3 điều quan trọng cần biết về việc tỉa chân nhang và bao sái bát hương

Theo tập tục Việt Nam, các gia đình sẽ thường tỉa chân nhang và bao sái bát hương sau khi tiễn ông Công ông Táo về Trời. Bên cạnh đó, có rất nhiều điều kiêng kỵ như: không được xê dịch bát hương, con gái không được tỉa chân nhang...Bởi có quan niệm cho rằng, việc động bát hương có thể làm tiêu tán tài lộc và mang xui xẻo đến cho gia đình.

Vậy đạo Phật quan niệm thế nào về vấn đề trên? Tỉa chân nhang và bao sái bát hương thế nào là đúng Pháp? Chùa Ba Vàng kính mời quý Phật tử đón đọc bài viết dưới đây qua chia sẻ trên Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh!

Tỉa chân nhang khi nào?

Trong văn hóa dân tộc Việt, việc thờ phụng là tín ngưỡng lâu đời. Người Việt không chỉ thờ cúng tiên tổ, chư Phật, Thần linh mà có thể thờ cúng các vị anh hùng dân tộc có công với đất nước. Vì vậy, hầu như gia đình nào cũng có bàn thờ, bát hương. Thờ cúng trong tâm thức người Việt là việc rất linh thiêng, cao quý nên tỉa bát nhang, bao sái bàn thờ cũng rất được coi trọng. Vậy tỉa chân nhang khi nào là đúng nhất?

#1 Theo quan niệm dân gian

Trong buổi Vấn đáp Phật Pháp chủ đề ngày Tết Nguyên đán, Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh chia sẻ: “Dân ta quan niệm là không được động vào chân nhang, phải đến ngày ông Công ông Táo đi chầu trời thì gia đình mới được tỉa. Bởi họ cảm thấy bát hương là một cái gì đó rất linh thiêng và đáng sợ”.

Vậy đạo Phật nhìn nhận thế nào về việc bao sái bát hương và tỉa chân nhang?

#2 Tỉa chân nhang theo góc nhìn của nhà Phật

Sư Phụ giảng giải: Bát hương là nơi để người sống kết nối với thế giới tâm linh nên rất cần lau dọn sạch sẽ và giữ cho thanh tịnh. Tại các gia đình, bàn thờ gia tiên thường đặt cao hơn so với người đang đứng để người sống tỏ lòng tôn kính với người đã khuất; nên ban thờ càng gọn gàng, ngăn nắp bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu. Người đã khuất cũng như người sống, không ai thích ngồi vào những chỗ không sạch sẽ, luộm thuộm. Hơn thế, nếu chân nhang đầy thì rất dễ cháy, gây ra hỏa hoạn.

Vậy đối với việc tỉa chân nhang, Sư Phụ căn dặn: “Chân nhang ở trong bát hương chúng ta hoàn toàn có quyền tỉa hàng ngày, không phải đợi đến ngày ông Công ông Táo mới được tỉa. Không nên để chân nhang lùm xùm, ngút ngát rồi bốc cháy là rất nguy hiểm”.

Đối với việc bao sái bát hương, Sư Phụ khẳng định: “Chúng ta hoàn toàn có quyền bao sái, lau chùi, xê dịch bát hương. Chúng ta bê bát hương xuống lau chùi, đánh rửa sạch sẽ xong rồi lại đặt lên trên ban thờ thì không vấn đề gì hết. Ban thờ nên lau chùi sạch sẽ và được xê dịch các đồ thờ cúng trên ban”.

Sư Phụ cũng giảng giải về việc chúng ta thường để lại chân nhang trong bát hương: “Đối với người thờ Phật thì có thể là tỉa hết chân nhang đi và để lại ba cây thôi. Việc này mang tính chất tiếp nối. Ba chân nhang tượng trưng cho Phật, Pháp, Tăng, Tam Bảo. Người tại gia chúng ta thì có thể để lại năm chân nhang. Gọi là ngũ phúc, tượng trưng cho năm điều phúc lành hoặc là huyết thống năm đời”.

Xử lý tro và chân nhang sau khi được tỉa ra sao?

Theo giới luật nhà Phật, đối với những gì liên quan đến bàn thờ, những đồ lễ cúng như hoa trái, dù héo tàn cũng không được vứt vào nơi bẩn. Bởi những thứ ấy vừa được cung kính trên bàn thờ mà vứt vào nơi không sạch sẽ là thể hiện sự không lành thiện, không cung kính.

Vậy số tro và chân nhang cũ từ trên bàn thờ, chúng ta nên xử lý thế nào?

Sư Phụ chia sẻ: “Những vật đã đặt trên bàn thờ từ bông hoa cho đến tro, chân nhang khi chúng ta bỏ đi thì nên để vào những chỗ nào đấy mình thấy sạch sẽ như bồn hoa hay cái gốc cây. Không nên bỏ vào những nơi có rác hay nơi không sạch sẽ”.

Trong một bài giảng khác Sư Phụ cũng căn dặn, với chân nhang sau khi tỉa xong, chúng ta có thể đem đốt hóa lấy tro và bón vào gốc cây. Còn tro trong bát hương nếu thờ lâu và đầy lên thì nên bỏ bớt tro cũ hoặc thay tro mới.

Phụ nữ có được tỉa chân nhang và bao sái bát hương?

Dân gian có lưu truyền quan niệm con gái không được động chạm vào bát hương hoặc tỉa chân nhang vì như vậy sẽ khiến gia đình gặp xui xẻo. Đặc biệt, đến kỳ kinh nguyệt là không được thắp hương, lễ bái; thậm chí không được đi chùa.

Về vấn đề này, Sư Phụ chia sẻ: “Việc con gái cúng lễ hay lau chùi bát hương là hoàn toàn bình thường; mặt tâm linh không phân biệt con gái hay con trai. Kể cả người phụ nữ đến ngày kinh nguyệt vẫn lên thắp hương, đi chùa khấn vái bình thường, miễn sao mình phải giữ vệ sinh sạch sẽ ở nơi thân thể là được. Bởi đó là chuyện tâm sinh lý bình thường của con người và không có tội lỗi. Vậy nên phụ nữ hay nam giới đều thắp hương, khấn vái, đều tỉa chân nhang và dọn dẹp ban thời được”.

Từ lời trên Sư Phụ giảng, chúng ta hiểu được việc tỉa chân nhang và bao sái bát hương có thể làm hằng ngày chứ không cần đợi đến ngày ông Công ông Táo về Trời. Điều đó sẽ giúp bàn thờ luôn được trang nghiêm, thanh tịnh và sạch sẽ. Mong rằng qua bài viết, quý Phật tử có chính kiến đúng đắn trong việc thờ phụng để được lợi ích trên bước đường học Phật của mình.

Tịnh Duyên