Mục lục [Ẩn]
Không chỉ là người có những đóng góp quan trọng trong việc tiếp nối dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử, Đức Tổ Sư Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác còn có công lớn trong việc khôi phục ngôi Bảo Quang Tự (nay còn gọi là chùa Ba Vàng) cách đây gần 300 năm.
Chính vì vậy, với tấm lòng biết ơn Đức Tổ Sư, Tăng chúng chùa Ba Vàng sau này đã sáng tác những bài kệ nhằm tán dương và cảm niệm ân đức to lớn của Ngài. Kính mời quý độc giả cùng đón đọc!
1. Bái Tổ
Tích xưa vốn đã ký rằng:
Sơn lâm Thành Đẳng khí bình đất thiêng
Vì xưa có Bậc Thánh Hiền
Tu tâm tích đức nơi miền hoang vu.
Thanh khí tỏa thâm u - thư thái
Đón Ngài về lập chí kham tu
Rừng thiêng, mây khói sương mù
Dấn thân hành đạo ứng bao điềm lành.
Tổ Sư Tuệ Bích tu hành
Ba Vàng tỏa sáng rạng danh Phật đà
Bao năm nương náu rừng già
Rèn tâm luyện trí đầu đà chuyên tu.
Lấy hiếu đạo lập thân tu tiến
Hạnh đầu đà kiến giải nơi tâm
Xây nên mái ấm gia Tông
Tiền đồ giống Thánh đời sau hướng về.
Xả thân tu hạnh Bồ đề
Giữ thân vững bước quyết lìa bến mê
Để độ sinh tìm phương cứu thế
Lập phương tiện tế độ chúng sinh.
Kê đơn sắc thuốc cứu nhân
Khuyên người sống thiện tu tâm sửa mình
Truyền trai tám giới, giảng kinh
Dạy nhân duyên quả, hiếu tình tri ân.
Công đức Tổ thật không nghĩ xiết
Nay tâm thành hướng tới cội xưa
Duyên Thầy gốc đã giáo thừa
Ngày nay tứ chúng hướng về nương tu.
Đi, để lại, hậu lai di tích
Nước giếng Thần thanh mát thơm trong
Rùa con bia đá khắc tên
Ma Ha Tuệ Bích, húy danh của Ngài.
Dẫu giờ Tổ có tái lai
Hành Bồ tát đạo truyền khai cứu đời.
Nay tưởng nhớ ngày Ngài tạ thế
Lập giỗ này mong tỏ hiếu ân
Chúng con tha thiết thân cần
Non cao có bóng, có công Tổ, Thầy.
Noi gương Đức Tổ - Đức Thầy
Bồ đề chánh đạo đêm ngày gắng tu
Thực hành di huấn Tổ Sư
Tập tu hiếu đạo ân Sư chí đền.
Nay tiếp Tổ - Thầy thương dẫn bước
Giúp chúng con tiến bước tu tâm
Dạy cho Giáo Pháp cao thâm
Mưu tầm trí tuệ sáng trong cõi lòng.
Dòng sinh tử thật chông gai
Bồ đề Ngài nguyện tái lai cứu đời
Như Lai Giáo huấn cho lời
Thích Ca Phật tổ đoái hoài xót thương.
“Thương đời, tu đạo lánh xa
Ta ba trần thế, dễ sa lưới đày”
Nay con mong thoát đọa đày
Thầy Thương mang dạy đầu đà khổ tu
Rèn tâm luyện trí, hành trì
Khi nào sáng tỏ đời mình an vui.
Chúng con chí thiết cúi mong
Ân trên Đức Tổ hiển thông giáng đàn
Chúng con chí thiết đầu thành
Đảnh lễ Tam Bảo và Ngài Tổ Sư.
Tôn tượng Đức Tổ Sư Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác
2. Ân Tổ
Cởi duyên trần ẩn thân tu đạo
Nhấc gót trần dạo khắp sơn lâm
Bao năm ẩn dật nhiếp tâm
Minh tâm kiến tính nghiệp xưa lu mờ.
Suốt đời mang năm thừa giáo hóa
Khắp gần xa độ thế an nhân
Hành thân Bồ tát vị tha
Cầu xin Đức Tổ gần xa giáng đàn
Quang lâm kỵ Tổ tịch quang
Khai sơn bản tự Bảo Quang, Ba Vàng.
Ngôi Tam Bảo khang trang trần thiết
Kiệt tác này tuyệt thế nhân gian
Là nhờ công Thầy sửa sang
Mang ân đức Tổ sáng khai dẫn đường
Người về lễ Phật thập phương
Nhớ công Thầy - Tổ xây nên cơ đồ.
Thật gian khổ! Quá gian lao!
Nhân duyên hội tụ xiết bao công trình
Cơ ngơi giờ đã thành hình
Công Thầy, Đức Tổ khó bàn tính ra.
Nào điện các, Phật Thích Ca
Hành lang La hán, tam quan cổng chào
Và bảo điện uy nghiêm Tam Thế
Tượng mẹ hiền Bồ tát Thế Âm.
Tâm linh vang khắp thế gian
Chùa to Phật lớn thênh thang đất trời
Rừng thông bát ngát xanh ngời
Khói mây giao cảm đất trời bao la
Tăng - Ni tinh tấn đầu đà
Công Thầy giáo hóa thật là vị tha.
Sức Thầy mười mấy năm qua
Nhờ ơn Tam Bảo, Tổ ta độ trì
Ai thời suy nghĩ kỹ đi!
Cây kia lá tốt cũng từ đất ra.
Nước trong veo chảy ra từ nguồn cội
Người mỗi người đều có Tổ có Tông
Sống ở đời xin hiểu thông đạo lý
Quả có hạt, hạt do quả sinh ra.
Hôm nay giỗ Tổ chùa ta
Hăm ba tháng tám tham gia, hướng về
Giúp mình hiểu hạnh Bồ Đề
Tri ân Giác Tổ khai chùa lập am.
“Sách có câu:
Uống nước phải nhớ đến nguồn
Đạo dạy rằng:
Người tu cần có Tổ có Tông
Thân tu sĩ xuất gia phải lo điều báo đáp
Hàng tại gia phải nhớ nghĩ đền ân
Để chung lưng xây đắp nền nhân
Cùng chung góp sức quả nhân gieo trồng.”
Thầy giảng dạy ba tâm cứu kính
Hạnh vâng lời, cung kính, tri ân
Đời ta sống có an vui
Là ơn Thầy Tổ phải mong báo đền.
Tuy Giác Tổ quy Tây giải thoát
Chúng hậu lai phải khát ngưỡng mong
Lòng này tha thiết kính trông
Hóa thân Đức Tổ thong dong giáng đàn
Nay đệ tử trì trai tu giới
Phát tâm thành với đạo trả ân
Rèn tâm luyện trí quán thân
Siêng tu khổ hạnh quyết ra sa bà
Tu theo hạnh Đức Thích Ca
Noi gương Giác Tổ hành Ba-la-mật
Tâm Bồ Đề nguyện luôn trụ vững
Tự sửa mình, mong đạt an vui
Kính xin Đức Tổ hiển minh
Từ bi dẫn dắt chúng sinh hướng về
Con nay học hạnh Bồ Đề
Trồng nhân giác ngộ, thoát phiền não ma
Chúng con lễ mọn thiết tha
Hương hoa năm đức tỏa ra khắp vùng
Mong trên Đức Tổ đoái cùng
Phiêu diêu khắp cõi nhân gian cứu đời
Tuệ minh chiếu sáng rạng ngời
Chúng con chí thiết đầu thành ngưỡng mong.
Chùa Ba Vàng ngày nay - nơi được xây dựng trên nền di tích lịch sử do Tổ sư Tuệ Bích Phổ Giác kiến lập cách đây hơn 300 năm
3. Ân Tổ
Đức Tuệ Bích Phổ Giác thiền sư
Bao năm tinh tấn lập nên cơ đồ
Với tâm hạnh vị tha thương chúng
Ngài giúp đời sắc thuốc cứu dân
Giương cao Thánh đức hiếu ân
Ân cần chỉ bảo cho đời thiện lương.
Tâm thành đối trước Tổ đường
Nương nơi Tam Bảo đạo mầu kính ân
Xưa kia Đức Tổ gian truân
Xả thân hành đạo vì bao nhiêu người.
Chí xuất trần giương cao tuệ báu
Thành Đẳng sơn ẩn náu nương tu
Rừng thiêng nước độc, khói mù
Cọp beo thú dữ chẳng sờn, chẳng lo
Mà chỉ lo đạo pháp ngày mai
Không ai hoằng hóa khiến cho phai mờ.
Nên quên mình giương cờ chánh pháp
Tương lai gần giáo hóa độ sinh
Hằng tu giảng pháp trì kinh
Dốc lòng giữ đạo quên thân của mình.
Nhớ ơn Phật tổ thuyết kinh
Thỉnh chư Phật đoái, ai thương giáng đàn
Cùng Bồ tát mười phương chứng giám
Cảm lòng thành chúng đệ thiết trai
Hôm nay lễ bái trả ân
Thiền sư Phổ Giác ân thành chúng con.
Chùa Ba Vàng tổ chức Lễ giỗ Tổ sư Trúc Lâm Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác vào ngày 23/8 Âm lịch hàng năm
4. Phát nguyện
Hôm nay thiết lễ tri ân
Thành tâm tưởng nhớ kính ân đức dày
Giờ này nhất tưởng, nhất tâm
Hướng về Đức Tổ ân thâm tín thành
Hương bài, linh vị đã thành
Chánh tâm tưởng niệm đức dày Tổ tông
Xưa Ngài liễu đạo chân tâm
Hành tung dạo khắp sơn lâm thủy cùng
Kết duyên đất quý khắp cùng
Ba Vàng, Thành Đẳng ẩn mình chuyên tu
Ngày đêm sớm tối tham thiền
Minh tâm kiến tánh, tình anh cõi lòng
Rồi từ đó giương buồm chánh pháp
Mang pháp lành rọi khắp nhân gian
Tụng kinh, thuyết pháp, độ sanh
Tạo nên mối đạo nhân tâm rạng ngời
Chúng Ba Vàng nay cùng tu tiến
Nương phúc lành của Thầy - Tổ Sư
Chúng con chí thiết ngưỡng trông
Mong trên Đức Tổ chứng tâm kiền thành
Nguyện một đời hành tu Bát Chánh
Noi gương lành tìm lánh sơn lâm
Sớm hôm điều phục thân tâm
Rừng thông trú ẩn phá phiền não ma
Rèn tâm luyện trí của ta
Suốt đời tu học quyết ra Sa bà
Học lối sống vị tha nhân ái
Nuôi tâm từ gặt hái an vui
Kiên tâm vững chí không lùi
Nương oai đức Phật thệ nguyện hiến thân
Ngôi Tam Bảo ngày đêm xây đắp
Thắp đạo mầu vì khắp chúng sanh
Thỉnh Phật thương xót hậu sanh
Hôm nay cung đón tổ Sư quy về
Hạnh Bồ đề dương cao chí cả
Mang kinh Phật truyền khắp nhân gian
Tạo nên mái ấm trần gian
Danh trong, sáng tự, Bảo Quang ngôi chùa
Nhân dân thương kính Đức hiền
Khắp nơi câu hội truyền về nghe kinh
Bởi xưa gốc đã có sẵn
Từ nơi Ngài phát địa khai minh
Tái lai theo bởi nguyện xưa
Hành Bồ tát đạo giáo thừa chúng sanh
Mạch nguồn Yên Tử chảy quanh
Vâng lời chư Thánh mở mang dòng Thiền
Cốt thiền giác ở trong lòng
Tu tâm sửa tính cho mình thanh lương
Tâm thành hướng tri ân Giác Tổ
Cúi xin Ngài phổ độ quần sinh
Thành tâm cầu thỉnh chứng minh
Ân trên Đức Tổ đoái thương xót cùng.
---
Những dòng kệ phần nào tái hiện lại cuộc đời xuất gia tu hành theo hạnh đầu đà của Tổ Sư, là tấm gương sáng trong sự nghiệp hoằng Pháp độ sinh. Người con Phật có bổn phận phải luôn luôn ghi nhớ ân đức cao cả ấy, tiếp tục tiếp nối dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử mà Ngài đã dùng cả tâm huyết để gây dựng, giúp mạng mạch Phật Pháp mãi được xưng dương.
Kính mời quý vị hãy đón xem chương trình Lễ Giỗ Tổ Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác lần thứ 265:
- Thời gian: Chủ nhật, ngày 23/8/Nhâm Dần (tức 18/9/2022)
- 7h15: Khóa lễ truyền Bát Quan Trai giới
- 8h30: Đại Lễ Giỗ Tổ Trúc Lâm Ma Ha Sa Môn Tuệ Bích Phổ Giác lần thứ 265
- Chương trình sẽ được phát trực tiếp trên các kênh truyền thông:
- Youtube: Chua Ba Vang/Thầy Thích Trúc Thái Minh
- Website: chuabavang.com
Bài viết🞄 06/4/2025
Lễ quy y Tam Bảo chùa Ba Vàng được tổ chức hàng tháng theo nguyện vọng của Nhân dân. Nhân dân, Phật tử có thể tham gia theo hình thức trực tuyến hay trực tiếp
Bài viết 🞄 06/4/2025
Lễ quy y Tam Bảo chùa Ba Vàng được tổ chức hàng tháng theo nguyện vọng của Nhân dân. Nhân dân, Phật tử có thể tham gia theo hình thức trực tuyến hay trực tiếp
Bài viết🞄 29/3/2025
Dưới đây là những lời chúc lễ Phật đản ý nghĩa dành tặng cho gia đình, bạn bè, người yêu,... giúp mang lại phúc lành, phát sinh trí tuệ, thoát khỏi khổ đau.
Bài viết 🞄 29/3/2025
Dưới đây là những lời chúc lễ Phật đản ý nghĩa dành tặng cho gia đình, bạn bè, người yêu,... giúp mang lại phúc lành, phát sinh trí tuệ, thoát khỏi khổ đau.
Bài viết🞄 29/3/2025
Những bản nhạc Phật đản đầy ý nghĩa không chỉ tán dương sự đản sinh cao quý của Đức Phật mà còn giúp tăng trưởng thiện tâm và mang lại an lạc cho người nghe.
Bài viết 🞄 29/3/2025
Những bản nhạc Phật đản đầy ý nghĩa không chỉ tán dương sự đản sinh cao quý của Đức Phật mà còn giúp tăng trưởng thiện tâm và mang lại an lạc cho người nghe.
Bài viết🞄 28/3/2025
Vườn Lâm Tỳ Ni là nơi Đức Phật đản sinh, nằm tại quận Rupandehi (Nepal) - một trong tứ Thánh tích linh thiêng bậc nhất của Phật giáo.
Bài viết 🞄 28/3/2025
Vườn Lâm Tỳ Ni là nơi Đức Phật đản sinh, nằm tại quận Rupandehi (Nepal) - một trong tứ Thánh tích linh thiêng bậc nhất của Phật giáo.
Bài viết🞄 28/3/2025
Bồ Tát Hộ Minh (sau này là Đức Phật Thích Ca) quán sát đầy đủ nhân duyên về dòng họ, quốc độ, chúng sinh,... thì mới đản sinh xuống nhân gian.
Bài viết 🞄 28/3/2025
Bồ Tát Hộ Minh (sau này là Đức Phật Thích Ca) quán sát đầy đủ nhân duyên về dòng họ, quốc độ, chúng sinh,... thì mới đản sinh xuống nhân gian.
Bài viết🞄 28/3/2025
Hoa sen trong Phật giáo mang 8 đặc tính cao quý. Đây là biểu tượng thanh khiết gắn liền với chư Phật, Bồ tát, thể hiện sự giải thoát giữa trần ai.
Bài viết 🞄 28/3/2025
Hoa sen trong Phật giáo mang 8 đặc tính cao quý. Đây là biểu tượng thanh khiết gắn liền với chư Phật, Bồ tát, thể hiện sự giải thoát giữa trần ai.
Bài viết🞄 24/3/2025
Ngài Ca Diếp là vị Thánh tăng đệ nhất đầu đà trong 10 đại đệ tử của Đức Phật. Dù sinh ra trong gia đình quyền quý nhưng Ngài đã từ bỏ mọi dục lạc, dấn thân xuất gia.
Bài viết 🞄 24/3/2025
Ngài Ca Diếp là vị Thánh tăng đệ nhất đầu đà trong 10 đại đệ tử của Đức Phật. Dù sinh ra trong gia đình quyền quý nhưng Ngài đã từ bỏ mọi dục lạc, dấn thân xuất gia.
Bài viết🞄 22/3/2025
Nhiều người sợ rằng, cúng thí thực sẽ bị cô hồn theo và quấy nhiễu. Nhưng nếu cúng đúng cách theo lời Phật dạy, bản thân và gia đình sẽ được bình an.
Bài viết 🞄 22/3/2025
Nhiều người sợ rằng, cúng thí thực sẽ bị cô hồn theo và quấy nhiễu. Nhưng nếu cúng đúng cách theo lời Phật dạy, bản thân và gia đình sẽ được bình an.
Bài viết🞄 22/3/2025
Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn là câu nói hoàn toàn xác đáng; xét đầy đủ công hạnh, đây chính là lời tuyên ngôn, chứ không phải là kiêu mạn.
Bài viết 🞄 22/3/2025
Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn là câu nói hoàn toàn xác đáng; xét đầy đủ công hạnh, đây chính là lời tuyên ngôn, chứ không phải là kiêu mạn.
Bài viết🞄 14/3/2025
Lễ Ngũ Bách Danh chùa Ba Vàng là cơ hội để quý Nhân dân, Phật tử được thực hành sám hối, tu tập giúp tăng trưởng phúc báu, mang lại bình an cho gia đình.
Bài viết 🞄 14/3/2025
Lễ Ngũ Bách Danh chùa Ba Vàng là cơ hội để quý Nhân dân, Phật tử được thực hành sám hối, tu tập giúp tăng trưởng phúc báu, mang lại bình an cho gia đình.
Bài viết🞄 14/3/2025
Mỗi khi đi chùa, nhiều người thường băn khoăn về những điều kiêng kỵ vì sợ phạm vào sai lầm. Dưới đây là 6 lưu ý quan trọng cho người đi lễ chùa.
Bài viết 🞄 14/3/2025
Mỗi khi đi chùa, nhiều người thường băn khoăn về những điều kiêng kỵ vì sợ phạm vào sai lầm. Dưới đây là 6 lưu ý quan trọng cho người đi lễ chùa.
Bài viết🞄 14/3/2025
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về Tứ diệu đế cũng như phương pháp để thoát khỏi mọi khổ đau, được an lành, hạnh phúc.
Bài viết 🞄 14/3/2025
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về Tứ diệu đế cũng như phương pháp để thoát khỏi mọi khổ đau, được an lành, hạnh phúc.
Bài viết🞄 13/3/2025
Niết bàn không phải một cõi giới hay trú xứ, mà là trạng thái tâm của chúng ta khi đã diệt hết các phiền não. Có bốn loại Niết bàn.
Bài viết 🞄 13/3/2025
Niết bàn không phải một cõi giới hay trú xứ, mà là trạng thái tâm của chúng ta khi đã diệt hết các phiền não. Có bốn loại Niết bàn.
Bài viết🞄 08/3/2025
Ông vì 1 lần vứt bỏ con mà kiếp sau bị bỏ rơi 7 lần; nhưng nhờ phước thiện tích lũy mà thoát chết 7 lần, sau đó đã được cuộc sống hạnh phúc.
Bài viết 🞄 08/3/2025
Ông vì 1 lần vứt bỏ con mà kiếp sau bị bỏ rơi 7 lần; nhưng nhờ phước thiện tích lũy mà thoát chết 7 lần, sau đó đã được cuộc sống hạnh phúc.
Bài viết🞄 08/3/2025
Xuất gia gồm có ba ý nghĩa là: xuất thế tục gia, xuất tam giới gia, xuất phiền não gia. Người có chí nguyện xuất gia phải đáp ứng những điều kiện nhất định.
Bài viết 🞄 08/3/2025
Xuất gia gồm có ba ý nghĩa là: xuất thế tục gia, xuất tam giới gia, xuất phiền não gia. Người có chí nguyện xuất gia phải đáp ứng những điều kiện nhất định.
Bài viết🞄 07/3/2025
Dưới đây là những lời chúc 8/3 hay, ý nghĩa để gửi gắm yêu thương, mang đến an lành qua những tấm thiệp, tin nhắn hay mạng xã hội,...
Bài viết 🞄 07/3/2025
Dưới đây là những lời chúc 8/3 hay, ý nghĩa để gửi gắm yêu thương, mang đến an lành qua những tấm thiệp, tin nhắn hay mạng xã hội,...
