Tết Thanh minh là một trong những nét đặc sắc của văn hóa truyền thống người Việt. Nhằm hướng về cội nguồn tri ân, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, lòng thành kính đối với tổ tiên, vào ngày này, thường những người còn sống sắp xếp về dọn dẹp, sửa sang lại phần mộ của người thân, tổ tiên mình.
Để hiểu rõ về nguồn gốc của ngày Tết Thanh minh, cũng như lợi ích thực sự của ngày lễ dưới góc nhìn của Phật giáo, kính mời quý vị cùng tìm hiểu và đón đọc bài viết dưới đây!
Tết Thanh minh năm 2022 vào ngày nào?
Trích “Truyện Kiều” của Nguyễn Du:
“Thanh minh trong tiết tháng 3
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh…”
Nhờ câu nói này mà phần lớn mọi người thường nhớ Tết Thanh minh diễn ra vào tháng 03 Âm lịch. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng Tết Thanh minh không có ngày cố định: thời gian sẽ bắt đầu sau ngày Lập Xuân 45 ngày, khoảng từ ngày 04-05/4 (sau khi kết thúc tiết xuân phân) và kết thúc vào khoảng 20-21/4 Dương lịch (khi bắt đầu Tiết Cốc Vũ).
Năm 2022, lễ Tết Thanh minh sẽ vào thứ Ba ngày 05/4/2022 (Dương lịch) (tức ngày 05/3/Nhâm Dần).
Tết Thanh minh là ngày gì?
Theo quan niệm dân gian, Tết Thanh minh là một trong những khái niệm lập lịch của các nước phương Đông từ xa xưa. Theo nghĩa đen, "thanh" là khí trong, còn "minh" là sáng sủa. Như vậy, "Thanh minh" nghĩa là trời mát mẻ, quang đãng.
Tết Thanh minh (hay còn gọi là Tiết Thanh minh) mang nét đẹp văn hóa gắn liền với đạo đức người Việt, nhằm thể hiện bổn phận báo hiếu của con cháu, tưởng nhớ đến công lao của tổ tiên và những người thân đã khuất.
Theo dân gian, vào ngày này, những người thân trong gia đình sẽ tụ họp để làm lễ tảo mộ đầu năm, thăm viếng và dọn cỏ dại trên mộ. Khi mình nhớ chăm sóc “ngôi nhà” cho người thân của mình đã quá cố, tuy rằng mình không thể nhìn thấy, nhưng nếu họ còn ở trong cõi ngạ quỷ thì vẫn sẽ yên lòng. Bên cạnh đó, mình tạ lễ những vị thần linh cai quản ở nơi ấy cũng sẽ giúp cho người thân của mình được an ổn hơn.
Do vậy, ngày lễ Tết Thanh minh còn nhắc nhở chúng ta sống hướng về cội nguồn, niệm tâm tri ân, tỏ lòng thành kính của mình đối với những người đi trước.
Trong Tết Thanh minh, các gia đình thường thực hiện nghi lễ sửa sang lại mộ phần của gia tiên cho khang trang, sạch sẽ và làm lễ cúng gia tiên (nguồn ảnh internet)
Nguồn gốc của ngày Tết Thanh minh theo quan niệm dân gian
Tết Thanh minh bắt nguồn từ Trung Quốc, diễn ra vào mùa Xuân Thu hằng năm. Truyền thuyết kể lại rằng, năm đó lúc vua Tấn Văn Công gặp loạn lạc và phải bỏ nước lưu vong khắp nơi. Trong thời gian lưu vong này, ông được vị hiền sĩ Giới Tử Thôi hộ tống và hiến kế để trốn nạn. Vượt qua bao khó khăn trên đường vị hiền sĩ đều dốc lòng bảo vệ vua, thậm chí cắt phần thịt ở chân mình để cứu vua khỏi chết đói. Mặc dù mang lòng cảm kích nhớ ơn người hiền sĩ này nhưng khi đã giành lại được đất nước thì vua Tấn Văn Công lại quên mất người đã giúp mình năm xưa.
Hình ảnh vua Tấn Văn Công vô tình đốt cháy rừng (hình ảnh minh họa)
Thay vì truy cứu nhà vua, Giới Tử Thôi cùng mẹ rút về trên núi Điềm Sơn ở ẩn và mặc kệ đồ vật ban thưởng của nhà vua. Trong lúc tức giận nhà vua đã vô tình đốt cháy cả rừng khiến hai mẹ con Giới Tử Thôi chết cháy, khi biết người mình mang ơn đã mất vua vô cùng đau buồn và ban lệnh cả nước phải kiêng đốt lửa và chỉ ăn đồ nguội trong 3 ngày (03/03 - 05/03 âm lịch) để tưởng nhớ công lao của Giới Tử Thôi. Từ đó, ngày 03/03 âm lịch hằng năm được lấy là ngày Tết Hàn thực, đây cũng là 1 ngày thuộc Tết Thanh minh để tưởng nhớ sự hy sinh của người đã khuất.
Cúng Tết Thanh minh để được lợi ích cho người mất
Dân gian quan niệm “sống có nhà, chết có mồ”. Tức là với một người đã khuất, tấm mộ là nơi người sống có thể tiếp xúc, thể hiện tình cảm của mình với họ.
Tuy nhiên, theo quan điểm Phật giáo, ở mỗi một nơi, mỗi một trú xứ cũng đều có những vị thần có oai đức, có oai lực cai quản. Nên khi mình tạ lễ như vậy, nếu như các vong linh, người thân đã khuất còn ở đó thì họ sẽ được các vị trợ duyên và bảo hộ.
Trong kinh Đức Phật đã dạy rằng, nếu ai tác phước hồi hướng thì đều được thần linh hộ trì. Cho nên, mình làm các việc thiện và sắm sửa đồ chay tịnh, không sát mạng chúng sinh để cúng các vị thần linh, quỷ thần có oai đức ở mộ, dù họ có thọ nhận được hay không thì đều phát sinh ra những phước báo thiện lành. Đồng thời cũng là điều chúng ta kết nối phong tục tập quán dân tộc với sự giải thoát trong đạo Phật đối với chúng sinh, là nhân duyên để mình không bị chấp vào nơi ở, phần mộ của mình, hướng tâm theo con đường giải thoát.
Để người đã khuất được nhiều lợi ích nhất, nếu nhà mình có người thân chưa siêu thoát thì Tết Thanh minh cũng là lúc để bày tỏ tâm hiếu thuận của mình, lòng mong cầu người nhà mình không bị chấp trước vào phần mộ, được nương tựa Tam Bảo, nghe Pháp sớm giác ngộ giải thoát. Người thân nên tụng kinh, tác phước hồi hướng và khai thị cho chúng vong linh sớm được giác ngộ.
Tảo mộ theo đúng quan niệm Phật giáo trong Tết Thanh minh giúp người đã khuất sớm được giác ngộ, giải thoát.
Cách sắm lễ Tết Thanh minh ngoài mộ và ở nhà đầy đủ nhất
#1 Sắm lễ ngoài mộ
Hương, hoa, quả (loại quả thì tùy ý và không quy định số lượng là bao nhiêu), nước trắng, xôi hoặc bát cơm trắng, bánh kẹo tùy ý.
Mâm cúng lễ Tết Thanh minh ngoài mộ (ảnh minh họa)
#2 Sắm lễ ở nhà
Đồ lễ: Hương, hoa, nước trà, quả, thực.
– Hương: Các loại hương đốt có hương thơm.
– Hoa: Các loài hoa có hương thơm (không kiêng về tên hoa và số lượng).
– Trà: Nước trà tỏa hương của sáu vị là đắng, cay, chua, chát, mặn, ngọt là sáu vị nuôi sống tất cả chúng sinh.
– Quả: Số lượng tùy ý không kiêng kị hai quả hay bốn quả. Nên cúng quả đã chín vì có hương từ vị để hương linh thọ hưởng, không nên cúng quả xanh vì chưa có hương thơm của vị (tránh tình trạng biến ban thờ thành chỗ cất đồ).
– Thực: Hiến cúng Phật bày lễ một bát cơm và một cốc nước.
+ Hiến cúng chư Thiên, chư Thần: một bát cơm, một chén nước chè.
+ Hiến cúng gia tiên và các vong linh: một bát cơm, một chén nước chè hoặc một mâm cơm chay và ba bát cơm vơi.
Văn khấn Tết Thanh minh ngoài mộ và ở nhà mới nhất năm 2022
https://chuabavang.com/nghi-thuc-cung-le-thanh-minh-d2463.html
Có thể nói, lễ Tết Thanh minh là một nét đẹp tâm linh của người dân Việt. Phong tục này mang những ý nghĩa rất cao đẹp giúp tô bồi lên tinh thần hiếu nghĩa, biết ơn của người con Việt Nam.
Hy vọng rằng qua bài viết trên đây theo góc nhìn Phật Pháp, quý vị sẽ hiểu được lợi ích của việc cúng lễ Tết Thanh minh và cách cúng lễ làm sao được nhiều phước báu nhất. Chúc quý vị luôn an lạc và hạnh phúc trong chính Pháp của Đức Bổn Sư Thích Ca!
Bài viết🞄 18/11/2022
Nhân kỷ niệm ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, các Phật tử chùa Ba Vàng chúng con xin mượn Pháp thế gian, cùng bày tỏ tấm lòng yêu kính lên Sư Phụ
Bài viết 🞄 18/11/2022
Nhân kỷ niệm ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, các Phật tử chùa Ba Vàng chúng con xin mượn Pháp thế gian, cùng bày tỏ tấm lòng yêu kính lên Sư Phụ
Bài viết🞄 17/11/2022
Đức vua Trần Nhân Tông là một nhà quân sự lỗi lạc, một vị anh quân cao quý, Ngài đã hai lần lãnh đạo quân dân đánh thắng giặc Nguyên Mông...
Bài viết 🞄 17/11/2022
Đức vua Trần Nhân Tông là một nhà quân sự lỗi lạc, một vị anh quân cao quý, Ngài đã hai lần lãnh đạo quân dân đánh thắng giặc Nguyên Mông...
CLB Cúc Vàng🞄 16/9/2022
Bắt đầu từ ngày 14/8/2022, chuyến hành hương Ấn Độ đầu tiên trong 5 đoàn Phật tử chùa Ba Vàng đã được “khởi động”...
CLB Cúc Vàng 🞄 16/9/2022
Bắt đầu từ ngày 14/8/2022, chuyến hành hương Ấn Độ đầu tiên trong 5 đoàn Phật tử chùa Ba Vàng đã được “khởi động”...
Bài viết🞄 15/9/2022
Với tấm lòng biết ơn Đức Tổ Sư, Tăng chúng chùa Ba Vàng sau này đã sáng tác những bài kệ nhằm tán dương và cảm niệm ân đức to lớn của Ngài
Bài viết 🞄 15/9/2022
Với tấm lòng biết ơn Đức Tổ Sư, Tăng chúng chùa Ba Vàng sau này đã sáng tác những bài kệ nhằm tán dương và cảm niệm ân đức to lớn của Ngài
Bài viết🞄 20/8/2022
Những cơn gió mát lành cứ thế thảnh thơi thổi, tĩnh lặng và dịu êm. Sau những cơn mưa nặng hạt kéo dài, bầu trời như bừng tỉnh, sáng trong với nắng chiều buông nhẹ...
Bài viết 🞄 20/8/2022
Những cơn gió mát lành cứ thế thảnh thơi thổi, tĩnh lặng và dịu êm. Sau những cơn mưa nặng hạt kéo dài, bầu trời như bừng tỉnh, sáng trong với nắng chiều buông nhẹ...
Bài viết🞄 19/8/2022
Những hình ảnh nhà sư nhận tiền đi khất thực là phản cảm. Vậy, hành động “khất thực”, “sớt bát cúng dường” là gì theo quan điểm của Phật giáo và được quy định thế nào theo pháp luật?
Bài viết 🞄 19/8/2022
Những hình ảnh nhà sư nhận tiền đi khất thực là phản cảm. Vậy, hành động “khất thực”, “sớt bát cúng dường” là gì theo quan điểm của Phật giáo và được quy định thế nào theo pháp luật?
Bài viết🞄 23/7/2022
Quan Thế Âm Bồ Tát là hiện thân của sự từ bi, cứu khổ, cứu nạn. Hình tượng của Ngài rất đỗi thân thuộc với người dân Việt,.. Để rõ hơn, mời quý vị cùng đọc bài viết.
Bài viết 🞄 23/7/2022
Quan Thế Âm Bồ Tát là hiện thân của sự từ bi, cứu khổ, cứu nạn. Hình tượng của Ngài rất đỗi thân thuộc với người dân Việt,.. Để rõ hơn, mời quý vị cùng đọc bài viết.
Bài viết🞄 14/7/2022
Xoay quanh những trải nghiệm tâm linh nhiệm màu khi tham gia trai đàn chẩn tế chùa Ba Vàng, những câu chuyện chuyển hóa nghiệp khổ...
Bài viết 🞄 14/7/2022
Xoay quanh những trải nghiệm tâm linh nhiệm màu khi tham gia trai đàn chẩn tế chùa Ba Vàng, những câu chuyện chuyển hóa nghiệp khổ...
Bài viết🞄 14/7/2022
Các bài hát Vu lan báo hiếu luôn để lại trong lòng những người con sự thổn thức, in sâu hình ảnh những đôi bàn tay mẹ, những nỗi nhọc nhằn, vất vả của ba vì những đứa con.
Bài viết 🞄 14/7/2022
Các bài hát Vu lan báo hiếu luôn để lại trong lòng những người con sự thổn thức, in sâu hình ảnh những đôi bàn tay mẹ, những nỗi nhọc nhằn, vất vả của ba vì những đứa con.