho bản thân, gia đình và quốc gia,...
Nhân vật Phật giáo 🞄 07/3/2025
Đức Phật đã truyền dạy bài kinh Tam Bảo đến cho chúng Tăng và Phật tử tụng đọc. Bài kinh có tính chất hộ trì, bảo hộ, cầu an cho bản thân, gia đình và quốc gia,...
Thư viện kiến thức🞄 06/3/2025
Tôn giả A Nan là vị đại đệ tử đa văn đệ nhất của Đức Phật. Ngài có công lớn trong việc giúp cho người nữ được xuất gia từ sự cầu thỉnh của Di mẫu Kiều Đàm Di.
Thư viện kiến thức 🞄 06/3/2025
Tôn giả A Nan là vị đại đệ tử đa văn đệ nhất của Đức Phật. Ngài có công lớn trong việc giúp cho người nữ được xuất gia từ sự cầu thỉnh của Di mẫu Kiều Đàm Di.
Nhân vật Phật giáo🞄 06/3/2025
Ngài Nan-đà là em trai cùng cha, khác mẹ của Thái tử Tất Đạt Đa (Đức Phật). Trước lễ thành hôn, Ngài đã có một bước ngoặt lớn, đó là xuất gia theo Đức Phật.
Nhân vật Phật giáo 🞄 06/3/2025
Ngài Nan-đà là em trai cùng cha, khác mẹ của Thái tử Tất Đạt Đa (Đức Phật). Trước lễ thành hôn, Ngài đã có một bước ngoặt lớn, đó là xuất gia theo Đức Phật.
Nhân vật Phật giáo🞄 06/3/2025
Sự kiện Đức Phật xuất gia đã để lại bài học sâu sắc: Không đắm nhiễm dục lạc trong cuộc sống vô thường và cách để thoát khỏi khổ đau, được hạnh phúc vĩnh hằng…
Nhân vật Phật giáo 🞄 06/3/2025
Sự kiện Đức Phật xuất gia đã để lại bài học sâu sắc: Không đắm nhiễm dục lạc trong cuộc sống vô thường và cách để thoát khỏi khổ đau, được hạnh phúc vĩnh hằng…
Nhân vật Phật giáo🞄 04/3/2025
Thái tử Tất Đạt Đa - bậc vương giả có mọi vinh hoa, danh vọng,... nhưng Ngài đã từ bỏ tất cả để xuất gia cầu đạo, vì hạnh phúc của muôn loài chúng sinh.
Nhân vật Phật giáo 🞄 04/3/2025
Thái tử Tất Đạt Đa - bậc vương giả có mọi vinh hoa, danh vọng,... nhưng Ngài đã từ bỏ tất cả để xuất gia cầu đạo, vì hạnh phúc của muôn loài chúng sinh.
Nhân vật Phật giáo🞄 13/02/2025
Phước báu là nền tảng giúp cuộc sống được hạnh phúc, an vui. Phước báu không ai cho mà do chính ta tạo ra qua việc làm, hành động của bản thân.
Nhân vật Phật giáo 🞄 13/02/2025
Phước báu là nền tảng giúp cuộc sống được hạnh phúc, an vui. Phước báu không ai cho mà do chính ta tạo ra qua việc làm, hành động của bản thân.
Nhân vật Phật giáo🞄 11/02/2025
Lưu Bình Dương Lễ là câu chuyện cảm động về tình bạn chân thành, mang đến bài học sâu sắc về sự sẻ chia, biết hy sinh cho bạn được điều tốt đẹp.
Nhân vật Phật giáo 🞄 11/02/2025
Lưu Bình Dương Lễ là câu chuyện cảm động về tình bạn chân thành, mang đến bài học sâu sắc về sự sẻ chia, biết hy sinh cho bạn được điều tốt đẹp.
Bài viết🞄 05/02/2025
Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông là một vị vua vĩ đại trong lịch sử dân tộc. Ngài không chỉ là bậc minh quân mà còn là nhà tu hành chân chính, lỗi lạc.
Bài viết 🞄 05/02/2025
Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông là một vị vua vĩ đại trong lịch sử dân tộc. Ngài không chỉ là bậc minh quân mà còn là nhà tu hành chân chính, lỗi lạc.
Nhân vật Phật giáo🞄 28/01/2025
Vào tuần lễ thứ 4 sau khi Đức Phật Thích Ca thành đạo, một sự kiện vô cùng linh thiêng đã diễn ra: Thân và tâm Ngài trở nên sáng trong và tinh khiết, tỏa ra những hào quang rực rỡ.
Nhân vật Phật giáo 🞄 28/01/2025
Vào tuần lễ thứ 4 sau khi Đức Phật Thích Ca thành đạo, một sự kiện vô cùng linh thiêng đã diễn ra: Thân và tâm Ngài trở nên sáng trong và tinh khiết, tỏa ra những hào quang rực rỡ.
Nhân vật Phật giáo🞄 27/01/2025
Hoàng hậu Maya là mẹ của Thái tử Tất Đạt Đa (tức Đức Phật Thích Ca sau này). Đức Phật ra đời là hiếm hoi và nhân duyên làm mẹ của Ngài cũng vô cùng hy hữu.
Nhân vật Phật giáo 🞄 27/01/2025
Hoàng hậu Maya là mẹ của Thái tử Tất Đạt Đa (tức Đức Phật Thích Ca sau này). Đức Phật ra đời là hiếm hoi và nhân duyên làm mẹ của Ngài cũng vô cùng hy hữu.
