Chuyện nồi cơm của Khổng Tử: Học cách đối nhân xử thế của tiền nhân
26/7/2025
Chuyện nồi cơm của Khổng Tử kể về một tình huống tưởng chừng đơn giản nhưng chứa đựng triết lý sâu sắc, giúp tô bồi đạo đức cho mỗi chúng ta.
26/7/2025
Mục lục [Ẩn]
Chuyện nồi cơm của Khổng Tử kể về một tình huống tưởng chừng đơn giản nhưng chứa đựng những triết lý sâu sắc. Qua một nồi cơm nhỏ bé, Khổng Tử giúp chúng ta thấm thía bài học về cách đối nhân xử thế và tình thầy trò cao quý. Mời các bạn cùng khám phá chi tiết câu chuyện đầy ý nghĩa trong bài viết dưới đây!
Câu chuyện nồi cơm của Khổng Tử
Một lần, Khổng Tử dẫn học trò đi du thuyết từ nước Lỗ sang nước Tề. Thời ấy, chiến tranh liên miên, các nước chư hầu loạn lạc, dân chúng phiêu bạt điêu linh, lầm than đói khổ,… Thầy trò Khổng Tử cũng lâm vào cảnh rau cháo cầm hơi, nhiều ngày nhịn đói, nhịn khát.
Khi đặt chân đến nước Tề, may mắn thay, một bà lão nghe danh đức Khổng Tử từ lâu đã biếu ông mấy cân gạo mới. Khổng Tử phân công Nhan Hồi nhóm bếp nấu cơm, còn Tử Lộ cùng vài học trò khác vào rừng kiếm rau. Trong khi đó, ông yên tâm ở nhà trên đọc sách.
Khi vô tình nhìn xuống bếp, Khổng Tử thấy Nhan Hồi mở vung nồi cơm, lấy đũa xới cơm, nắm lại từng nắm, nhìn quanh không thấy ai liền đưa cơm lên miệng ăn. Thất vọng thở dài, Khổng Tử than rằng: “Thật có sự việc này xảy ra ư? Người học trò mình tin tưởng nhất mà cũng đốn mạt đến thế này sao? Lén ăn vụng cơm của thầy và huynh đệ. Thật là tệ!”
Câu chuyện nồi cơm của Khổng Tử (Ảnh minh họa)
Một lúc sau, Tử Lộ cùng các môn sinh hái rau mang về. Nhan Hồi luộc rau. Khổng Tử nằm im lặng, nặng lòng suy nghĩ. Khi rau chín, Nhan Hồi và Tử Lộ dọn cơm lên nhà trên, các môn sinh chắp tay mời Khổng Tử dùng bữa.
Khổng Tử gọi tất cả các trò lại, chậm rãi nói: “Chúng ta đi từ Lỗ sang Tề, đường xa vạn dặm, thầy rất mừng vì trong hoàn cảnh loạn lạc đói khổ, các con vẫn yêu thương, đùm bọc nhau và giữ lòng trong sạch. Ngày đầu tiên đến đất Tề lại may mắn được bữa cơm, thầy chạnh lòng nhớ đến quê hương, cha mẹ. Thầy muốn xới ít cơm mang cúng, các con thấy có nên không?”
Trừ Nhan Hồi im lặng, còn các môn sinh đều chắp tay thưa: “Dạ thưa thầy, nên ạ”.
Khổng Tử tiếp tục: “Nhưng không biết nồi cơm này có sạch hay không?”. Các học trò ngơ ngác nhìn nhau, không hiểu ý thầy.
Lúc bấy giờ Nhan Hồi liền chắp tay thưa: “Dạ thưa thầy, nồi cơm này không được sạch. Khi nấu cơm, con mở vung ra xem thử cơm đã chín đều chưa. Chẳng may một cơn gió thổi vào khiến bồ hóng và bụi trên nhà rơi xuống. Con đã nhanh tay đậy vung lại nhưng không kịp. Sau đó, con xới lớp cơm bẩn ra, định bỏ đi nhưng nghĩ: cơm ít, anh em lại đông. Nếu bỏ lớp cơm bẩn, phần cơm còn lại sẽ không đủ. Vì thế, con đã mạn phép thầy và anh em, ăn trước phần cơm bẩn ấy để giữ phần cơm sạch dâng thầy và huynh đệ. Thưa thầy, hôm nay con đã ăn cơm rồi, giờ xin phép không ăn nữa”.
Nghe xong, Khổng Tử giật mình, thốt lên: “Chao ôi! Thế ra trên đời này có những việc chính mắt mình trông thấy rành rành mà vẫn không hiểu được đúng sự thật! Suýt nữa thì Khổng Tử này trở thành kẻ hồ đồ”.
3 bài học đạo đức quý báu qua câu chuyện
Không nên vội vàng phán xét người khác
Câu chuyện nồi cơm của Khổng Tử đã giúp chúng ta nhận ra rằng: Có những việc mắt thấy, tai nghe nhưng chưa chắc đã là sự thật. Cho nên, đừng vội vàng đánh giá người khác chỉ qua hành động bề ngoài; đừng nhìn nhận, đánh giá sự việc bằng con mắt tầm thường, phiến diện của kẻ phàm phu. Thay vào đó, hãy học cách nhìn nhận bằng tâm từ bi, bao dung, bình đẳng và tìm hiểu thấu đáo, suy xét toàn diện.
Những điều mắt thấy tai nghe chưa hẳn đã là sự thật (Ảnh minh họa)
Cách dạy học trò của bậc tiền nhân
Khi nhìn thấy người học trò mình hết mực tin tưởng lén ăn vụng cơm, Khổng Tử không lập tức trách phạt hay kết tội. Dù thất vọng và đau lòng, ông vẫn giữ bình tĩnh, khéo léo dẫn dắt để học trò tự thừa nhận hành động của mình. Đây chính là tâm đức của một người thầy, luôn tìm cách giúp học trò tự nhận ra sai lầm của mình.
Qua câu chuyện, chúng ta nhận thấy vai trò quan trọng của người thầy. Một người thầy giỏi không chỉ phát hiện lỗi lầm của học trò mà còn biết chỉ lỗi một cách tinh tế, xuất phát từ tâm từ bi và sự yêu thương. Việc sửa lỗi không phải quy chụp hay bới móc, mà là để dẫn dắt học trò tự nhận thức và rèn sửa. Chính sự khéo léo và lòng bao dung của người thầy sẽ giúp học trò trưởng thành, tiến bộ, tốt đẹp từng ngày.
Người thầy giỏi biết chỉ lỗi một cách tinh tế với tâm từ bi, yêu thương (Ảnh minh họa)
Sự biết ơn, đền ơn của trò đối với người thầy
Câu chuyện nồi cơm của Khổng Tử không chỉ khắc họa tình thầy trò sâu đậm mà còn làm nổi bật phẩm chất đáng kính của người học trò xuất sắc Nhan Hồi. Với tấm lòng yêu kính thầy, đức nhường nhịn và tinh thần hy sinh, Nhan Hồi đã chọn chịu thiệt thòi về mình. Ông lặng lẽ ăn phần cơm lẫn bụi đất và bồ hóng để thầy và huynh đệ được dùng phần ngon.
Điều đáng trân quý hơn cả là hành động ấy xuất phát từ sự quan tâm chân thành. Nhan Hồi không muốn thầy và các huynh đệ phải buồn lòng hay lo lắng cho mình, nên ông lén ăn những nắm cơm ấy, không cho ai biết. Tình cảm thầy trò cao quý như thế quả thật hiếm có.
Còn chúng ta, ai cũng có những người thầy đáng kính mà mình phải ghi nhớ và mang ơn suốt đời. Để từ đó phát huy truyền thống đạo lý biết ơn, đền ơn bởi nên thân, thành người là do thầy. Cha mẹ cũng là thầy. Vì vậy, chúng ta không bao giờ quên ơn này, nguyện sẽ là những người trò hiếu thảo đúng nghĩa, biết ơn và đền ơn.
Người trò phải luôn ghi nhớ công ơn và đền ơn thầy (Ảnh minh họa)
Trên đây là những chia sẻ của Thầy Thích Trúc Thái Minh về câu chuyện nồi cơm của Khổng Tử. Qua những đức tính tốt đẹp, đạo nghĩa thầy trò cao quý của bậc tiền nhân, chúng ta có thêm những bài học rất sâu sắc về việc đối nhân xử thế, vun bồi đạo đức, trở thành những con người tốt đẹp, đúng nghĩa.
Phật Pháp và đời sống🞄 31/8/2025
Nhiều người quan niệm, bốc bát hương bản mệnh là gửi gắm mạng sống của mình cho các vị Thần, giúp thọ mạng kéo dài. Tuy nhiên, theo đạo Phật, việc này là sai.
Phật Pháp và đời sống 🞄 31/8/2025
Nhiều người quan niệm, bốc bát hương bản mệnh là gửi gắm mạng sống của mình cho các vị Thần, giúp thọ mạng kéo dài. Tuy nhiên, theo đạo Phật, việc này là sai.
Phật Pháp và đời sống🞄 31/8/2025
Cầu siêu đúng chuẩn nghi thức Phật giáo là việc thiết thực giúp cho người làm lễ được tăng trưởng phúc báu và người mất được siêu sinh, tái sinh về cõi lành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 31/8/2025
Cầu siêu đúng chuẩn nghi thức Phật giáo là việc thiết thực giúp cho người làm lễ được tăng trưởng phúc báu và người mất được siêu sinh, tái sinh về cõi lành.
Phật Pháp và đời sống🞄 30/8/2025
Chúng ta không chỉ có cha mẹ hiện kiếp đời này mà còn có cha mẹ nhiều kiếp trước.Nhiều người con tuy mang tâm hiếu nhưng chưa biết cách báo hiếu cha mẹ...
Phật Pháp và đời sống 🞄 30/8/2025
Chúng ta không chỉ có cha mẹ hiện kiếp đời này mà còn có cha mẹ nhiều kiếp trước.Nhiều người con tuy mang tâm hiếu nhưng chưa biết cách báo hiếu cha mẹ...
Phật Pháp và đời sống🞄 29/8/2025
Hướng dẫn cách cúng cô hồn tháng 7 đúng chuẩn nghi thức Phật giáo giúp hương linh được an ổn, siêu thoát; gia chủ được bình an, tăng phước lành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 29/8/2025
Hướng dẫn cách cúng cô hồn tháng 7 đúng chuẩn nghi thức Phật giáo giúp hương linh được an ổn, siêu thoát; gia chủ được bình an, tăng phước lành.
Phật Pháp và đời sống🞄 24/8/2025
Chúng ta nên chân thật sám hối các tội lỗi đã gây tạo từ quá khứ, phát nguyện tu hành sửa đổi thân tâm,... để khi cầu nguyện, niệm Phật được các Ngài gia hộ.
Phật Pháp và đời sống 🞄 24/8/2025
Chúng ta nên chân thật sám hối các tội lỗi đã gây tạo từ quá khứ, phát nguyện tu hành sửa đổi thân tâm,... để khi cầu nguyện, niệm Phật được các Ngài gia hộ.
Phật Pháp và đời sống🞄 24/8/2025
Thủ tục di chuyển bát hương đúng chuẩn, đầy đủ, chi tiết theo tinh thần Phật giáo; giúp gia đình nhận được điều tốt đẹp, phúc lành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 24/8/2025
Thủ tục di chuyển bát hương đúng chuẩn, đầy đủ, chi tiết theo tinh thần Phật giáo; giúp gia đình nhận được điều tốt đẹp, phúc lành.
Phật Pháp và đời sống🞄 16/8/2025
Tảo mộ là phong tục truyền thống của người Việt, thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên thông qua việc dọn dẹp, sửa sang, thắp hương ở phần mộ.
Phật Pháp và đời sống 🞄 16/8/2025
Tảo mộ là phong tục truyền thống của người Việt, thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên thông qua việc dọn dẹp, sửa sang, thắp hương ở phần mộ.
Phật Pháp và đời sống🞄 16/8/2025
Để cúng Rằm tháng 7 được lợi ích, chúng ta nên tu tạo phúc lành, làm các việc phước thiện nơi Tam Bảo và hộ trì chúng Tăng như lời Đức Phật dạy.
Phật Pháp và đời sống 🞄 16/8/2025
Để cúng Rằm tháng 7 được lợi ích, chúng ta nên tu tạo phúc lành, làm các việc phước thiện nơi Tam Bảo và hộ trì chúng Tăng như lời Đức Phật dạy.
Phật Pháp và đời sống🞄 15/8/2025
Thủ tục, nghi thức chuyển bàn thờ cũ để thay bàn thờ mới đúng cách, chi tiết, đầy đủ; giúp gia đình nhận được nhiều phúc lành, bình an.
Phật Pháp và đời sống 🞄 15/8/2025
Thủ tục, nghi thức chuyển bàn thờ cũ để thay bàn thờ mới đúng cách, chi tiết, đầy đủ; giúp gia đình nhận được nhiều phúc lành, bình an.
Phật Pháp và đời sống🞄 13/8/2025
Rằm tháng 7 là ngày Tết Trung Nguyên - là dịp mỗi gia đình lại cùng nhau chuẩn bị mâm cơm tươm tất dâng lên cúng ông bà, tổ tiên.
Phật Pháp và đời sống 🞄 13/8/2025
Rằm tháng 7 là ngày Tết Trung Nguyên - là dịp mỗi gia đình lại cùng nhau chuẩn bị mâm cơm tươm tất dâng lên cúng ông bà, tổ tiên.
Phật Pháp và đời sống🞄 09/8/2025
Tụng kinh là để ôn lại và hiểu lời Đức Phật dạy. Tụng kinh sẽ đem lại nhiều phúc báu, an vui cho những người trì tụng ngay trong hiện tại.
Phật Pháp và đời sống 🞄 09/8/2025
Tụng kinh là để ôn lại và hiểu lời Đức Phật dạy. Tụng kinh sẽ đem lại nhiều phúc báu, an vui cho những người trì tụng ngay trong hiện tại.
Phật Pháp và đời sống🞄 07/8/2025
Lễ Vu Lan là dịp để những người con bày tỏ tâm tri ân, thực hành báo hiếu đối với cha mẹ hiện đời và nhiều đời về trước.
Phật Pháp và đời sống 🞄 07/8/2025
Lễ Vu Lan là dịp để những người con bày tỏ tâm tri ân, thực hành báo hiếu đối với cha mẹ hiện đời và nhiều đời về trước.
Phật Pháp và đời sống🞄 04/8/2025
Hộ niệm là một phương pháp giúp cho người sắp lâm chung có một cận tử nghiệp thiện lành, giúp quyết định chỗ tái sinh cao tốt trong kiếp sau.
Phật Pháp và đời sống 🞄 04/8/2025
Hộ niệm là một phương pháp giúp cho người sắp lâm chung có một cận tử nghiệp thiện lành, giúp quyết định chỗ tái sinh cao tốt trong kiếp sau.
Phật Pháp và đời sống🞄 01/8/2025
Đối với nhiều người, số phận là những điều được định sẵn trong cuộc đời. Tuy nhiên, đạo Phật không chấp nhận thuyết định mệnh, không có số phận con người định sẵn.
Phật Pháp và đời sống 🞄 01/8/2025
Đối với nhiều người, số phận là những điều được định sẵn trong cuộc đời. Tuy nhiên, đạo Phật không chấp nhận thuyết định mệnh, không có số phận con người định sẵn.
Phật Pháp và đời sống🞄 31/7/2025
Tuyển tập những lời chúc lễ Vu Lan mới nhất - hay, chân thành và ý nghĩa, giúp bạn thể hiện tình cảm và lòng biết ơn đến đấng sinh thành.
Phật Pháp và đời sống 🞄 31/7/2025
Tuyển tập những lời chúc lễ Vu Lan mới nhất - hay, chân thành và ý nghĩa, giúp bạn thể hiện tình cảm và lòng biết ơn đến đấng sinh thành.
Phật Pháp và đời sống🞄 30/7/2025
Bốc mộ theo đúng nghi thức Phật giáo sẽ giúp người mất được siêu thoát, an ổn; người sống được tăng phúc, bình an.
Phật Pháp và đời sống 🞄 30/7/2025
Bốc mộ theo đúng nghi thức Phật giáo sẽ giúp người mất được siêu thoát, an ổn; người sống được tăng phúc, bình an.
Phật Pháp và đời sống🞄 30/7/2025
Cư sĩ là những người Phật tử tu tại gia. Trong giáo Pháp của Phật, người Phật tử được gọi là Ưu-bà-tắc (nam cư sĩ) và Ưu-bà-di (nữ cư sĩ).
Phật Pháp và đời sống 🞄 30/7/2025
Cư sĩ là những người Phật tử tu tại gia. Trong giáo Pháp của Phật, người Phật tử được gọi là Ưu-bà-tắc (nam cư sĩ) và Ưu-bà-di (nữ cư sĩ).
Phật Pháp và đời sống🞄 17/7/2025
Chép kinh với ý định lan tỏa Phật Pháp sẽ tốt, sinh ra một chút công đức. Nhưng phải đúng ý nghĩa là lan tỏa Phật Pháp, không phải cất vào kho, vùi xuống đất.
Phật Pháp và đời sống 🞄 17/7/2025
Chép kinh với ý định lan tỏa Phật Pháp sẽ tốt, sinh ra một chút công đức. Nhưng phải đúng ý nghĩa là lan tỏa Phật Pháp, không phải cất vào kho, vùi xuống đất.
Phật Pháp và đời sống🞄 05/7/2025
Việc chuẩn bị mâm cúng Rằm tháng 7 không chỉ là phong tục truyền thống mà còn là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu kính với gia tiên.
Phật Pháp và đời sống 🞄 05/7/2025
Việc chuẩn bị mâm cúng Rằm tháng 7 không chỉ là phong tục truyền thống mà còn là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu kính với gia tiên.
